Aan de slag met gratis Photoshop-alternatief Photopea
Photoshop staat synoniem met het bewerken van foto's zoals Google synoniem staat met zoeken. Maar Adobe's fotobewerkingssoftware is stevig aan de prijs. In dit artikel kijken we naar het gratis Photoshop-alternatief Photopea. Wat heeft dat allemaal te bieden en hoe ga je er mee te werk?
Photopea hebben we enkele maanden geleden ontdekt en we stonden toen versteld van de uiterlijke en functionele gelijkenissen met hét referentiepakket voor fotobewerking: Photoshop. Onze verwondering is gebleven en Photopea gelukkig ook. Je kunt er meteen mee aan de slag, dus laten we dat snel doen.Standaard spreekt Photopea je toe in het Engels, maar dat heb je snel aangepast: open het menu More en kies Language, Nederlands. In ditzelfde menu, bij Thema, kun je ook een andere kleur geven aan de standaard donkergrijze programma-interface.
Verder tref je hier nog de optie Toetsenbord sneltoetsen aan, een handige cheatsheet. Werk je met Google Chrome, dan kun je een snelkoppeling naar de webapp Photopea op het bureaublad plaatsen, waarna de tool in een eigen programmavenster opent (onderhuids draait wel Chrome nog mee). Klik rechtsboven op het knopje met de drie puntjes en kies Photopea Installeren.
Foto's inladen
De interface staat klaar en je kunt aan je eerste project beginnen. Open het menu Bestand en kies Nieuw. Rechts verschijnen al meteen enkele felgekleurde sjablonen, die je met de opties Met symbolen en Met foto verder op smaak kunt brengen. Plaats bijvoorbeeld een vinkje bij Met foto en probeer een aantal sleutelwoorden uit als sea, flowers, birds enzovoort.
Niet overtuigd? Dan begin je gewoon van de grond af. Vul linksboven een naam voor je project in. Deze naam kun je naderhand nog aanpassen door erop te dubbelklikken, linksboven het canvas. Stel tevens de gewenste dimensies (in pixels, cm enzovoort) en achtergrondkleur in (Wit of Transparant). DPI (dots – of punten - per inch) staat standaard ingesteld op een (behoorlijk lage) 72. Of je kiest voor een van de voorgedefinieerde formaten, opgedeeld in de rubrieken Social, Afdruk, Foto, Scherm, Mobiel, Advertenties en 2N (lees: vierkant).
Bevestig je keuze met Maak of klik een geschikt sjabloon aan. Foute keuze? Geen nood: klik op het kruisje naast de naam van je project en begin opnieuw.
Open om te beginnen het menu Bestand, waar je vier verschillende manieren aantreft om foto’s op te halen in Photopea. Open via URL en Neem een foto (voor wie een webcam heeft aangesloten) lijken ons duidelijk genoeg. Minder evident is het verschil tussen Open en Open en plaats. De eerste optie zorgt ervoor dat de opgehaalde foto in een apart project, op een afzonderlijk tabblad belandt.
De tweede optie plaatst je foto als een extra laag in het reeds geopende canvas. Overigens laten foto’s zich ook gewoon naar het programmavenster van Photopea verslepen: hetzij naar de balk met tabbladen (Open), hetzij naar het canvas (Open en plaats).
Werken met lagen
Wie het tot nog toe met de eenvoudige tool Paint heeft gesteld, is wellicht niet zo bekend met het concept ‘lagen’. Toch maakt dat een flink deel van de kracht van Photopea uit. Wanneer je foto’s hebt opgehaald met Open en plaats, dan belanden die allemaal in een eigen laag. Dat merk je in het Lagen-paneel. Een laag aan het oog onttrekken doe je eenvoudigweg door het oog-icoontje aan te klikken; nogmaals klikken en hij wordt weer zichtbaar. Half-zichtbaar kan ook altijd door met het percentage bij Dekking, bovenin het lagenpaneel, te spelen. De prullenmand onderaan haalt de geselecteerde laag – of lagen, want dat kan ook - definitief weg.
Hoewel, definitief: je hoeft slechts op de actie net boven Laag verwijderen te klikken in het Historie-venster en de operatie wordt meteen ongedaan gemaakt. Lagen verplaatsen doe je met een eenvoudige versleepbeweging. Met een dubbelklik op de laagnaam pas je die zo aan.
Het is uiteraard ook mogelijk eigen lagen toe te voegen. Dat doe je met het knopje Nieuwe laag, onderaan het lagenpaneel, of via het menu Laag, Nieuw, Laag. Zodra je het concept onder de knie hebt, ga je volop met lagen aan de slag. Zozeer zelfs dat je die voor het goede overzicht best in (laag)mappen onderbrengt. Dat kan met het knopje Nieuwe map of via Laag, Nieuw, Map, waarna je de gewenste lagen naar de mapnaam in het lagenpaneel versleept. Wanneer je vervolgens een operatie (bijvoorbeeld een andere dekking) uitvoert op de map, zet die zich automatisch door op alle afbeeldingen daarin.
Je kunt lagen ook (tijdelijk) koppelen als je dezelfde operatie op twee of meer lagen tegelijk wilt doorvoeren. Selecteer de lagen met ingedrukte Ctrl- of Shift-toets en druk onderaan op het knopje Verbind lagen. Een kettingicoon duidt de gekoppelde lagen aan. Druk nogmaals het knopje in om die koppeling ongedaan te maken.
Standaard worden lagen zonder meer bovenop elkaar op het canvas geplaatst. Je kunt ook een andere laagstijl selecteren. Dat gaat het makkelijkste door in het lagenpaneel op een lege plek in de laag te dubbelklikken. Het paneel Laagstijl verschijnt, waar je uit diverse overvloei-modi en -opties kunt kiezen, zoals Kleurbedekking, Gloed buiten, Slagschaduw enzovoort.
Teksten invoeren en vormgeven
Misschien vind je het wel een leuk idee om een van je vakantiefoto’s in een wenskaart om te zetten. Daar hoort natuurlijk tekst bij. Uiterst links vind je de gereedschapskist. Klik hier op het Tekst-icoon en vervolgens op de plaats in je foto waar je de tekst wilt beginnen. Of je trekt met de muis een rechthoek waarbinnen je tekst hoort te komen.
Er komt nu een menubalk beschikbaar waarin je het gewenste lettertype, de stijl, grootte en kleur voor je tekst kunt instellen. Je merkt dat Photopea standaard met enkele tientallen vrij te gebruiken fonts komt. Het is echter ook mogelijk eigen fonts toe te voegen, zoals een van de duizenden beschikbare lettertypes bijvoorbeeld op DaFont. Klik hiertoe op Lettertype laden en verwijs naar het otf- of ttf-bestand: het font komt dan onderaan de fontlijst in Photopea terecht.
Nog meer vormgevingsopties vind je terug via het knopje Kar(akter) en Par(agraaf, tussen het canvas en de panelen. Hier stel je zaken in als Regelafstand en Letterspatiëring, of je past de horizontale en verticale schaal aan. Je kunt je aanpassingen ook op alleen een geselecteerd stukje tekst doorvoeren.
Photopea heeft trouwens nog meer aardige (tekst)effecten in huis. Het is bijvoorbeeld geen probleem om je tekst in een boogvorm te gieten of er andere transformaties op los te laten. Zorg dat je tekstlaag en de teksttool is geselecteerd en klik op Verdraaien in de knoppenbalk. In het uitklapmenu bij Stijl kiest je uit een van de vijftien beschikbare stijlen, zoals Boog, Visoog of Vlag, waarna je de Oriëntatie vastlegt (Horizontaal of Verticaal) en via schuifknoppen de weergave verder verfijnt.
Wie nu denkt dat dergelijke transformaties tot tekst zijn beperkt, kent Photopea nog niet goed. Selecteer een willekeurige objectlaag en open het menu Bewerken. Bij de optie Transformeer duiken klassieke transformaties op als Perspectief, Draaien 90° of 180°, Horizontaal / Verticaal spiegelen enzovoort. De optie Verdraaien maakt de wildste vervormingen mogelijk, die je met behulp van Bézier-curven verder manipuleert. Of je kiest Bewerken, Vrije transformatie, waarna een aantal controlepunten in en rond het object worden uitgezet.
Met het middelste vierkantje bepaal je het rotatiepunt en door de vierkantjes aan de rand te verplaatsen, kun je het object schalen of, met ingedrukte Ctrl-toets, ook schuintrekken.
Slimme objecten
Wil je eenzelfde object meerdere malen gebruiken in je project, dan kun je dat natuurlijk makkelijk dupliceren. Rechtsklik op de betreffende laag, kies Dupliceren naar en bevestig met OK. Het nadeel van deze methode is wel dat je elke kopie afzonderlijk dient te bewerken als je dit object naderhand nog wilt aanpassen.
Door een ‘slim object’ te creëren, vermijd je dat. Voeg het gewenste object toe, rechtsklik op de laag ervan en kies Converteren naar slim object. Als je goed kijkt, merk je dat er een extra pictogram is bijgekomen in de laagminiatuur (een zwart rechthoekje met witte stippen). Wanneer je deze laag dupliceert, wordt die als referentiepunt beschouwd. Pas je het originele object naderhand aan, dan zetten die wijzigingen zich automatisch ook in de duplicaten door.
Dat gaat als volgt. Dubbelklik op het pictogram van de slimme object-laag en bewerk het object naar wens. Bewaar je aanpassingen via Bestand, Opslaan (Smart Object). Wanneer je nu terugkeert naar het (tabblad van het) project, merk je dat de wijzigingen zich in alle objectinstanties hebben doorgezet.
Rastermasker en vectormaskers
Photopea kan ook vlot overweg met zogenoemde maskers. Daarmee verberg je specifieke delen van een laag. Photopea onderscheidt twee types: rastermaskers en vectormaskers. Een rastermasker is een plaatje dat eenvoudigweg is samengesteld uit een groot aantal pixels. Je creëert zo’n rastermasker bijvoorbeeld met tools als Emmertje, Penseel enzovoort. Een vectormasker daarentegen is opgebouwd uit wiskundige formules - voor een cirkel bijvoorbeeld heb je enkel de coördinaten van het middelpunt evenals de straallengte nodig. Het voordeel van vectoriële objecten is dat die zich zonder kwaliteitsverlies laten schalen. In Photopea kan elke laag hoogstens één rastermasker en één vectormasker bevatten.
We tonen even wat mogelijk is aan de hand van een rastermasker. Open het menu Laag en kies Rastermasker / Voeg toe (verberg alles). Je afbeelding is niet langer zichtbaar. In het lagenpaneel klik je vervolgens op het rastericoon (een zwart rechthoekje). Selecteer een penseel en stel op de menubalk de gewenste grootte in. Klik op het voorlaatste kleuricoontje onderaan de gereedschapskist en stel de voorgrondkleur in op Wit. De afbeelding wordt nu weer zichtbaar, zij het uitsluitend op de plaatsen waar je met het penseel over gaat.
Met de muis verplaatst je het masker. Als je dat wilt verplaatsen over de afbeelding heen, dus zonder dat het onderliggende plaatje meebeweegt, klik dan het kettingpictogram in het lagenpaneel aan, zodat het pictogram verdwijnt. Door nogmaals te klikken haal je het pictogram terug.
Met behulp van maskers is het eveneens mogelijk om de letters van een tekst op te vullen met de (pixels van de) onderliggende laag. Hiertoe maak je allereerst de tekstlaag met je boodschap aan. Bovenop deze laag creëer je een nieuwe laag, waarin je een geschikte afbeelding plaatst. Rechtsklik op deze afbeeldingslaag en vink de optie Knipmasker aan. Het resultaat is meteen zichtbaar: je krijgt alleen het plaatje te zien waar dat netjes binnen de tekstcontouren loopt.
Exporteren/opslaan
Intern zet Photopea uw afbeeldingen automatisch om in psd – jawel, het Photoshop-formaat. Dit formaat bewaart ook netjes alle laaginformatie. Om zo’n bestand lokaal te bewaren kies je Bestand, Opslaan als PSD. Je kunt het dan op elk moment weer verder bewerken via Bestand, Openen.
Verkies je een ‘klassiek’ afbeeldingsformaat, ga dan naar Bestand, Exporteren als en kies een geschikt formaat: PNG, JPG, SVG, GIF en zelfs PDF. Klik op Meer voor andere bestandsformaten, waaronder WEBP, BMP, TIFF en ICO.
Uitsluitend specifieke lagen exporteren is ook mogelijk, via Bestand, Lagen exporteren. De namen van de lagen die je wilt exporteren moeten dan wel beginnen met -e- (bijvoorbeeld -e-zomerreis).
Photopea laat je tot slot zelfs toe geanimeerde gif’s te creëren. Elke laag is dan afwisselend te zien. Voorwaarde is wel dat zo’n laag met _a_ begint. Via de naamgeving kun je bovendien aangeven hoelang een laag zichtbaar moet zijn. Standaard is dat 50 milliseconden, maar de laag met de naam _a_kabouter,1000 zal precies 1 seconde oftewel 1000 milliseconden te zien zijn. Voor zo’n geanimeerde gif kies je dan wel Bestand, Exporteren als, GIF.
En daarmee hebben we enkele van de voornaamste functies van Photopedia uitgelicht. Veel knutselplezier!