ID.nl logo
Gratis software: De beste 14 freewaretips van juli
© PXimport
Huis

Gratis software: De beste 14 freewaretips van juli

Veel freewaremakers zijn enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij hun gratis programma's wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste tools van dit moment en nieuwe versies van 'evergreens'.

Elke maand zoeken we de beste gratis programma's voor je uit. Al die freewaretips verzamelen we voor je in één groot artikel, dat je hier kunt vinden.

Tip 01: Windows-expert

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als Windows vreemde kuren vertoont, ben je overgeleverd aan je eigen kennis of behendigheid met Google, maar er is ook Windows Repair. Dit biedt uitgebreide hulpmiddelen om problemen op te lossen. Zo kun je de systeembestanden van Windows laten controleren en repareren en bij Repairs zeer geavanceerde aanpassingen doorvoeren, bijvoorbeeld bestandsrechten herstellen, services repareren of de firewall resetten. Ook heeft Windows Repair een handige pre-scan waarmee je problemen boven water krijgt. Lees ook: In 16 stappen veilig freeware gebruiken.

Windows Repair Free is geen speelgoed, maar een krachtig hulpmiddel om problemen op te sporen en te herstellen. De leefregel 'If it ain't broke, don't fix it' is zeker van toepassing op Windows Repair Free. Sommige beveiligingsprogramma's slaan alarm als je Windows Repair Free downloadt of installeert. De melding kun je negeren.

Tip 02: Virtuele computers

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

VMware Player biedt een virtuele computer binnen je Windows-installatie. Op de virtuele computer kun je een besturingssysteem installeren, bijvoorbeeld een Windows- of Linux-versie. Het besturingssysteem draait binnen het virtuele systeem van VMware Player en heeft verder geen invloed op Windows. Dit maakt VMware Player ideaal voor testdoeleinden of als je veilig wilt experimenteren met bijvoorbeeld Linux. Geen gedoe met multiboot (met alle risico's van dien): VMware Player starten, nieuwe virtuele computer instellen, virtuele harde schijf aanmaken en het besturingssysteem installeren. Dit laatste kan via je dvd-speler of door een iso-bestand te koppelen aan de virtuele computer.

Als je een tevreden gebruiker bent van VirtualBox heeft VMware Player weinig meerwaarde. VMware Player is gratis voor persoonlijk gebruik. Het programma vraagt om je e-mailadres voordat je het kunt gebruiken.

Tip 03: Ransomware

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je wenst je vijand misschien iets ergs toe, maar ransomware gun je niemand. Ransomware verminkt je documenten, foto's en andere persoonlijke bestanden. Ransomware Removal Kit bestaat uit een zip-bestand met hierin hulpmiddelen en uitleg om ransomware te lijf te gaan. De pakketjes zijn geordend in mappen als BitCryptor, CoinVault en CryptoLocker.

Ransomware Removal Kit is niet voor beginners, maar kan voor gevorderde gebruikers helpen om ransomware te verwijderen. De gevolgen van een ransomware-aanval (versleutelde bestanden) zijn niet op te lossen met Ransomware Removal Kit. Hiertegen helpt in de praktijk alleen een goede back-up.

©CIDimport

Tip 03 Ransomware Removal Kit verwijdert ransomware van je systeem, maar kan de schade niet herstellen.

Tip 04: Alternatief Ccleaner

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Kaspersky Cleaner is een onderhoudsprogramma voor je computer. Kaspersky Cleaner past in het straatje van CCleaner, maar gaat op sommige punten een stapje verder. Kaspersky Cleaner voert eerst een controle uit. Je ziet hoeveel ruimte je terugkrijgt als je je 'junkfiles' laat opruimen. Ook kijkt Kaspersky Cleaner of alle Windows-instellingen nog in orde zijn. Verder bekijkt Kaspersky Cleaner je browserinstellingen en dan met name de opties die te maken hebben met reclame-tracking en privacy. Loop alle aanbevelingen na en klik op Fix om Kaspersky Cleaner aan het werk te zetten.

Tip 05: Updates

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Om je computer goed te beveiligen, heb je meer nodig dan een goede bescherming tegen malware en virussen. Het is verstandig om je programma's regelmatig te updaten. Zo weet je zeker dat je geen slachtoffer wordt van lekken in verouderde software. FileHippo App Manager kijkt welke software je gebruikt en controleert het versienummer. Is er een nieuwe versie beschikbaar? Dan kan FileHippo App Manager deze voor je ophalen en installeren. FileHippo App Manager toont soms reclamemeldingen.

©CIDimport

Tip 05 FileHippo App Manager onderzoekt het versienummer van bekende freeware en haalt de updates binnen.

Tip 06: Cross-platform muziekspeler

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows Media Player, iTunes of Spotify hebben één groot nadeel: ze preken allen voor eigen parochie. Clementine Music Player is een uitzonderlijke muziekspeler die deze grenzen overschrijdt. Het programma kan je lokale muziekcollectie (mp3's) afspelen, maar kan ook muziek draaien van Spotify, Soundcloud en vele andere onlinediensten. Je kunt alles in één keer doorzoeken en afspelen.

Afspeellijsten kunnen liedjes bevatten uit je eigen muziekcollectie of van clouddiensten. Clementine Music Player is gebruiksvriendelijk, maar neem wel even de tijd om de functies te verkennen. Sommige onderdelen werken namelijk net iets anders dan bij afspeelprogramma's die je gewend bent. Als je bijvoorbeeld dubbelklikt op een liedje uit de zoekresultaten wordt het niet direct afgespeeld, maar klaargezet in de huidige wachtrij. Het gedrag van muisklikken kun je uiteraard zelf instellen. Bekijk de instellingen bij Hulpmiddelen / Voorkeuren, ook om je aan te melden bij de diensten die je wilt gebruiken (Spotify Premium, Soundcloud etc.).

©CIDimport

Tip 06 Clementine Music Player speelt muziek af uit je eigen mp3-collectie en van streamingdiensten.

Tip 07: Windows 10 'spionnen'

Geschikt voor: Windows 10

Het is algemeen bekend dat Windows 10 instellingen heeft die door sommige mensen als ongewenst worden geschouwd. DWS (Destroy Windows 10 Spying) is een hulpprogramma om deze opties te verwijderen of uit te schakelen. Kijk bij het tabblad Instellingen en activeer Schakel de professional modus in. Ga terug naar het tabblad Start en klik op Destroy Windows 10 Spying om je aanpassingen door te voeren. DWS pakt niet alleen instellingen aan, maar kan ook standaard-apps van Windows 10 verwijderen en Windows-updates uitschakelen.

Hoewel DWS zeer eenvoudig lijkt, krijgt het programma een hoge moeilijkheidsgraad van ons mee. Dit omdat je er instellingen mee kunt veranderen die niet voor iedereen het gewenste resultaat opleveren. Kijk de lijst met instellingen dan ook goed na om fouten te voorkomen.

Tip 08: Alternatief iTunes

Geschikt voor: OS X, Windows 7, 8(.1), 10

Als je niet tevreden bent over iTunes om je iPhone, iPad of ander iOS-apparaat te beheren, kun je SynciOS Manager proberen. Het programma geeft je toegang tot de bestanden op je apparaat. Je kunt gegevens als foto's, muziek en video's eenvoudig over en weer kopiëren. Er is ook een optie aanwezig om filmbestanden om te zetten en te kopiëren, handig om zonder internetverbinding toch filmpjes te kijken. Wat je er ook terugvindt, is een downloadfunctie voor onder andere YouTube. Het overzetten van de YouTube-filmpjes naar je iOS-apparaat gaat in meerdere stappen.

Naast de gratis versie van SynciOS Manager is er een betaalde pro-versie met meer mogelijkheden, zoals het back-uppen van je toestel.

SynciOS Manager werkt volledig zelfstandig, maar iTunes moet wel geïnstalleerd zijn op je computer. SynciOS Manager kan ook overweg met Android, maar dat is iets lastiger werkend te krijgen.

©CIDimport

Tip 08 SynciOS Manager is een iTunes-alternatief om je iPhone (of ander iOS-apparaat) te beheren.

Tip 09: Alles afsluiten

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Gevorderde gebruikers kennen Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) wel om programma's mee af te sluiten. Maar als je systeem vreemde kuren heeft, is het prettig om alle programma's af te kunnen sluiten. KillEmAll doet dit met één muisklik. Zo kun je nagaan of je computer nu wel stabiel werkt. Is dat het geval? Dan is een van je programma's de boosdoener van bijvoorbeeld regelmatige crashes. Blijft je systeem instabiel? Dan is er misschien iets met Windows aan de hand.

KillEmAll past niets permanent aan. Als je merkt dat na gebruik van KillEmAll je computer veel sneller werkt dan voorheen, is het raadzaam om je automatisch startende programma's eens onder de loep te nemen. Dit kan bijvoorbeeld met het hulpprogramma Starter (zie tip 14).

Door de eigenschappen van KillEmAll wordt het programma door sommige beveiligingssoftware als 'gevaarlijk' bestempeld, maar er is niets aan de hand en je kunt KillEmAll veilig gebruiken.

Tip 10: Automatisch dempen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

De volume-instellingen van Windows zijn altijd hetzelfde. Als je je geluid dempt of juist hard zet, zal dit niet veranderen tot je dit een keer aanpast. Met Volume Concierge kun je je volume 'inplannen'. Volume Concierge kan je geluid bijvoorbeeld op een bepaald tijdstip automatisch dempen en weer activeren op een ander moment. Dit is handig als je overdag gewoon alles wilt horen (filmpjes, notificatie geluiden etc.) maar hier 's avonds niet van gediend bent. De schema's zijn eenvoudig in te stellen. Je kunt de geluidsinstellingen uiteraard altijd tussentijds handmatig wijzigen zoals je gewend bent.

©CIDimport

Tip 10 Volume Concierge kan het volume van je computer automatisch uit- en inschakelen.

Tip 11: Chrome wachtwoorden

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Google Chrome bewaart allerlei gegevens, waaronder je wachtwoorden. Dit is handig om je automatisch aan te melden bij een website. Als je een wachtwoord niet meer weet, heeft je browser het waarschijnlijk nog voor je bewaard.

ChromePass toont alle wachtwoorden die je ooit hebt bewaard in de Google Chrome-browser. De lijst met onthouden wachtwoorden kun je niet opschonen vanuit ChromePass, maar wel vanuit de browser. Start Google Chrome en druk op Ctrl+Shift+Del om de gegevens te verwijderen die de browser onthouden heeft. Plaats een vinkje voor Wachtwoorden om dit onderdeel op te schonen.

Gezien de aard van het programma moet je niet gek opkijken als ChromePass door je virusprogramma wordt tegengehouden, maar onze test met VirusTotal gaf geen vreemde zaken aan.

©CIDimport

Tip 11 ChromePass achterhaalt de wachtwoorden die Chrome voor je onthouden heeft.

Tip 12: Muziek en video's downloaden

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Free Music and Video Downloader biedt handige opties om media van onlinediensten te downloaden naar je computer. Het programma ondersteunt alle populaire diensten waaronder YouTube, Vimeo, Last.FM en SoundCloud. De bestanden worden binnengehaald als filmbestand. Vervolgens kun je aangeven dat Free Music and Video Downloader er een mp3-bestand van moet maken.

Het spreekt voor zich dat het niet toegestaan is om auteursrechtelijk beschermde werken binnen te halen of om tegen de gebruiksvoorwaarden van internetdiensten in te gaan.

Tip 13: Kopietje Gmail

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je een regulier mailprogramma gebruikt, heb je de mogelijkheid om een reservekopie van je berichten te maken. Bij webmail gaat dat wat lastiger. Gelukkig maak je met UpSafe Gmail Backup eenvoudig een back-up van je Gmail. Nadat je het programma toestemming hebt gegeven tot je Gmail-berichten, kun je direct een reservekopie maken met de knop Start Backup. Klik optioneel op View archive options om de back-up in te stellen. Ook kun je berichten filteren, zodat je alleen mails uit een bepaalde map (Gmail-label) veiligstelt. Als je UpSafe Gmail Backup kosteloos registreert, wordt ook de knop Create schedule actief. Hiermee kun je de back-ups automatiseren en zo bijvoorbeeld elke week een automatische reservekopie maken. Ook activeer je met de registratie een betere logfunctie.

Je berichten worden geback-upt als eml-bestand, zodat je ze in een willekeurig mailprogramma kunt inlezen. Kijk bij Tools / Options / Storage om te zien waar UpSafe Gmail Backup je back-ups bewaart.

Als je nu denkt: maar Google heeft toch zelf ook een dienst waarmee ik mijn gegevens kan downloaden? Klopt, maar UpSafe Gmail Backup werkt voor sommige mensen handiger dan Google Takeout, de plek waar je je Gmail-archief kunt downloaden. UpSafe heeft als voordeel dat je kunt kiezen om alleen de wijzigingen sinds de laatste back-up te verwerken en dat je reservekopieën kunt automatiseren. UpSafe Gmail Backup is dus niet van Google. Bij vergelijkbare tools hebben we gemerkt dat Google software van derden soms kan opvatten als een aanval op je account.

Tip 14: Automatisch starten

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Zodra je je computer opstart, worden er allerlei programma's actief. Denk aan je beveiligingssoftware, Dropbox, een schoonmaakprogramma als CCleaner en waarschijnlijk nog veel meer. Door programma's uit te sluiten van je opstartproces, start je computer mogelijk sneller op. Met Starter kun je je opstartproces eenvoudig bekijken en wijzigen. Zo schakel je programma's uit die uit zichzelf opstarten, maar die je niet nodig hebt. Programma's kunnen vanaf meerdere locaties automatisch starten, bijvoorbeeld via een snelkoppeling in je opstartmap of vanuit het Windows-register. Gevorderde gebruikers kunnen direct naar de onderdelen springen, maar bij Alle onderdelen krijg je een compleet overzicht. Verwijder een vinkje bij een programma om het uit te schakelen. Je kunt de aanpassing weer ongedaan maken door het vinkje opnieuw te plaatsen. De knop Verwijderen kun je beter niet gebruiken omdat dit onomkeerbaar is.

De gouden regel bij het gebruik van Starter is: schakel nooit onderdelen uit die je niet kent. Als je dit in je achterhoofd houdt, kun je Starter veilig gebruiken.

©CIDimport

Tip 14 Met Starter kun je programma's uitsluiten van de automatische startprocedure van Windows.

Vinkje te veel

Veel programmamakers bundelen andere (ongewenste) programma's in hun installatieprocedure. Dit houdt in dat wanneer je een programma installeert, je er zomaar een of meer programma's bij krijgt. Als we dergelijke praktijken tegenkomen bij freeware, maken we hier melding van. Het is echter altijd mogelijk dat er iets verandert tussen het tijdstip van testen en het moment dat je de besprekingen leest. Gelukkig zijn overbodige extra's en wijzigingen meestal eenvoudig te voorkomen door alert te zijn tijdens de installatieprocedure. Doorloop deze aandachtig en vink alle opties uit die je niet wilt installeren of wijzigen. Om de kans op ongewenste rommel te voorkomen, kun je Unchecky gebruiken. Unchecky is allergisch voor dubieuze installatieperikelen en verwijdert de (meeste) vinkjes alvast voor je.

©CIDimport

Klik niet klakkeloos op Volgende (of Next), maar doorloop altijd aandachtig de installatieprocedure.

Geen paniek?

Je browser kan bij sommige downloads waarschuwingen geven waarbij de angst je om het hart slaat. Dit geldt ook voor overijverige beveiligingsprogramma's. Er wordt bijvoorbeeld gemeld dat er een beveiligingsactie is ondernomen waarmee groot leed is voorkomen. Ook kan de firewall een waarschuwing geven als er onraad wordt vermoed. Meestal is dit onzin. Als je twijfelt aan een download kun je deze altijd laten onderzoeken door VirusTotal (doen wij ook). Hierbij wordt je bestand gecontroleerd door meer dan vijftig (!) beveiligingsprogramma's en zie je snel of je te maken hebt met een gevaarlijke situatie of dat er niets aan de hand is.

▼ Volgende artikel
BYD Seal AWD: 2500 kilometer aan updates
Mobiliteit

BYD Seal AWD: 2500 kilometer aan updates

De BYD Seal is BYD's antwoord op populaire elektrische sedans zoals de Tesla Model 3 en Hyundai Ioniq 6. Na eerdere gemengde ervaringen met de AWD-variant is het tijd voor een uitgebreide praktijktest, waarin 2500 kilometer werd afgelegd naar bestemmingen als Noord-Frankrijk en Frankfurt. Heeft de Seal AWD zich weten te bewijzen?

Dit artikel in het kort:

  • Model: BYD Seal Excellence AWD, elektrische sedan met 530 pk.
  • Actieradius: Tot 520 kilometer (WLTP) dankzij 82,5kWh-batterij.
  • Pluspunten: Verbeterd energieverbruik, hoogwaardig interieur, sterke reisauto.
  • Minpunten: Semi-autonome systemen functioneren niet optimaal, stuurprecisie op hoge snelheid kan beter.
  • Prijs: Vanaf 45.995 euro voor de Design RWD, Excellence AWD kost net geen 51.000 euro.

Ook interessant: Review Tesla Model 3 – Elektrische revolutie opgefrist

Download nu GRATIS het EV Duurtest-rapport 2024!

In het EV Duurtest-rapport zijn nieuwe elektrische auto's door verschillende consumenten getest. Alle resultaten vind je terug in dit digitale rapport. Door het invullen van je naam en e-mailadres meld je je aan voor ontvangst van het Kieskeurig EV Duurtest-rapport. Tevens ben je ingeschreven voor de Kieskeurig.nl EV-nieuwsbrief.

Eerste praktijktest

Want jawel, de eerste praktijktest in Nederland met de BYD Seal verliep niet helemaal vlekkeloos. Het was destijds één van de allereerste exemplaren in Nederland. Uitgevoerd als Excellence AWD met 530pk aan vermogen dankzij de aanwezigheid van twee elektromotoren. De cijfers 3.8 op de achterklep duiden op de tijd die nodig is om vanuit stilstand de 100km/u aan te tikken. 

©Irwin Versteegh

Design en bouwkwaliteit

De BYD Seal maakt indruk met zijn strakke design, afkomstig van Wolfgang Egger, die eerder werkte aan modellen als Alfa Romeo 8C Competizione, Porsches en zelfs Lamborghini's. De sedan is aerodynamisch vormgegeven (CW-waarde 0,219) en wordt standaard geleverd met een panoramadak, led-verlichting rondom en 19-inch lichtmetalen velgen. Het interieur is stijlvol afgewerkt met hoogwaardige materialen zoals leer en suède-achtige stoffen. Zelfs een persdemo met 25.000 kilometer op de teller bleef vrij van slijtage of ongewenste geluiden.

©Irwin Versteegh

Comfort en ruimte

Binnenin valt direct de rijkelijke uitrusting op. Denk aan lederen bekleding met diamantpatroon, stoel- en stuurwielverwarming, stoelventilatie, gescheiden climate control en een twaalf speakers tellend audiosysteem van Dynaudio.

Denk aan lederen stoelen met ventilatie en verwarming, een verwarmd stuurwiel, en een 15,6-inch draaibaar infotainmentscherm met bijvorbeeld Spotify-integratie. Hoewel de navigatiesoftware in deze test niet volledig functioneerde, biedt het systeem diverse handige functies zoals Spotify-integratie. Als het wel werkt, moet het in staat zijn tot het zelfstandig uitstippelen van een route via snelladers. Live updates omtrent het verkeer en de status van de laadpalen doet dan de rest.

©Irwin Versteegh

Stille cabine

De stoelen zitten goed, de hele zitpositie laat zich uitstekend in- en verstellen en met name de uitstekende geluidsisolatie van de cabine is een sterk punt. Ook op de achterbank, waar meer dan genoeg ruimte is voor drie volwassen personen. De climate control werkt nu ook beter. Verloor deze in eerste instantie na verloop van tijd de controle, nu houdt hij de ingestelde temperatuur goed vast al dien je de temperatuur wederom (en dat geldt voor veel Chinese auto's) net even iets hoger te zetten. 

©Irwin Versteegh

Actieradius en opladen

De Seal is gebouwd op BYD's e-Platform 3.0 met een 82,5 kWh LFP-batterij. Dit betekent een innovatieve basis en in dit geval zelfs in combinatie met cell-to-body technologie. Zo maakt de batterij onderdeel uit van het platform. Goed voor de stijfheid en het scheelt bovendien centimeters in het interieur aangezien de batterij in de bodem net even iets dunner is.

En die accu betreft een LFP Blade Battery. Vrij van nikkel en kobalt. Deze is 82,5kWh groot en moet de Seal in combinatie met achterwielaandrijving maximaal 570 kilometer ver brengen. De AWD heeft een hoger verbruik en komt daardoor maar 520 kilometer ver. 

Het verbruik tijdens deze test lag op 21 kWh/100 km, een verbetering ten opzichte van eerdere ervaringen. Opladen kan tot 150 kW, wat resulteert in een laadtijd van 10-80 procent in ongeveer 35 minuten. Hoewel concurrerende modellen sneller laden, presteerde de Seal goed dankzij een efficiënte laadcurve en standaard warmtepomp.

©Irwin Versteegh

Snelladen mag beter

De BYD Seal kan opladen met een maximum van 11 kW en snelladen tot 150 kW. Tijdens een rit naar Frankfurt bleek de laadcurve efficiënt, met een laadtijd van 10 tot 80% in ongeveer 35 minuten. Hoewel de auto geen actieve batterijverwarming heeft vóór het laden, warmt de accu snel op, wat binnen enkele minuten een piek van 145 kW mogelijk maakt. Standaard is er een warmtepomp aanwezig om zowel het interieur als de batterij te verwarmen. Toch kan de laadsnelheid beter, aangezien concurrenten onder de 30 minuten blijven.

©Irwin Versteegh

Zuinige auto?

Het energieverbruik van de BYD Seal AWD is in de praktijk aanzienlijk verbeterd ten opzichte van een jaar geleden. Destijds bleek de auto niet erg zuinig, maar dankzij updates is het verbruik nu gemiddeld 21 kWh/100 km. Hoewel dit niet extreem efficiënt is, valt de score mee gezien de lange afstanden en de omstandigheden, zoals rijden in Nederland na 19.00 uur of op snelwegen zoals de Autobahn en Péage.

©Irwin Versteegh

Semi-autonoom geen droom

De werking van de semi-autonome systemen van de BYD Seal AWD laat ruimte voor verbetering. De adaptieve cruisecontrol reageerde soms traag en de stuurassistent kon onverwachte bewegingen veroorzaken. Ook had de snelheidsregelaar moeite om constante snelheid te houden bij oneffenheden in het wegdek. Wat betreft rijgedrag biedt de auto een goede balans dankzij de adaptieve dempers, die bewegingen van de carrosserie effectief onder controle houden. Dit maakt de Seal een comfortabele reisgenoot, zonder te stug of juist te zacht aan te voelen. 

©Irwin Versteegh

Onnauwkeurig op hoge snelheid

Bij hogere snelheden toont de besturing van de BYD Seal enige onnauwkeurigheid. De auto kan worden beïnvloed door spoorvorming of een aflopende weg, wat soms onrust veroorzaakt. Het aanpassen van de stuurrespons via de Comfort- of Sport-modus bood hierbij geen merkbare verbetering.

©Irwin Versteegh

De prijs maakt alles goed

De BYD Seal weet indruk te maken met verbeteringen zoals efficiënter energieverbruik, een bijgewerkt infotainmentsysteem en een stabielere climate control. Deze sterke punten, gecombineerd met zijn rijk uitgeruste Excellence AWD-variant, maken het tot een aantrekkelijke keuze. Met een instapprijs van 45.995 euro voor de Design RWD en 50.995 euro voor de topuitvoering, biedt de Seal veel waar voor zijn geld. Kleine tekortkomingen worden daardoor snel vergeven, wat bijdraagt aan het positieve totaalplaatje van deze veelzijdige elektrische sedan. 


▼ Volgende artikel
Tips en tools voor het gebruik van je monitor
© Stocks Marketing - stock.adobe.com
Huis

Tips en tools voor het gebruik van je monitor

Voor veel gebruikers is een monitor een apparaat dat je aansluit en inschakelt, en klaar. Maar weet je zeker dat alles goed staat ingesteld? Er zijn verschillende aspecten waar je op kunt letten om zo prettig mogelijk de dag door te komen.

In dit artikel bekijken we verschillende aspecten die de beeldschermweergave bepalen:

  • Ergonomie
  • Driverupdates
  • Energiebesparing
  • Kalibratie
  • Kleurtemperatuur
  • Meerdere schermen

Voor een quickfix: Beeldscherm kijkt niet lekker? In 3 stappen verbeter je het!

Tip 01: Kijkcomfort

De positie van het scherm bepaalt op meerdere manieren het kijkcomfort. Vermijd bijvoorbeeld directe lichtbronnen op je scherm om reflectie te voorkomen. Positioneer de monitor daarom bij voorkeur in een hoek van 90° ten opzichte van lichtbronnen zoals ramen. Hoewel glanzende schermen een iets betere kijkervaring bieden bij films en games, zorgt een mat scherm – eventueel met een antireflectiefilter – voor minder reflectie.

Let ook op het omgevingslicht. Daglicht is het meest comfortabel. Maar heb je kunstlicht nodig, kies dan voor een verstelbare tafellamp, zodat je vervelende schaduwen en reflectie kunt voorkomen. Ga voor verlichting met een kleurtemperatuur van 4000K tot 6500K, omdat dit het beste het natuurlijk daglicht benadert. Uplighters, die licht naar een muur of plafond schijnen, zijn ook een goede optie.

Denk voor kijkcomfort ook aan het beeldscherm zelf. Plaats het op ooghoogte om overmatige nekbelasting te vermijden. Kantel daarnaast het scherm ongeveer 15° naar achteren voor de beste kijkhoek en plaats het op een armlengte afstand. Gebruik daarvoor eventueel een verstelbare monitorstandaard of -arm.

©Denis Rozhnovsky - stock.adobe.com

Er zijn ook instelbare monitorarmen die twee beeldschermen tegelijk kunnen dragen.

Tip 02: OSD-instelling

Niet alleen het omgevingslicht, maar ook het licht dat je monitor uitstraalt, is van groot belang. Stel de helderheid van je scherm zo in dat deze het omgevingslicht benadert om oogvermoeidheid te vermijden. Meestal is 150-250 cd/m2 hiervoor geschikt (cd staat voor candela, wat ruwweg overeenkomt met de lichtsterkte van een gewone kaars). Bij de meeste monitors kun je de helderheid regelen via een OSD-menu (On Screen Display), bereikbaar met fysieke knopjes. Hiermee kun je ook het contrast instellen, optimaal is 70-80%. Te hoog is vermoeiend, te laag vermindert de beeldkwaliteit. De kleurtemperatuur stel je bij voorkeur in op (maximaal) 6500K overdag. ’s Avonds is warmer licht, rond 3000K, beter.

Een typisch OSD-menu voor regeling van helderheid, contrast, kleur en meer (hier een AOC-monitor).

Tip 03: Helderheid

Sommige beeldschermen hebben sensoren die de helderheid automatisch aanpassen aan de omgevingsverlichting, wat zorgt voor een goede leesbaarheid. Maar er zijn ook tools die dit voor je in kunnen stellen. Zo zit er vanaf Windows 10 standaard een Nachtlamp-functie ingebouwd die op instelbare tijdstippen het blauwe licht van je beeldscherm vermindert tot een zelf te bepalen niveau. Wil je hiervan gebruikmaken, ga dan naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Nachtlamp, schakel deze in en stel de sterkte en timing in.

Meer opties vind je in de gratis tool f.lux. Hiermee kun je via een schuifknop de kleurtemperatuur instellen (tussen 1900K en 6500K), of dit automatisch laten doen op basis van de stand van de zon en je geografische locatie. Bekijk ook de extra instellingen bij Options and Smart Lighting. Hier kun je slimme lampen als Philips Hue aansturen via het tabblad Connected Lighting.

Daarnaast is er een gratis portable tool, genaamd Monitorian. Hiermee kun je de helderheid van al je aangesloten schermen via schuifknoppen in één keer instellen.

Met f.lux pas je de kleurtemperatuur van je scherm automatisch aan het tijdstip van de dag aan.

Tip 04: Resolutie en schaal

Voor een optimaal beeld speelt de schermresolutie een grote rol. Die hangt af van de schermgrootte, afstand tot het scherm en het beoogde gebruik (zoals kantoortaken of gaming). Een algemene richtlijn is 1920x1080 (Full HD) voor 24inch-schermen, 2560x1440 (Quad HD) vanaf 27 inch en 3840x2160 (4K of UHD) vanaf 32 inch. Windows geeft de aanbevolen resolutie zelf aan. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm en kies bij Beeldschermresolutie de aanbevolen waarde.

In deze rubriek vind je ook opties als Beeldschermstand (kies bijvoorbeeld Staand als je je monitor verticaal opstelt) en Schaal. Standaard wordt een pixelratio van 1:1 oftewel een schalingspercentage van 100% gebruikt, wat meestal goed is. Bij hogeresolutie-schermen kunnen elementen als tekst en pictogrammen echter te klein worden. Verhoog in dat geval de schaal: klik op het pijlknopje bij Schaal en vul een andere waarde in, bijvoorbeeld 175.

Windows geeft doorgaans zelf de aanbevolen resolutie en schaal aan.

Tip 05: Dpi en schaal

Blijkt een verhoogde schaal niet goed te werken voor een specifieke applicatie, dan kun je dit aanpassen. Klik met rechts op de bijbehorende snelkoppeling, kies Eigenschappen en open het tabblad Compatibiliteit. Klik op Hoge DPI-instellingen wijzigen. DPI staat voor dots per inch en bereken je met de volgende formule: de wortel van het kwadraat van de som van de horizontale en de verticale resolutie, gedeeld door de schermdiagonaal in inches. Een Full HD-scherm van 24 inch komt dan uit op circa 92 dpi.

De schaal die Windows instelt, wordt normaliter hoger naarmate de dpi-grootte toeneemt, bijvoorbeeld 100% bij circa 96 dpi, 150% bij 144 dpi en 200% bij 192 dpi. Werkt dat dus niet goed, plaats dan een vinkje bij Gedrag van hoge DPI-schaalbaarheid negeren. Probeer het eerst met Applicatie (wellicht beheert deze de dpi-schaalaanpassing zelf beter) en daarna met Systeem of Systeem (uitgebreid). Je kunt ook een vinkje plaatsen bij Deze instelling in plaats van […] en kiezen tussen de dpi-instellingen die actief waren tijdens je Windows-aanmelding of de actuele (en inmiddels misschien aangepaste) dpi-instellingen die gelden bij het opstarten van de toepassing.

Worstelt een applicatie met de dpi- en schaal-instellingen? Dit kan helpen!

Tip 06: Refresh rate

Ook de verversingsfrequentie van je beeldscherm bepaalt het kijkcomfort. De refresh rate is het aantal keren per seconde dat je beeld op je scherm wordt vernieuwd, dit wordt uitgedrukt in Hertz (Hz). Een hogere verversingsfrequentie zorgt voor vloeiendere beelden, wat vooral merkbaar is bij snel bewegende beelden zoals video’s of games. Je vindt deze instellingen bij Instellingen / Systeem / Beeldscherm, waar je Geavanceerd beeldscherm kiest. Per monitor kun je nu de hoogst beschikbare vernieuwingsfrequentie instellen.

Nog meer opties vind je door op de link Eigenschappen van beeldschermadapter voor beeldscherm [x] en vervolgens op Alle modi weergeven te klikken. Afhankelijk van je beeldscherm en gpu kun je hier uit verschillende verversingsfrequenties kiezen, in combinatie met de resolutie en bitdiepte (het aantal bits per pixel, gebruikt voor alpha- (transparantie) en rgb-kleurkanalen).

Per aangesloten monitor kun je de verversingsfrequentie aanpassen.

Tip 07: Graphics en gaming

Bij grafisch intensieve programma’s en tijdens het gamen wil je natuurlijk gebruikmaken van de hoogst beschikbare vernieuwingsfrequentie, maar er zijn nog andere aspecten om rekening mee te houden. De belangrijkste opties vind je via Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Deze instellingen kun je per app aanpassen. Open een app, kies eventueel Opties en geef je gpu-voorkeur aan: Energiebesparing of Hoge prestaties. Heb je naast de geïntegreerde gpu ook een losse videokaart, dan kies je doorgaans deze laatste voor betere prestaties.

Lees hierover ook dit artikel: Energie-instellingen: zuinig of juist gericht op prestaties?

Je kunt hier ook Geen optimalisaties gebruiken voor games met vensters inschakelen, wat de prestaties van (compatibele) games in de venstermodus verbetert door verlaagde frame-latentie. Als Auto HDR is ingeschakeld (via Instellingen / Systeem / Beeldscherm / HDR) kun je deze optie niet inschakelen. Auto HDR verbetert de visuele kwaliteit van sommige oudere games door ze te upgraden naar HDR, voor levendigere kleuren, dieper zwart en meer contrast. Dit vereist wel een HDR-compatibele monitor.

Je kunt per app de energiemodus van je gpu instellen.

Tip 08: Energiebesparing

Monitors verbruiken best veel stroom, afhankelijk van het type en de grootte. Het kan variëren van 20 tot 100 watt bij grote beeldschermen en van 10 tot 20 watt bij laptops. Bij sommige monitors kun je vanuit het OSD-menu een energiebesparingsmodus instellen, maar ook in Windows kun je aangeven hoelang de monitor ingeschakeld moet blijven als je pc niet in gebruik is. Open Instellingen / Systeem / Aan/uit en kies Scherm en slaapstand, waar je kunt instellen na hoeveel tijd je scherm moet worden uitgeschakeld (en je pc in slaapstand gaat). Een alternatief is de schermbeveiliging op een leeg, zwart scherm in te stellen, via Instellingen / Persoonlijke instellingen. Kies Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging en selecteer Leeg, en de tijd, bijvoorbeeld na 10 minuten.

Laat je scherm uitschakelen na een ingestelde periode van inactiviteit.

Tip 09: Driverupdates

Net als andere hardware-onderdelen worden je monitor en grafische adapter aangestuurd door drivers. Voor een goede werking houd je die up-to-date. Zo zorgt een monitordriver ervoor dat Windows de juiste resolutie, verversingsfrequentie en kleurprofielen herkent.

Om de status te controleren, klik je met rechts op de Windows-startknop en kies je Apparaatbeheer, waar je het onderdeel Monitors opent. Staat hier Generic monitor, dan heb je wellicht niet de beste driver. Check de website van de fabrikant voor een aangepast stuurprogramma (meestal een inf-bestand). Installeer dit door met rechts op de huidige driver te klikken en via Stuurprogramma bijwerken / Op mijn computer naar stuurprogramma’s zoeken naar de gedownloade driver te verwijzen.

Ook je gpu wordt door een driver aangestuurd en een update kan zomaar zorgen voor meer energiebesparing of voor ondersteuning van bijvoorbeeld DirectX 12 Ultimate, met onder andere DXR (DirectX Raytracing) en VRS (Variable Rate Shading) voor betere prestaties of grafische kwaliteit. Je kunt de update van deze drivers in principe overlaten aan de ingebouwde updatefunctie van Windows (via Instellingen / Windows update / Naar updates zoeken), maar voor losse grafische kaarten, zoals van AMD, Intel of Nvidia, is het raadzaam de software van de fabrikant te gebruiken.

Links een generieke driver, rechts een update naar een specifiekere driver.

Configuratietool

Zoals al blijkt uit de configuratietools die gpu-fabrikanten aanbieden, zoals AMD Radeon Software, Intel Graphics Command Center en Nvidia Control Panel, werken de gpu en het beeldscherm nauw samen. Via deze tools kun je namelijk zowel de gpu-instellingen als je monitor(s) beheren.

Neem bijvoorbeeld het Nvidia Control Panel. Heb je meerdere monitors aangesloten, dan moet je bij ieder onderdeel eerst het gewenste beeldscherm selecteren. Vervolgens kun je de resolutie, verversingsfrequentie en allerlei kleurinstellingen, waaronder de kleurdiepte, instellen. Of je past de helderheid, het contrast of het gamma aan via schuifknoppen, voor alle kleurkanalen tegelijk of per kanaal. Je kunt ook de kleurinstellingen specifiek voor videoweergave aanpassen. Verder zijn er opties om aan te geven hoe je meerdere aangesloten beeldschermen precies wilt gebruiken.

Het Control Panel van Nvidia: tal van instellingen voor een optimale beeldweergave.

Tip 10: Kalibratie

Na negen tips weet je de weg naar allerlei instellingen waarmee je de beeldweergave kunt optimaliseren, maar het blijft de vraag in hoeverre de kleuren natuurgetrouw zijn en er hetzelfde uitzien op andere schermen en printjes. Om dit te controleren, voer je een kalibratie uit. Hiermee stel je de kleuren, de helderheid, het contrast en het gamma van je scherm op algemene waarden in. We beperken ons in dit artikel tot een kalibratie van je scherm, maar vergeet zeker ook je printer niet.

Lees voor een uitgebreide handleiding het artikel: Kleurverschillen tussen scherm en print? Kalibreren is de oplossing

Idealiter gebruik je een colorimeter, maar voor nu houden we het bij een eenvoudige ‘oogbal-kalibratie’ met behulp van referentie-afbeeldingen (Print art, PhotoDisc, Lagom LCD-test) die je online kunt vinden. Positioneer zo’n afbeelding in groot formaat op je scherm en druk deze ook af. Gebruik daarna het OSD-menu of een configuratietool (zie het kader ‘Kleurprofiel’ hieronder) voor de beste weergave. Of beter nog, gebruik de kalibratietool van Windows: tik kalibreren in de Windows-zoekbalk en start Beeldschermkleur kalibreren. Heb je meerdere monitors, verplaats het venster dan eerst naar het gewenste beeldscherm. Volg nauwkeurig de instructies en laat het vinkje staan bij ClearType Tuner starten […] om een wizard op te starten voor een scherpe tekstweergave.

©Slawomir Gawryluk

Professionele gebruikers kalibreren hun monitor regelmatig met een colorimeter.

Kleurprofiel

De kalibratiewizard van Windows creëert na afloop automatisch een zogenaamd icc-kleurprofiel, wat standaard opgeslagen wordt in de map %SystemRoot%\System32\spool\drivers\color. Zo’n profiel bevat gegevens die de kleurkenmerken van je beeldscherm beschrijven, zodat kleuren consistent worden weergegeven. Je ziet dit wanneer je naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm gaat: bij Kleurprofiel staat na de kalibratie iets als sRGB display profile with display hardware configuration data derived from calibration. Of je treft hier het kleurprofiel aan dat tijdens de driverinstallatie vanuit de fabrikant is meegekomen. Zo’n schermprofiel van de fabrikant is op zich prima, maar weet dat de kleurweergave ook wordt beïnvloed door de leeftijd van het scherm en het omgevingslicht. Daarom is het verstandig af en toe een nieuwe kalibratie uit te voeren (bij ‘normaal’ omgevingslicht).

Wil je zelf een ander kleurprofiel aan je monitor koppelen, tik dan kleurbeheer in de Windows-zoekbalk en start de gelijknamige applicatie. Op het tabblad Apparaten selecteer je de gewenste monitor en via Toevoegen verwijs je naar het profielbestand. Selecteer dit en klik eventueel op Als standaardprofiel instellen.

Een kleurprofiel bevat de kleurinstellingen voor een scherm.

Tip 11: Multimonitor-opzet

Steeds meer gebruikers werken met meerdere monitors, en eenmaal gewend wil je niet meer terug. Windows biedt gelukkig een ingebouwde ondersteuning voor zo’n multimonitor-opzet.

Zodra je een extra monitor aansluit, hoort Windows deze automatisch te herkennen. Met Windows-toets+P kun je snel aangeven of je het beeld wilt uitbreiden of dupliceren naar de extra monitor. Meestal kies je voor de eerste optie, zodat je vensters naar de tweede monitor kunt verslepen en deze onafhankelijk van de hoofdmonitor kunt gebruiken. Elk scherm heeft bovendien zijn eigen resolutie en instellingen.

Om alles goed in te stellen, ga je naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm. Klik op Identificeren om de beeldschermen te onderscheiden en versleep de virtuele schermen zodat ze overeenkomen met de fysieke positionering. Hier vind je ook handige weergaveopties, zoals Dit beeldscherm instellen als hoofdbeeldscherm. Bevestig eventuele wijzigingen met Toepassen.

Hoeveel monitors heb jij op je bureau staan?

Tip 12: Multimonitor (ext)

Zoals gezegd kan Windows prima overweg met meerdere monitors, maar er zijn ook tools die nog meer opties bieden, zoals DisplayFusion en het gratis, opensource Dual Monitor Tools.

We nemen DisplayFusion als voorbeeld. Gebruik je dit programma voor de eerste keer, dan krijg je een korte voorstelling van de interessantste functies. Via Configureer DisplayFusion stel je alle opties naar wens in, verdeeld over twintig rubrieken zoals Functies, Triggers, Taakbalk, Schermbeveiliging, Monitor Vervaging en Afstandsbediening. Blauw gekleurde items zijn niet beschikbaar in de gratis versie (behalve tijdens de proefperiode van 30 dagen). Een upgrade naar de Pro-versie kost circa 34 dollar (ruim 30 euro), maar biedt veel extra functies. Je kunt bijvoorbeeld vensters automatisch of bij bepaalde triggers naar specifieke monitors verplaatsen, vensters op alle monitors indelen in vooraf bepaalde gebieden, inactieve monitors laten dimmen, bureaubladachtergronden uitgebreid configureren en tussen verschillende monitorprofielen schakelen.

DisplayFusion: een leuke speeltuin voor wie met meerdere monitors werkt.