Zo gaan je kinderen veilig online
Kinderen leren razendsnel. Toch is het belangrijk om - zowel de allerkleinsten als de tieners - bewust te leren omgaan met apps, online video's en sociale netwerken. In dit artikel leren we je hoe je je apparaten kunt beveiligen voor kinder- en puberhanden.
Af en toe komt er een bericht over in de media: een kind wordt gepest omdat een (ietwat) gênante foto die iemand gemaakt heeft, wordt rondgestuurd in de WhatsApp-groep van de hele klas. Dit kun je misschien niet voorkomen, en alleen beperken door goed met je kinderen te praten over het omgaan met digitale apparaten en (sociale) media. Laten we voorop stellen: dat is erg belangrijk. Gelukkig kun je wel íets doen om je kinderen online een beetje te beschermen, zodat ze niet naar je toekomen met de opmerking: "ik zag daarnet op internet toch een gek filmpje ...". Lees ook: Online samenwerken doe je zo.
01 Gebruikersaccounts
Om aan je gezinsleden verschillende instellingen toe te kennen, moet je eerst even verschillende gebruikersaccounts aanmaken. Dat voorkomt dat je zelf ook beperkt wordt in alles wat je op het apparaat doet. In Windows 10 kan dit heel eenvoudig via Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers. Klik op Een familielid toevoegen en maak een keuze tussen Een kind toevoegen of Een volwassene toevoegen. Voer het e-mailadres van de persoon in kwestie in om hem of haar een uitnodiging te versturen om lid te worden. Ga verder met Volgende en Bevestigen. Hij of zij zal na enkele seconden een uitnodiging ontvangen om deel uit te maken van het gezin. Deze uitnodiging is veertien dagen geldig. Voor jonge kinderen kies je De persoon die ik wil uitnodigen heeft geen e-mailadres. Vervolgens kun je een Outlook.com-adres aanmaken. Herhaal deze stappen voor alle gezinsleden.
01 We raden aan om per gezinslid een gebruikersaccount aan te maken.
02 Gezinsinstellingen
Via Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers / Familie-instellingen online beheren kun je vervolgens voor je zoon of dochter bepaalde instellingen in- of uitschakelen. Selecteer een kind. In het volgende venster kun je onder Recente activiteit aangeven of je een activiteitenrapport wilt ontvangen. Hierin staat onder andere welke sites hij of zij bezocht heeft, welke apps ie gebruikt heeft en hoeveel tijd je zoon of dochter op de computer doorgebracht heeft. Je kunt het rapport hier raadplegen of via e-mail ontvangen. Voor deze laatste functie vink je simpelweg Stuur mij elke week een rapport aan. Om naar de andere categorieën te gaan, klik je op het driehoekje naast Recente activiteit. Via Browsen op het web kun je de instelling Ongewenste websites blokkeren inschakelen.
Dat houdt in dat inhoud voor volwassenen geblokkeerd wordt. Onderaan kun je bepaalde websites zelf blokkeren of toestaan door de url in te voeren. In de categorie Apps, games en media kun je kiezen voor Ongepaste apps en games blokkeren. Zodra je deze functie inschakelt, kun je een leeftijdsclassificatie instellen, bijvoorbeeld 10-jarigen.
02 Afhankelijk van de leeftijd van je kind krijgt hij of zij bepaalde leeftijdscategorieën toegekend voor apps, films en games.
03 Beperk de schermtijd
Vind je het lastig om de afgesproken internettijd te controleren? Maak dan gebruik van een zogenoemde 'time limitting tool'. Standaard vind je in Windows de functie Schermtijd. Om dit in te schakelen ga je naar Instellingen / Accounts / Familie en andere gebruikers / Familie-instellingen online beheren. Vervolgens selecteer je een kind en kies je in het menu voor Schermtijd. Schakel de functie in door de schuifknop bij Limieten instellen voor wanneer mijn kind apparaten kan gebruiken in te schakelen. Vervolgens krijg je een schematisch overzicht met de zeven dagen van de week. Je kunt per dag instellen vanaf en tot welk tijdstip je zoon of dochter op de computer mag. Vergeet echter ook niet Limiet per dag op dit apparaat in stellen. Zo zou je op maandag bijvoorbeeld kunnen instellen dat de computer gebruikt mag worden vanaf 16:00 uur tot 20:00 uur, maar wel met een maximumduur van een halfuur.
03 Je bepaalt helemaal zelf wanneer en hoelang je kind de computer mag gebruiken.
Live toezicht
Ouderlijk toezicht op je computer of het blokkeren van apps of in-app-aankopen is een must. Het is echter nog belangrijker om live toezicht te houden en de dialoog aan te gaan. Enkele tips:
- Ga naast jonge kinderen zitten als ze even op je smartphone of tablet mogen spelen.
- Plaats de computer op een zichtbare plaats zodat je kunt zien wat je kind doet.
- Praat met je tienerzoon of -dochter over het gebruik van sociale netwerken, ongepaste beelden en cyberpesten.
- Maak je kind duidelijk dat hij of zij online geen persoonlijke informatie mag invoeren. Nooit. Aan niemand.
- Leer je kind dat een wachtwoord strikt persoonlijk is.
- Op www.mijnkindonline.nl vind je meer informatie en goede handvatten om gesprekken met je kinderen aan te knopen.
04 Pas op met YouTube
Het lijkt onschuldig om je kleuter even een tekenfilmpje of videoclip op YouTube te laten kijken op je smartphone of tablet. Voor je het weet heeft ie echter al tien keer op een ander fragment getikt en kijkt hij of zij naar één of andere parodie of - erger nog - naar filmpjes die niet voor zijn of haar leeftijd geschikt zijn. Van Bassie & Adriaan naar horrorclowns ... het kost echt niet veel moeite.
In de Verenigde Staten heeft Google begin 2015 YouTube Kids gelanceerd. Via die app krijg je enkel kindvriendelijke beelden te zien en kunnen ouders een timer instellen. In ruil krijg je wel reclame op kindermaat. YouTube Kids is helaas voorlopig nog niet beschikbaar in Europa.
Het is wel mogelijk om de zogenoemde beperkte modus in te schakelen. Wil je bijvoorbeeld op je smartphone bepaalde content weren? Open dan de app en klik rechts bovenaan op de knop met de drie puntjes. Kies Instellingen en tik op Filter voor beperkte modus en vervolgens op Streng. Op je pc scrol je op de homepage van YouTube helemaal naar beneden. Klik vervolgens op Beperkte modus / Aan en voltooi de bewerking met Opslaan. Videofragmenten met ongepaste inhoud worden nu verborgen. De beperkte modus is alleen van toepassing op dit apparaat en in deze browser. Zodra je ingelogd bent op YouTube, kun je deze functie vergrendelen zodat hij niet zomaar teruggezet wordt.
04 Om de beperkte modus op YouTube op je computer in te schakelen, moet je eerst helemaal naar beneden scrollen.
05 Extra software
Naast de standaardfuncties voor ouderlijk toezicht in Windows, kun je ook extra software voor ouderlijk toezicht installeren. Norton Family (gratis) en Norton Family Premier (30 dagen gratis daarna 39,99 euro voor 1 jaar) van Symantec zijn twee goede voorbeelden. Deze tools gaan nog iets verder dan de standaardfuncties en bieden onder andere toezicht op sociale netwerken en zoekacties, bescherming van persoonlijke gegevens enzovoort.
De betaalde versie, Norton Family Premier, is ook bruikbaar op mobiele apparaten en geeft je bijvoorbeeld toezicht op sms-gesprekken en controle over apps op Android-telefoons. Om alle functies te zien en de software te downloaden, surf je naar de website van Norton Family. Nadat je een account hebt aangemaakt, kun je net zoals bij het ouderlijk toezicht in Windows je gezin samenstellen en allerlei huisregels kiezen. YourSafetynet en NetNanny zijn andere goede voorbeelden van software voor ouderlijk toezicht.
06 Kinderbrowsers
Je kunt - zoals eerder al uitgelegd - bepaalde inhoud tegenhouden via het ouderlijk toezicht in Windows of met speciale software. Een andere optie is om speciaal voor je (jonge) kinderen een kinderbrowser te installeren. MyBee is een prima voorbeeld. Om deze browser te installeren op je pc of Mac, surf je naar www.mybee.nl en klik je op de grote blauwe Download Mybee-knop. Opmerkelijk is dat deze browser geen websites verbiedt, maar uitsluitend een verzameling leerzame sites toelaat. Voor iPad is er eveneens een gratis MyBee-app beschikbaar.
MyBee biedt content aan voor verschillende leeftijdscategorieën. Na de installatie maak je een administrator-wachtwoord aan. Vervolgens kun je één of meerdere kinderen toevoegen en de veiligheidsinstellingen kiezen. Je hebt keuze tussen Tolerante ouders, Gemiddelde ouders en Strenge ouders. Desgewenst kun je ook aangeven wat je kind verder nog mag: Favorieten toevoegen, Bestanden downloaden of Persoonlijke gegevens opsturen. Het is zelfs mogelijk om de printknop onzichtbaar te maken (dat kan je héél wat papier en inkt besparen!) of zelf een startpagina in te stellen. Het aanbod van goedgekeurde websites is erg uitgebreid: er zitten heel wat spelletjes in het aanbod en natuurlijk ook educatief materiaal. Dit is ideaal voor kinderen tot pakweg 10 jaar. Uiteraard zijn er nog andere kinderbrowsers, zoals Kibro of Maxthon.
Netflix beperken
Heb je een abonnement op Netflix? Ook daar kun je ouderlijk toezicht instellen. Je kunt sowieso verschillende gebruikers aanmaken, maar daarnaast is het ook mogelijk om een pincode in te stellen voor je kinderen en een leeftijdsgrens aan te geven. Ga hiervoor naar www.netflix.com en log in met je ID en wachtwoord. Klik vervolgens door naar Mijn account en kies Ouderlijk toezicht in de categorie Instellingen. Voer het wachtwoord van je account nogmaals in en stel een pincode in voor je kinderen. Daarna kun je op de schuifbalk je keuze maken tussen Peuters & Kleuters, Oudere kinderen, Tieners en Volwassenen. Klik op Opslaan om de wijzigingen door te voeren. Overigens is het switchen tussen profielen níet beveiligd met een wachtwoord, wat inhoudt dat kinderen eenvoudig de beperkingen kunnen omzeilen door op jouw account over te schakelen.
Ook de inhoud van Netflix kun je onder controle houden.
07 Blokkeren in de browser
Het is ook mogelijk om in je browser restricties op te leggen, al dan niet met een extra browserextensie. In Google Chrome kun je bijvoorbeeld 'Block site' installeren. Je surft naar de Chrome Web Store en gaat op zoek naar Block site. Daarna klik je op Toev. aan chrome / Extensie toevoegen om de extensie te installeren. Via Instellingen / Extensies / Block site / Opties kun je vervolgens websites of bepaalde zoektermen blokkeren. Deze add-on bestaat eveneens voor Mozilla Firefox. Om 'm te installeren ga je naar de add-on-pagina en klik je op Add to Firefox. Surf je voornamelijk via Microsoft Edge? Daar zijn nog geen extensies voor beschikbaar. Je kunt wel via Browsen op het web op de Family-pagina van Microsoft per gebruiker bepaalde websites blokkeren zoals beschreven in stap 2 van dit artikel.
Overigens moet je wel zelf blijven opletten, en biedt het blokkeren binnen een browser alleen veiligheid indien deze browser wordt gebruikt én de plug-in ingeschakeld is. Een kind dat de beperking wil omzeilen, zal er snel genoeg achter komen dat dit zeer gemakkelijk kan (bijvoorbeeld door de plug-in te pauzeren of een andere browser te openen).
Via Block site voor Google Chrome en Mozilla Firefoxkun je bepaalde pagina's of zoekwoorden blokkeren.
08 Beperkingen in iOS
Heeft je zoon of dochter een eigen smartphone of tablet? Dan kun je ook hier beperkingen opleggen. Op een iOS-apparaat bestaat er geen echte kindermodus. Je kunt wel bepaalde handelingen blokkeren via Instellingen / Algemeen / Beperkingen. Je kunt bijvoorbeeld aangeven of hij of zij Safari, de camera, FaceTime, AirDrop en andere toepassingen mag gebruiken. In het tweede deel van het scherm is het mogelijk om onder andere de iTunes Store of Apple Music Connect te blokkeren.
Je kunt hier zelfs instellen of je zoon of dochter apps mag installeren, verwijderen of aankopen. Onder Toegestaan materiaal kun je een leeftijdscategorie aangeven voor films, boeken, apps, websites enzovoort. Standaard kun je in de Apple Store gratis apps zonder wachtwoord installeren. Wil je dat niet? Tik dan op Wachtwoordinstellingen en schakel bij Gratis downloads de optie Vereis wachtwoord in. Verder kun je in het menu Beperkingen via Privacy nog enkele instellingen zoals locatievoorzieningen wijzigen, en ook beperkingen voor Game Center instellen.
Standaard worden overigens de gegevens op een iOS-apparaat gewist als er tien keer een foute toegangscode is ingevoerd. Voor ouders met (jonge) kinderen is dit meestal niet gewenst! Om deze functie uit te schakelen ga je naar Instellingen / Touch ID en toegangscode. Zorg dat Wis gegevens helemaal onderaan uitgeschakeld staat.
09 Beperkingen in Android
In Android kun je verschillende gebruikers aanmaken op één toestel. Dit werkt vanaf Android 5.0 voor smartphones en vanaf 4.3 voor tablets. Op een Android-smartphone kun je dus heel eenvoudig een gastaccount aanmaken zodat je kind bijvoorbeeld even naar YouTube kan kijken, zonder dat ie in je agenda of mailbox zit. Hiervoor ga je naar de Instellingen en kies je Gebruikers / Gast. Bepaalde smartphonefabrikanten voorzien ook een kindvriendelijke modus in de schil die ze over Android leggen. Hiermee kun je het aantal apps beperken en een kindvriendelijke zone creëren. Op tablets kun je vanaf Android 4.3 een zogenoemd beperkt profiel aanmaken en aangeven welke apps gebruikt mogen worden.
Om in-app-aankopen te voorkomen moet je - zowel op een Android-smartphone als -tablet - in de instellingen van de Google Play Store zijn. Daar kun je via Verificatie vereisen voor aankopen kiezen tussen Voor alle Play-aankopen op dit apparaat, Elke 30 minuten en Nooit. We raden je de eerste optie aan. Bovendien kun je in de instellingen van Google Play ook Ouderlijk toezicht instellen. Hiervoor maak je eerst een pincode aan, vervolgens kun je voor de apps en games een PEGI-code toewijzen of muziek met expliciete taal blokkeren.
Op een Android-tablet kun je een beperkt profiel aanmaken.
10 iCloud gezinsconfiguratie
Op je iPhone of iPad kun je eveneens een gezin aanmaken. Het grootste voordeel is dat je vervolgens je aankopen uit de iTunes Store, iBooks Store of App Store kunt delen met je gezinsleden. Je hebt hierbij gewoon allemaal een eigen Apple ID, maar maakt gezamenlijke gezinsaankopen. Voor kinderen kun je bovendien restricties opleggen. Om de functie in te schakelen ga je naar Instellingen / iCloud / Configureer delen met gezin. Een handige wizard helpt je om een gezinshoofd en andere gezinsleden in te stellen. Voor kinderen kun je de functie Vraag om te kopen instellen. Hierdoor heeft je zoon of dochter jouw toestemming nodig om aankopen te doen. Dat gebeurt via een notificatie. Als hij of zij iets wil kopen, ontvang je een melding. Jij kunt de aankoop accepteren met Krijg of blokkeren met Wijs af.
Torenhoge kosten vermijden
Als je de in-app-aankopen niet blokkeert, kan je dat weleens erg duur komen te staan. Een vader uit Gerkesklooster, een dorp in de Friese gemeente Achtkarspelen, viel een tijdje geleden bijna van zijn stoel toen hij de factuur van de Google Play Store te zien kreeg. Zijn twaalfjarige zoon had ruim honderd keer credits aangekocht voor een spelletje. Het totaalbedrag lag ongeveer op 2.500 euro. De ouders probeerden Google Nederland duidelijk te maken dat het om een vergissing ging. Uiteindelijk werden ze doorverwezen naar de Amerikaanse dienst Google Inc., waar ze de klacht in behandeling namen. Na heel wat zenuwslopende conversaties hoefden de ouders het bedrag - gelukkig - niet te betalen.