De camera van de toekomst
Ik droom al een tijd van een superkleine camera die ik altijd in mijn jaszak of broekzak kan meenemen, eentje met een superieure beeldkwaliteit. Dat leek altijd onmogelijk, want een kleine camera heeft beperkte mogelijkheden. Je hebt er een grote dure spiegelreflexcamera voor nodig. Of toch niet?
Door de snelle opmars van digitale camera's vond en vindt er nog steeds een revolutie plaats in fotografieland. Ooit, lang geleden, toen we nog met filmpjes liepen te klungelen, had je veel technisch inzicht nodig om een goede foto te maken. Je zag niet wat je deed. Er zat geen scherm op de camera, dus je kon niet meteen controleren of de foto gelukt was. Behalve dat je oog moest hebben voor al het fotogenieke om je heen, moest je daarom vooral ook een halve techneut zijn om iets goed vast te leggen. Lees ook: 6 beste smartphonecamera's onder de loep.
Dankzij digitale fotografie is alles drastisch veranderd. Nu zie je op het scherm of je goed bezig bent. Omdat je meteen feedback krijgt, tover je binnen de kortste keren leuke plaatjes tevoorschijn. Hierdoor hoef je geen techneut meer te zijn. Het gaat er nu vooral om dat je fotografisch inzicht hebt: wat zie je en hoe krijg je dat op de foto?
Hoe ziet jouw camera van de toekomst eruit?
Spiegelreflex
De beste beeldkwaliteit krijg je als consument nog altijd met een digitale spiegelreflexcamera. Deze toestellen zijn behoorlijk prijzig, al zijn er betaalbare instappers te koop. Het nadeel is dat je er met alleen een camera nog niet bent; er moet ook nog een lens op. Vaak heb je bij een spiegelreflex meerdere lenzen voor verschillende situaties, en dan zijn er nog een flitser, statief en allerlei andere handige accessoires.
Voor je het weet loop je met een rugzak rond die vele kilo's weegt. Mijn vrouw noemt het altijd liefkozend mijn rugzak vol bakstenen. Dat ik er beroepsmatig mee rondloop vind ik nog niet eens het grootste probleem. Maar je raad het al, tijdens vakanties gaat die hele fotowinkel natuurlijk ook mee. En daar loop je dan, in de brandende zon, met korte mouwen, korte broek en het zweet op onder andere je voorhoofd. Je ploetert voorovergebogen voort met een enorme fotoknobbel op je rug, terwijl de rest van het gezin lekker licht bepakt lustig om je heen fladdert en van de prachtige natuur geniet. Is hij dan uiteengespat, mijn droom van een superieure camera in mijn broekzak?
Perfecte beeldkwaliteit, maar waarom zijn veel camera's zo groot en zwaar.
[image id=35237 align=left size=full caption=
Nieuwe generatie fotografen
Dankzij digitale fotografie is een totaal nieuw soort fotograaf opgestaan. Hoewel het misschien wat denigrerend klinkt, is wat in het Engels 'momtographer' heet een goed voorbeeld. Jonge moeders kopen een eenvoudige camera om hun pasgeboren kinderen vast te leggen. Binnen de kortste keren maken ze fraaie baby- en kinderfoto's. Die laten ze aan familie en vriendinnen zien. Waarop gevraagd wordt of ze ook hun kinderen willen vastleggen. Eerst doen ze dat nog gratis, als vriendendienst, dan beginnen ze er bij vage kennissen en onbekenden geld voor te vragen. Er komt een betere camera, ze schrijven zich in bij de Kamer van Koophandel, zeggen hun baan op en plotseling zijn ze fulltime fotograaf. Weer anderen (vrouwen én mannen) fotograferen graag architectuur, auto's, concerten, maken portretten en doorlopen een soortgelijk traject. Opmerkelijk is dat fotografie niet hun eerste beroepskeuze was. Als digitale camera's niet hadden bestaan, waren deze mensen waarschijnlijk nooit fotograaf geworden.
Ook de lenzen van een systeemcamera zijn kleiner.
Systeemcamera
Hij weet het zelf nog niet, maar de spiegelreflex staat op het punt van zijn troon gestoten te worden. Er bestaan tegenwoordig namelijk heel aardige alternatieven: kleinere, lichtere camera's, met nagenoeg dezelfde beeldkwaliteit. Dus waarom slepen als het niet langer hoeft?
Zonder in technische details te verzanden, bevat een spiegelreflex onderdelen die afstammen uit de tijd dat we nog filmpjes gebruikten. De techniek heeft niet stilgestaan en het kan nu ook prima zonder die onderdelen. Daardoor kan een camera platter, kleiner en vooral lichter zijn. De systeemcamera is uit deze ontwikkelingen geboren. Ook de lenzen voor deze camera's zijn compacter. In plaats van een grote zware fototas, volstaat een kleine lichte schoudertas. Extra voordeel van een systeemcamera, is dat hij steeds vaker een digitale zoeker heeft. Net als op het camerascherm, zie je door de zoeker nuttige informatie op het beeld geprojecteerd. Verder zie je meteen of je foto is gelukt, zonder je oog van de zoeker weg te halen. Eigenlijk is een systeemcamera functioneel gezien gewoon een spiegelreflex, maar dan gemoderniseerd.
Een systeemcamera is kleiner en lichter.
Nieuwsgierig
Hoe reageren opdrachtgevers als een beroepsfotograaf met een andere camera dan een spiegelreflex komt aanzetten? "Mijn eerste experimenten met een systeemcamera waren met een heel kleine Panasonic-camera," vertelt professioneel fotograaf Bert Stephani. "Daarmee had ik het gevoel dat ik niet serieus werd genomen. Bij de Fujifilm-camera's die ik nu heb, is dat geen probleem. Als één van de eerste beroeps die hiermee ging werken, moest ik af en toe wel uitleggen waarom ik deze camera's gebruik. Maar dat was eigenlijk altijd uit positieve nieuwsgierigheid.
Ik was eerlijk gezegd wel wat bang voor de reacties van klanten, maar dat viel dus erg mee. Als je als fotograaf zelfvertrouwen uitstraalt, maakt de camera niet zoveel uit." Ook fotojournalist Bas de Meijer krijgt vooral positief commentaar. "Voor een opdrachtgever moest ik straatbeelden fotograferen. Toen zij mijn camera zag was haar reactie: 'Dat is slim, zo'n kleine camera.' Bij een portretopdracht kreeg ik als compliment dat de camera niet zo intimiderend was. Ik denk dat de meeste opdrachtgevers niet zo naar de camera kijken. Ze schakelen een fotograaf in om wat hij maakt en wat hij kan, niet om met welk materiaal hij werkt."
Met een systeemcamera trek je minder aandacht.
In de praktijk
Vaak bestaat het beeld dat je voor serieus werk een spiegelreflex nodig hebt. Is dat nog wel zo? Professioneel fotograaf Bert Stephani heeft al jaren geen spiegelreflex meer aangeraakt. Hij gebruikt compacte systeemcamera's van Fujifilm. "Formaat en gewicht waren belangrijke factoren bij mijn beslissing om over te stappen", vertelt hij. "Het maakt het werk een stuk aangenamer en minder zwaar voor mijn nek en rug. Dankzij de kleinere camera's kan ik ook veel dichter bij het onderwerp komen. Ik kan dicht op de actie zitten zonder dat ik opval. Bij portretwerk is er daardoor een intiemer contact. De grote spiegelreflex heb ik altijd een beetje ervaren als een barrière tussen mezelf en het model. Mijn werk is veel intiemer en persoonlijker geworden en ik fotografeer ook bewuster. Verder is het een bevrijding om geen rugzak van twintig kilo mee te sleuren, maar met een compacte en lichte uitrusting te werken. Bijkomend voordeel is dat mijn uitrusting een stuk goedkoper is dan vroeger."
Documentair fotojournalist Bas de Meijer werkt met zowel spiegelreflexen als systeemcamera's. "Voor algemeen werk en congressen gebruik ik meestal een systeemcamera van Olympus. Die voldoet voor de meeste situaties. De camera valt niet zo op. Op straat, maar ook op andere plekken, zien mensen minder snel dat ik fotografeer. Of ze denken dat ik een toerist ben, waardoor ik veel vrijer kan fotograferen. Soms maak ik vlak voor iemands neus foto's, zonder dat die persoon reageert. Dat heb ik met een spiegelreflex zelden. Voor actie gebruik ik meestal mijn Canon-spiegelreflex. Die is beter in het volgen van onderwerpen en presteert beter bij slecht licht. Het is vooral fijn dat ik de keuze heb. Ik pak ook weleens de camera die het meest voor het grijpen ligt. Als mijn tas nog is ingepakt van een vorige opdracht, neem ik uit gemak de camera die daar nog in zit."
De spiegelreflex is vaak eerste keuze bij snelle actie of weinig licht.
Een systeemcamera is niet zo intimiderend.
Compact met grote beeldsensor
Wie altijd een camera op zak wil hebben, kwam vroeger uit bij de compactcamera. Alleen, wie wil er nu nog een compactcamera hebben? Een smartphone maakt ook mooie foto's en die heb je toch al bij je. De compactcamera is voor het gros van de mensen dan ook overbodig geworden. Om dit gat op te vullen, hebben fabrikanten de compacte camera met grote beeldsensor bedacht, ook wel premium compact genoemd. Zo'n camera heeft wel meerwaarde boven een smartphone, want de beeldkwaliteit is aanzienlijk beter. De topmodellen hebben zelfs een sensor die vergelijkbaar is met wat er in een spiegelreflex zit! En dat in een lichte en compacte camera die je zo in je jaszak stopt. Is mijn droom dan eindelijk uitgekomen? Bijna. De beeldkwaliteit is in veel gevallen inderdaad fantastisch. Maar deze camera's vervangen mijn spiegelreflex en systeemcamera nog net niet. De creatieve mogelijkheden zijn nog te beperkt. Toch zijn we verder dan ik ooit had durven hopen.
Een premium compact neem je makkelijk overal mee naartoe.
Smartphone
Er worden nu meer foto's dan ooit gemaakt, en dat komt doordat onze telefoons zijn uitgerust met een camera. Hoe bedenk je het, een telefoon uitrusten met een camera, en dat terwijl we destijds alleen maar belden en prijzige tekstberichtjes naar elkaar stuurden. Het is echt een sublieme zet geweest, en de camera's in onze telefoons worden nu nog steeds ieder jaar beter. Zolang er voldoende licht is, leveren de huidige smartphones prima foto's.
Bij weinig licht presteren ze helaas minder goed, al wordt ook op dat vlak ook alweer vooruitgang geboekt. Feit is dat de meeste mensen prima met hun smartphone uit de voeten kunnen en steeds vaker geen behoefte meer hebben aan een gewone camera. De fotokwaliteit van een smartphone kun je echter nog steeds niet vergelijken met wat er uit een systeemcamera of spiegelreflex komt rollen. Daar staat wel enorm veel gemak en plezier tegenover, denk aan het bewerken op de telefoon en direct delen met vrienden. De beelden worden vooral op telefoonschermen bekeken, dan lijkt alles haarscherp en gedetailleerd. Pas op grote schermen en afdrukken valt de mindere beeldkwaliteit op. Dat is meteen ook de reden waarom beroepsfotografen nog altijd voor een echte camera kiezen. In de journalistiek heeft de smartphone wel weer voor een revolutie gezorgd. Vroeger moest een verslaggever naar rampgebieden afreizen, nu fotograferen en filmen zowel slachtoffers als getuigen de ramp terwijl die zich afspeelt. Dat zorgt voor unieke beelden die we anders nooit te zien zouden krijgen.
De camera die het meest gebruikt wordt is ... een smartphone.
Fotograferen op afstand
Een systeemcamera is een stuk compacter dan een spiegelreflex. Kunnen ze nog kleiner worden gemaakt? Hans den Heijer, PR Campaign Manager van Sony, denkt van niet. "Onze systeemcamera's zijn enorm compact. Zelfs die met een professionele extra grote beeldsensor. Dat is momenteel al een enorme uitdaging voor engineering. Een Smart Lens is compacter: dat is een complete camera die binnen in een zoomlens zit. Je smartphone gebruik je hierbij als luxe beeldscherm en voor de bediening. Zo'n lensje kun je op de gekste plekken neerzetten. Ook waar je met een gewone camera niet bij komt."
Steeds meer camera's kun je via een app op je smartphone op afstand bedienen, dankzij zaken als NFC en wifi, benadrukt Den Heijer. "Ik merk wel dat gebruikers zich vaak niet bewust zijn van de creatieve mogelijkheden die dit biedt. Actieve mensen kunnen zelfs een piepkleine actiecamera gebruiken. Die plaats je op je fiets, snowboard, of hoog in de mast van een boot. Op het bijgeleverde horloge, dat als afstandsbediening fungeert, zie je direct wat je filmt en fotografeert. Zo krijg je unieke beelden vanuit een bijzonder perspectief." Het mag duidelijk zijn dat camera's niet meer de losstaande apparaten van vroeger zijn.
Smartphones kunnen natuurlijk onderling praten, en deze functionaliteit wordt ook steeds breder ingezet. "Onze nieuwste Xperia-smartphone kan live streamen. Je kunt zelfs overschakelen naar andere gekoppelde toestellen bij jou in de buurt. Film samen met je vrienden vanuit verschillende standpunten en kies zelf wat er wordt uitgezonden. Jij bent zo de regisseur in je eigen televisiestudio."
Een camera zonder scherm? Jazeker, dat is een Smart Lens.
Camera van de toekomst
Kunnen we nog revolutionaire ontwikkelingen verwachten op cameragebied? Het bedrijf Lytro maakt camera's waarmee je achteraf kunt scherpstellen, dankzij een nieuw soort beeldsensor die gebruikmaakt van iets wat lichtveldtechnologie heet. De sensor registreert niet alleen hoeveel licht er is, maar kijkt ook uit welke richtingen het komt. Met die informatie kun je achteraf bepalen wat er scherp moet worden en dus ook wat onscherp blijft. Dat geeft enorm veel keuzemogelijkheden om het onderwerp optimaal uit de verf te laten komen.
Stel nu eens dat er over een tijdje zo enorm veel megapixels op deze lichtveldsensor passen, dat je achteraf een uitsnede uit de foto kunt maken zonder dat de beeldkwaliteit achteruit gaat. Dat zou perfect zijn, want dan kun je niet alleen achteraf scherpstellen, maar heb je ook geen zoomlenzen meer nodig. Camera's kunnen dan nog kleiner en platter gemaakt worden. Als we die sensor dan ook nog eens heel klein maken, zodat hij in een premium compact of een smartphone past, dan is mijn droom denk ik eindelijk uitgekomen. Dan heb ik altijd en overal de beeldkwaliteit en creatieve mogelijkheden van een spiegelreflex op zak. Alhoewel ... is het tegen die tijd nog wel nodig om met een camera of telefoon op zak te lopen? Misschien zit het dan in je bril of contactlens verwerkt. Of in een knoop van je overhemd, een ring of in je horloge. Of je plakt een minuscule, voor het oog onzichtbare camera op je voorhoofd die constant meedraait. Dan mis je nooit meer een foto en leg je heel je leven vast, maar of we dat nou willen ...
Proefopstelling van een sensor die met lichtveldtechnologie werkt.
Sturen via gedachten
Fotojournalist Bas de Meijer heeft wel een aantal ideeën over de camera van de toekomst. "Op zich lijkt mij zoiets als Google Glass wel wat, maar dan veel kleiner. Iets wat ik op mijn bril kan zetten en met mijn gedachten kan besturen voor volledige controle over alle fotografische eigenschappen. Een situatie zien en die met je hersenen direct omzetten in de foto die ik wil hebben. Dat lijkt mij heerlijk. Achteraf scherpstellen hoeft voor mij niet zo. Ik zie het nut en de voordelen wel, maar het is niet mijn manier van werken. Fotograferen is voor mij voor een groot deel het ter plekke bedenken wat je wilt vastleggen. Niet achteraf met de computer. Buitenspelen is namelijk veel leuker dan binnen achter een beeldscherm zitten."