Digitale foto's = privacy-gevaar

© CIDimport

Digitale foto's = privacy-gevaar

Geplaatst: 3 augustus 2012 - 06:02

Aangepast: 27 augustus 2022 - 06:12

Redactie ID.nl

Facebook, Twitter, Picasa, Flickr… jaarlijks plaatsen we met z’n allen honderden miljoenen foto’s per jaar op internet. Niets aan de hand tot zover, ware het niet dat er met deze foto’s ook een enorme hoeveelheid persoonlijke informatie wordt vrijgegeven die in de bestanden verborgen zit. Wat voor informatie is dit precies – en hoe zorgt u ervoor dat niemand anders er mee aan de haal kan?

Digitale foto's = privacy-gevaar-16478248

© CIDimport

Een foto geeft op verschillende manieren informatie. Alleen het beeld al kan verraden waar de foto gemaakt is, onder welke omstandigheden en misschien zelfs wie er op staat. Wanneer het om privacy gaat, denken mensen meestal alleen aan wat er te zien is op de foto. Wie niet teveel persoonlijke details over zichzelf op het internet wil verspreiden kan bijvoorbeeld besluiten om niet publiekelijk foto’s met familieleden er op te twitteren en deze bijvoorbeeld alleen te delen met de groep ‘echte vrienden’ op Facebook. Hetzelfde geldt voor andere zaken op de foto die persoonlijke details bevatten, zoals het huis of de straat waar u woont. Immers, een simpele Google-zoekopdracht kan uw naam dan simpel koppelen aan uw woonadres (en niet iedereen wil dat). Maar wat veel mensen niet weten is dat het beeld slechts het topje van de ijsberg is. Digitale foto’s bevatten nog veel meer informatie dan het beeld zelf.

EXIF

Digitale informatie over de foto is opgeslagen in de zogenaamde exif-database (wat staat voor EXchangeable Image File format). Deze bevat ‘metadata’ met onder andere de instellingen van de foto, zoals de datum en tijd, het diafragma, de sluitertijd, iso-stand en programmastand. Handig, want met die informatie kunt u achteraf zien hoe de foto gemaakt is, wat erg leerzaam is. Maar het stopt niet bij de instellingsgegevens. Ook het merk en type camera wordt opgeslagen en zelfs ook het serienummer. Daardoor wordt een foto dus meteen al een stuk persoonlijker. Als de camera gestolen is en er wordt een foto online gezet, dan is deze dus aan de hand van het serienummer op te sporen. Maar daar stopt het niet bij. De exif kan ook uw naam bevatten - bij sommige camera’s is het mogelijk om uw naam aan de camera te koppelen en verschijnt deze als auteursnaam in iedere foto. En de exif bevat nog een hele hoop extra informatie, zelfs tot en met het type printer dat u gebruikt. Al deze informatie is erg privacygevoelig en kan tot ongewenste situaties leiden.

Digitale foto's = privacy-gevaar-16478251

© CIDimport

Digitale foto's = privacy-gevaar-16478253

© CIDimport

Voorbeeld

Een extreem voorbeeld deed zich voor in 2003. De Amerikaanse tv-presentatrice Catherine Schwartz plaatste een foto op haar blog met een uitsnede van haar ogen. Een lezer van haar blog onderzocht de exif-informatie van de foto en vond een miniatuurafbeelding (thumbnail) waarop de volledige foto te zien was. Deze mini-afbeelding zit standaard in foto’s en zorgt ervoor dat de foto snel kan worden weergegeven (zonder de gehele foto te hoeven laden) – bijvoorbeeld in de Windows Verkenner. Saillant detail: de presentatrice stond naakt op de oorspronkelijk foto, met ontblote borsten. De Photoshop-versie die ze gebruikt had, had de bewerking wel opgeslagen, maar deze niet doorgevoerd in de miniatuurafbeelding. De (inmiddels zeer gedateerde) software bleek dit niet bij te werken bij een relatief kleine bewerking, zoals het maken van een uitsnede en het opslaan onder dezelfde naam. Met moderne software komt dit overigens niet meer voor. Catherine Schartz had daar weinig aan; haar naaktfoto ging via het internet de hele wereld over.

GPS

Een ander ‘gevaar’ zijn gps-gegevens die vastgelegd worden. Langzaam maar zeker worden er steeds meer camera’s uitgerust met een gps-chip. Sterker nog; alle smartphones hebben een dergelijke chip en slaan dus altijd locatie-informatie op wanneer u een foto maakt. En aangezien de iPhone de meest gebruikte camera op sites als Flickr is, betekent dit dat er nu al een enorme berg persoonlijke informatie online staat. De gedachte achter gps-data is dat u achteraf kunt zien waar de foto gemaakt is. Dit is vooral leuk op vakantie, waarbij u achteraf op Google Maps kunt zien waar u gestaan hebt (en soms zelf ook welke richting u op fotografeerde). Thuis is het minder nuttig. Stel: u wilt een foto maken van een product dat u op Marktplaats wilt verkopen en doet dit met een smartphone of een camera met gps aan boord. Zodra u deze online plaatst, is uw adres dus te achterhalen. Dat is niet alleen ‘handig’ voor (boze) kopers, maar ook voor dieven die ongezonde interesse hebben. Presentator Adam Savage van Mythbusters twitterde bijvoorbeeld in 2010 enthousiast over zijn nieuwe Toyota Land Cruiser en plaatste er een foto bij met z’n iPhone. De gps stond aan, dus wist iedereen meteen waar hij woonde. Het is dus belangrijk om heel bewust met een gps om te gaan. Op de meeste smartphones en camera’s is de gps-chip ook uit te zetten (soms zelfs per type applicatie). En er zijn heel wat situaties waarbij dat zeer wenselijk is.

EXIF viewer

De exif-gegevens van een foto zijn heel makkelijk te zien door in Windows met de rechtermuisknop te klikken op een bestand en dan te kiezen voor Eigenschappen en vervolgens Details. U ziet dan globale informatie, zoals de instellingen, het type camera, de resolutie, het programma waarin de foto bewerkt is en eventueel de auteursnaam. Maar dit is nog lang niet alle informatie. Om die in te zien hebt u een zogenaamde ‘exif lezer’ nodig. Voor Windows is PhotoMe of XnView een aanrader en voor de Mac bijvoorbeeld het programma Reveal. Wanneer u met dit programma een foto opent ziet u alle informatie die in de exif staat opgeslagen, gerubriceerd op type (afbeelding, miniatuurinfo, camera, fabrikant informatie, gps, instellingen, e.a.). Dat is niet alleen leuk en leerzaam om eens te bekijken, maar ook voor het bewustwordingsproces over hoeveel privacygevoelige informatie een foto bevat.

Gegevens verwijderen

Gelukkig is het ook mogelijk om bepaalde informatie te verwijderen. Soms wilt u simpelweg niet dat uw naam, uw locatie en andere informatie zichtbaar is – zeker als u foto’s op sites als Marktplaats of Twitter plaatst. Veel bewerkingsprogramma’s hebben bij het opslaan een optie om de metadata niet op te slaan. En Photoshop Elements heeft een speciale ‘Opslaan voor web’-functie, waarbij een foto volledig gestript wordt van exif-informatie. Zelfs de oorspronkelijke datum en tijd worden hierbij vervangen. Dat is dus ideaal voor foto’s die u op het internet wilt gebruiken. Uiteraard zijn er ook gratis programma’s te vinden waarmee u uw foto’s van exif-informatie kunt ontdoen. Easy Exif Delete is zo’n programma. Wanneer u het programma opstart, opent u één of meerdere foto’s, waarna u met één klik alle metadata kunt verwijderen. Ook meldt het programma of een foto wel of geen exif-informatie bevat.

Tot slot

Zoals met veel zaken, is alles vooral een kwestie van ‘gezond verstand’. Exif-informatie en gps-gegevens zijn zeer nuttige toevoegingen aan fotobestanden. Maar het is wel belangrijk om te weten dat ze er zijn en welke informatie ze bevatten. Als beroemdheden, die doorgaans erg gesteld zijn op hun privacy, al fouten maken, dan ligt dit voor de gewone consument dus ook op de loer. Met één enkele foto kunnen anderen al een heleboel over u te weten komen, zeker nu steeds meer camera’s een gps-chip aan boord hebben. Maar zelfs wanneer u een foto volledig stript van exif-informatie, kan het beeld (of de bestandsnaam) ook privacygevoelige informatie bevatten. Het is nu al mogelijk om in software met behulp van gezichtsherkenning en met Google via ‘soortgelijke afbeeldingen’ op beelden te zoeken, dus het zal niet lang meer duren voordat we op basis van één foto er achter kunnen komen wie iemand is. Als al die informatie online staat, ligt het bij wijze van spreken ook op straat.

Tekst: Jeroen Horlings


Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 10, jaargang 2012

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten