Werken met Opdrachtprompt -commando’s in Windows 10
Commando’s typen in een groot zwart scherm was in de tijd van dos de enige optie die we hadden. Tegenwoordig hebben we Windows 10 en doen we het liefste alles met de muis. Als we dan toch eens moeten werken met de Opdrachtprompt, dan is dat echt even wennen. In dit artikel maken we je wegwijs in de belangrijkste Opdrachtprompt-commando’s.
We bespreken in dit artikel een flink aantal sneltoetsen, maar we beginnen met de belangrijkste. Er zijn namelijk twee manieren om de Opdrachtprompt op te starten, zonder en met administratorrechten. Het verschil is dat de Opdrachtprompt zonder administratorrechten vrijwel geen enkele instelling kan veranderen en alleen maar eenvoudige commando’s uit kan voeren, zoals programma’s opstarten, een directory weergeven enzovoort. Om het programma met administratorrechten op te starten klik je normaliter op Start, typ je CMD in en klik je met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt waarna je klikt op Als administrator uitvoeren.
Dat kan trouwens ook met een toetsencombinatie. Druk op de Windows-toets op je toetsenbord, typ cmd en druk op Ctrl+Shift+Enter om de Opdrachtprompt als administrator uit te voeren. In dit artikel voeren we geen commando’s uit waarvoor die rechten nodig zijn, maar het is wel handig om te weten hoe je deze modus kunt inschakelen wanneer je die nodig hebt.
Navigeren in Opdrachtprompt
Wanneer je in Windows 10 ergens naartoe wilt bewegen, dan beweeg je de muis naar de juiste plek en dan ben je er. Met het toetsenbord in de Opdrachtprompt is dat een stukje omslachtiger, want in principe moet je voor elke positie opzij of omhoog eenmaal op een pijltjestoets drukken. Bij een heel lang commando is dat behoorlijk irritant. Gelukkig zijn er sneltoetsen die je hier kunt toepassen. Druk je bijvoorbeeld op de toets Home of End, dan verspringt de cursor naar het begin of het eind van de huidige regel. Druk op Ctrl in combinatie met het pijltje naar links of naar rechts, dan springt de cursor respectievelijk naar het vorige of volgende woord.
In de Opdrachtprompt kun je eenvoudig met de cursor naar links of rechts bewegen, maar niet naar boven of onder; dat werkt toch net even iets anders. Is dat om de een of andere reden toch noodzakelijk, dan is het goed om te weten dat je met Ctrl+M de markeermodus kunt inschakelen. Dit betekent dat je vrij naar boven en naar onderen kunt bewegen met de cursor, bijvoorbeeld om tekst te selecteren.
Tekst selecteren en bewerken
Tekst selecteren in de Opdrachtprompt is met de juiste sneltoetsen een eitje. Met de toetsencombinatie Ctrl+A selecteer je alle tekst op de regel (in de markeermodus selecteer je álles). Met Shift+PijltjeLinks of Rechts selecteer je respectievelijk één karakter meer aan de linker of rechterkant. Voeg je daar ook nog de Ctrl aan toe, dus Ctrl+Shift+PijltjeLinks of Rechts, dan selecteer je een heel woord meer aan de linker- of rechterkant van de cursor.
Shift+PijltjeOmhoog of Omlaag zorgt ervoor dat je de hele regel, plus de regel daarboven (of daaronder) selecteert, tot aan de positie van de cursor op die regel. Met Shift+Home breid je de huidige selectie uit tot aan het begin van een commando. Druk je deze toetsencombinatie nogmaals in, dan selecteer je ook het gedeelte dat je niet zelf hebt getypt (zoals C:\Windows\system32). Met Shift+End breid je de huidige selectie uit tot aan het eind van de huidige regel.
Tekst selecteren is één ding, maar vervolgens wil je er natuurlijk ook nog wel iets mee doen. De toetsencombinatie Ctrl+C en Ctrl+V voor respectievelijk kopiëren en plakken, ken je al. In Opdrachtprompt werken deze toetsencombinaties ook. Als alternatief kun je ook Ctrl+Insert gebruiken (ter vervanging van Ctrl+C) of Shift+Insert (ter vervanging van Ctrl+V). Dat je tekens kunt verwijderen met behulp van de Backspace-toets weet je ook, maar wist je dat je ook ineens een heel woord kunt verwijderen? Je doet dit met behulp van de toetsencombinatie Ctrl+Backspace.
Soms wil je in Opdrachtprompt navigeren naar een mappenstructuur. Als dit korte namen zijn, is dat geen probleem, maar soms kan een mapnaam heel lang zijn. Typ in dat geval de eerste paar tekens van die naam en druk daarna op Tab. Als er geen andere mappen zijn die met dezelfde letters beginnen, zal de gehele mapnaam automatisch worden aangevuld.
Geschiedenis opvragen
Wanneer je in Opdrachtprompt een opdracht geeft en je drukt op Enter, dan verdwijnt de tekst naar boven en is nergens meer zichtbaar wat je hebt gedaan (tenzij je helemaal naar boven zou scrollen). Maar daarmee zijn je acties niet verdwenen. Met handige sneltoetsen haal je commando’s die je eerder in deze sessie hebt gegeven weer boven. Sluit je het programma, dan zijn alle commando’s wel verdwenen.
Door op PijltjeOmhoog te drukken, scrolt je één voor één door de eerdere commando’s. Prima als dat er tien zijn, maar omslachtig als het er honderd zijn. In dat geval kun je ook een deel van het commando typen. Druk je daarna op F8, dan scrol je door alle commando’s die je hebt getypt die met diezelfde karakters beginnen. Zo kun je heel efficiënt het juiste commando erbij zoeken.
Voor een volledig overzicht van alle commando’s die je deze sessie hebt ingetypt, druk je op F7. Je kunt met de pijltoetsen door dat overzicht scrollen en op Enter drukken om het commando uit te voeren. Wil je om wat voor reden dan ook alle commando’s wissen, dan kun je Opdrachtprompt sluiten, maar een druk op Alt+F7 heeft hetzelfde effect.
Meer commando's
Je weet nu hoe je efficiënt in de Opdrachtprompt werkt. Tijd voor enkele handige commando's!
cd (change directory)
Met dit commando open je een map. Zou je in de Verkenner op de map Windows klikken, in Opdrachtprompt typ je dan cd Windows. Zit je al in een map, dan typ je cd.. om een mapje hoger te gaan, of cd\ om helemaal naar de hoofdmap te gaan.
dir (directory)
Om een map te kunnen openen, moet je wel weten welke mappen er zijn en hoe die heten. Wanneer je dir typt, toont Opdrachtprompt direct een overzicht van alle mappen. Als dit er meer zijn dan er in een overzicht passen, typ je dir /w om alle mappen in rijtjes te tonen, of dir /p om alle mappen te tonen en de lijst te pauzeren tot je weer op een toets drukt .
Ander station
Soms wil je niet alleen een andere map openen, maar ook een heel ander station. Stel dat je je op de C-schijf bevindt, en je wilt de D-schijf openen. Het enige dat je dan hoeft te doen is D: intypen en je bevindt je nu op de andere schijf.
Mappen maken/verwijderen
Je kunt met Opdrachtprompt niet alleen dingen bekijken, u kunt ze dus ook bewerken. Zo kun je mappen eenvoudig maken en verwijderen met behulp van een commando. Stel dat je een map ‘test’ wilt aanmaken. Navigeer dan met het commando cd naar de map waarin je die map wilt maken, en typ md test. Je krijgt geen bevestiging dat het commando gelukt is, maar de map is wel gemaakt (de ironie is dat Opdrachtprompt alleen iets zegt als het niet gelukt is). Door rd test te typen verwijder de map weer.
Bestand uitvoeren
In Windows start je een programma doorgaans door op het pictogram te klikken. In Opdrachtprompt werkt dat iets anders. Navigeer naar de map waarin het programma staat dat je wilt starten en typ dir, om te kijken hoe het exe(cutable)-bestand heet. Je kunt eventueel dir .exe intypen om alleen de exe-bestanden te tonen. Typ nu de naam van het programma, zoals Winword.exe, en druk op Enter om het programma te starten.
Opdrachtprompt afsluiten
We hoeven je natuurlijk niet uit te leggen hoe je een venster in Windows sluit. Wanneer je echter leert om steeds meer met het toetsenbord te doen, is het onhandig om de muis erbij te moeten pakken. Gelukkig is hier ook een toetsencombinatie voor, namelijk Alt+F4. Wanneer je deze toetsencombinatie indrukt, zal het venster direct worden gesloten, zonder controlevraag.