Op deze manier maak je betrouwbare back-ups
De laptop, tablet en telefoon: je bezit genoeg apparaten die de nodige kostbare gegevens bevatten. Hoe zorg je ervoor dat je al deze informatie goed veiligstelt? We gaan hiervoor aan de slag met het maken van betrouwbare back-ups. Op die manier kom je niet voor verrassingen te staan.
We gaan niet alleen zorgen voor een goede back-up van de laptop of desktop-pc, we stellen ook de gegevens van de telefoons en tablets veilig. We maken hiervoor gebruik van externe apps. Die geven ons meer controle dan de ingebouwde back-upvoorzieningen van Windows, iOS/iPadOS en Android. Verder gaat onze voorkeur uit naar programma’s die we kosteloos kunnen gebruiken. We beginnen met Windows en gaan aan de slag met Veeam Agent for Windows Free. Zoals de naam al aangeeft, kun je deze software voor thuisgebruik gratis gebruiken. Op www.veeam.com vind je de laatste versie. Let op dat je de gratis versie selecteert. De makers willen wel eerst je e-mailadres voordat je de software kunt downloaden. Heb je een e-mailaccount dat je vaker gebruikt voor dergelijke acties, dan is het verstandig om dat adres te gebruiken. Nadat je de verificatielink per e-mail hebt bevestigd en een wachtwoord hebt aangemaakt, kun je de download starten.
Eerste stappen
Tijdens de installatie vraagt Veeam of je back-ups op een usb-stick gaat maken. Voor een back-up van het volledige systeem is een usb-stick in de regel aan de krappe kant. Wil je toch een usb-stick gebruiken, plaats die dan en klik op Next. Veeam beveiligt de usb-stick en maakt deze geschikt voor back-ups.
Wij kiezen in het venster voor Skip this, I will configure back-up later en klikken op Next. In het volgende venster maken we de herstelmedia aan. In geval van problemen kun je hiermee de computer opstarten zonder tussenkomst van Windows (handig als Windows bijvoorbeeld is beschadigd) en de reservekopie terugplaatsen. Zorg dat er een vinkje staat naast Run Veeam recovery media creation wizard en klik op Finish.
Back-up configureren
Veeam bestaat uit verschillende onderdelen. Die vind je via het startmenu in de map Veeam. Het is tijd om de back-up te configureren. Open het startmenu en kies Veeam, configure back-up. Geef de back-uptaak een geschikte naam in het vak Name. Het vak Description gebruik je om een beschrijving te geven. Bijvoorbeeld Verse installatie van februari 2021. Klik op Next.
Veeam biedt drie manieren om een back-up te maken. Die vragen om de nodige uitleg. Via Entire computer maak je een volledige back-up van je computer. In de meeste gevallen kies je voor deze mogelijkheid. Veeam zorgt er automatisch voor dat bestanden in de prullenbak, tijdelijke bestanden en wisselbestanden (een soort tijdelijk bestand) niet worden meegenomen in de reservekopie.
Wil je ook dat de gegevens op externe usb-sticks in de back-up worden meegenomen? Plaats dan een vinkje bij Include external usb drives en zorg ervoor dat de apparaten zijn gekoppeld. Klik op Next. Geef in het scherm Destination aan waar je de back-up wilt opslaan.
Hoewel de optie misleidend klinkt, kies je voor Local storage als je de back-up op een externe schijf wilt opslaan. Dit is bijvoorbeeld een usb-schijf. Maak je gebruik van een netwerkschijf voor de opslag van de back-up, dan kies je Shared folder. Geef dezelfde locatie op als je een gedeelde (netwerk)map op een andere computer wilt gebruiken.
Je kunt ook kiezen voor opslag in een Microsoft OneDrive-account (Microsoft OneDrive). Deze optie geniet niet onze voorkeur: afhankelijk van de grootte van de back-up kan het uploaden van gegevens aardig wat tijd in beslag nemen. In geval van nood moet je de back-upbestanden ook eerst weer downloaden. Verder ondersteunt de gratis versie van OneDrive alleen het maken van een systeemback-up. Voor uitgebreidere ondersteuning ben je aangewezen op de betaalde variant.
Interne schijf?
Locatie opgeven
We hebben ervoor gekozen om de reservekopie op een externe schijf op te slaan. In het volgende venster wijs je de schijf en map aan waarin het bestand terecht moet komen. Een lijst met gedetecteerde schijven verschijnt. Als je regelmatig back-ups maakt, worden bestaande back-ups standaard een week bewaard. Je kunt dit termijn aanpassen: geef het gewenste aantal dagen op bij Keep back-ups for N days.
Hoewel we in het volgende venster kunnen opgeven hoe vaak een back-up moet worden gemaakt, klikken we nog niet op Next. Kies Advanced. Via dit achterliggende venster heb je nog meer controle over je reservekopie. Op de tab Back-up kun je instellen dat er maandelijks een volledig nieuwe back-up moet worden gemaakt. De back-ups die erop volgen, zijn incrementeel en richten zich op de verschillen met de voorgaande back-up.
Plaats een vinkje bij Create active full back-ups periodically en geef de frequentie op in de vakken eronder. Open hierna de tab Maintenance. Via deze tab kun je Veeam de gezondheid van de back-upbestanden laten controleren. In geval van problemen worden deze herkend en gecorrigeerd. Zet een vinkje bij Perform back-up files health check en geef aan wanneer dit moet gebeuren. Kies voor Defragment and compact full back-up file om het back-upbestand te defragmenteren. Hiermee kan de bestandsomvang worden teruggebracht.
Om de bestandsgrootte verder te verkleinen, open je de tab Storage. Bij Data reduction kun je het compressieniveau selecteren. Ook kun je aangeven waar de back-up wordt opgeslagen: op basis van de locatie past Veeam dan nog verdere optimalisatie toe. Werp ook een blik op het vak Encryption. Hier kun je de back-up met een wachtwoord beveiligen. Vink de optie Enable back-up file encryption aan en geef een wachtwoord op. Neem dit wachtwoord op in je wachtwoordmanager (die uiteraard wel toegankelijk moet zijn in geval van nood). Zonder het wachtwoord heb je geen toegang meer tot de back-up.
Specifieke partities
Maak je gebruik van verschillende partities of schijven? Dit is bijvoorbeeld het geval als je Windows op de C-schijf hebt geïnstalleerd, maar je je andere bestanden op een D-schijf of -partitie hebt ondergebracht. Je kunt ook een specifieke schijf of partitie veiligstellen. Kies dan de optie Volume level back-up.
De stappen van de wizard zijn hetzelfde als bij de route van een volledige back-up, maar voegen een extra scherm toe aan de wizard: Volumes. In de lijst Objects to back-up plaats je vinkjes naast de schijven en partities die je in de reservekopie wilt meenemen. Zijn niet alle partities zichtbaar, kies dan voor Show system and hidden volumes. Rechtsboven lees je hoe groot de totale back-up is.
Plannen maar
In het venster Schedule geef je aan wanneer de back-up moet worden gemaakt. Prettig is dat de computer automatisch uit de slaapstand wordt gehaald om een back-up te maken, dus kies bij voorkeur een tijdstip waarop je de computer niet gebruikt. Kies Daily en geef de tijd op.
Wil je liever niet dat de computer wordt gewekt en de back-up wordt overgeslagen, kies dan voor If computer is powered off at this time, skip back-up. Geef ook aan wat er moet gebeuren zodra de back-up is gemaakt, bij Once back-up is taken, computer should. Kies tussen Keep running, Sleep of Shutdown.
In plaats van een tijdstip kun je ook kiezen voor een gebeurtenis die het maken van een back-up in gang zet. Die vind je in het vak eronder. Kies voor Lock als je een back-up wilt maken zodra je de machine vergrendelt. Met Log off wordt een back-up gemaakt als je je bij Windows afmeldt. De optie When back-up target is connected maakt een back-up zodra je het externe back-upmedium koppelt of verbinding maakt met een netwerk waarin de nas of netwerkmap zich bevindt. Handig!
Klik op Apply om de back-uptaak te bewaren. Om de reservekopie meteen te starten, activeer je de optie Run the job when I click finish en klik je op Finish. Een overzicht van alle back-uptaken vraag je op in het startmenu onder Veeam.
Ook voor Linux
Back-up telefoons/tablets
Ook van de smartphone en tablet maken we uiteraard graag een back-up. De manier van back-uppen is afhankelijk van het toestel dat je gebruikt. In Android kun je voor het maken van een back-up gebruikmaken van Google Drive en hiermee de reservekopie van de telefoon opslaan in de cloud. Open hiervoor het instellingenscherm en kies Systeem, Back-up. Zet de schuif op Aan bij Back-up maken in Google Drive. Om direct een back-up te maken, tik je op Nu back-up maken.
Je kunt je foto’s veiligstellen via Google Foto’s. Tik hiervoor op de gelijknamige optie in hetzelfde venster. Zet vervolgens de schuif op Aan bij Back-up en synchronisatie. Je krijgt 15 GB gratis opslag en kunt aanvullende ruimte kopen. Vanaf juni dit jaar tellen nieuwe foto’s en video’s waarvan je een back-up maakt in hoge kwaliteit mee voor de 15 GB. Dit was voorheen niet het geval. In iOS en iPadOS kies je voor Apple ID, iCloud, iCloud-reservekopie. Zet de schuif op Aan bij iCloud-reservekopie. Om direct een reservekopie te maken, tik je op Maak nu reservekopie.
Meer controle
Heb je behoefte aan meer controle, dan is het verstandig om de hulp van een externe app in te roepen. Voor ons doel gaan we aan de slag met het innovatieve Resilio Sync, dat zowel voor Windows, iOS/iPadOS als Android beschikbaar is. Met Resilio Sync kun je de back-ups van je telefoon op verschillende locaties opslaan en ben je niet afhankelijk van cloudopslag.
Zo kun je op je Windows-computer een map maken waarin je de back-up van Resilio altijd laat opslaan. Ook als je meerdere computers hebt, kun je onderlinge synchronisatie opzetten en er daarmee voor zorgen dat je bestanden altijd op meerdere locaties zijn ondergebracht. Je vindt de nieuwste versie in Google’s Play Store en in Apple’s App Store.
Voor thuisgebruik is de app gratis. De app synchroniseert de back-ups tussen de verschillende apparaten. De eerste keer dat je de app opent, geef je een naam op. Deze wordt gebruikt als identificatie. Tik hierna op het plusteken en kies in de menulijst voor Back-up toevoegen. Selecteer de locaties die je wilt veiligstellen. Zo vind je hier onder meer de mappen met downloads en foto’s. De kans is groot dat je ook andere mappen wilt veiligstellen. Tik op het plusteken bij Aangepast en selecteer de map.
Desktop instellen
Op www.resilio.com vind je de versie van Resilio voor Windows. Na installatie klik je op het plusteken (linksboven) om een map toe te voegen. Kies Standaardmap. Het venster Delen verschijnt. Op de tab Koppelen kun je de koppeling delen, maar eenvoudiger is het gebruiken van een qr-code. Hiervan neem je een foto vanuit de mobiele app op je Android-telefoon of iPhone.
Open de tab QR-code in de desktop-app en kies voor Lezen en schrijven¬. Hiermee wordt een qr-code gegenereerd die deze machtiging mogelijk maakt. Open vervolgens de mobiele app en tik op het plusteken (rechtsonder in beeld). Kies QR-code scannen. De map wordt direct toegevoegd.
Bestanden synchroniseren
Zodra je mappen tussen de apparaten deelt, kun je je back-up van de telefoon of tablet in de gedeelde map plaatsen. De back-up is dan direct toegankelijk op de computer. Prettig is dat je nu ook individuele bestanden kunt veiligstellen. In de mobiele app van Resilio Sync open je de synchronisatiemap en klik je op Bestanden toevoegen. Selecteer de bestanden die je van de telefoon wilt opslaan. Andersom geldt uiteraard ook: zo kun je bestanden van de computer bewaren als back-up op je tablet of telefoons.
Voor de extra veiligheid van je gegevens kun je een paar aanvullende maatregelen nemen. Open een map in de mobiele app van Resilio Sync en tik op de drie puntjes (rechtsboven in het scherm). Kies Details. In het bovenste gedeelte van het scherm kun je de synchronisatie onderbreken of volledig wissen. Klik op het tandwieltje om aan te passen welke machtigingen bij de map horen. Je kunt bijvoorbeeld Alleen-lezen veranderen in Lezen en schrijven.
Bij Peers zie je welke andere apparaten zijn gekoppeld aan de map en lees je in hoeverre die zijn gesynchroniseerd. Voor extra veiligheid kun je instellen dat de back-ups alleen mogen worden gemaakt zodra de apparaten zijn verbonden met je eigen (draadloze) netwerk. Tik op Toegestaan netwerk en selecteer je eigen netwerk. Wil je de volledige synchronisatie opheffen, dan kies je voor Verbinding verbreken.