Niemand wordt 'hard' van pesten. Het kan een leven flink verzieken. En door sociale media gaat pesten nu 24 uur per dag door. Maar gelukkig is er wat tegen te doen, als álle ouders alert zijn en met hun kind durven praten over groepsdruk, eenzaamheid en uitsluiting.
Volgens Justine Pardoen, hoofdredacteur van Ouders Online is het een misverstand om te denken dat 'online' en 'offline' twee verschillende werelden zijn. "Groepsdruk, uitsluiting, pesten, het is gedrag dat zowel online als offline gewoon doorgaat." Wel is het zo dat de rollen van dader en slachtoffer diffuser worden. "Dat noemen we het 'revenge of the nerds-effect. Kinderen die op school gepest worden, gebruiken hun vaardigheid met computers om online anderen te pesten of terug te pakken."
Maar wat gebeurt er precies? Wat doen kinderen elkaar online aan? Pardoen: "Groepsdruk is heel belangrijk. Wat vaak gebeurt is dat kinderen in een klas samen een WhatsApp-groep hebben, en dat één van hen opeens een nieuwe groep aanmaakt waar één of meerdere kinderen dan niet voor worden uitgenodigd. Dat soort uitsluiting komt heel hard aan. Ook zie je dat in Facebook-discussies. Er wordt geroddeld, er worden accounts aangemaakt uit naam van het slachtoffer, die dan vervolgens wordt aangesproken op gedrag dat hij of zij helemaal niet heeft gedaan. Ook gebeurt het vaak dat foto's bewerkt worden en op pornosites geplaatst worden, met dan het 06 nummer van het slachtoffer erbij. Je kunt wel zeggen: als je het kunt verzinnen, dan gebeurt het."
Digitaal pesten
De Monitor Jongeren en Internet heeft onderzocht hoeveel kinderen en jongeren digitaal pesten en gepest worden. In 2007 maakte 56 procent van de jongeren zich minstens één keer per maand schuldig aan een vorm van online pesten. Hierbij is het begrip online pesten breed opgevat, het loopt uiteen van iemand beledigen, kwetsen, lastigvallen tot iemand volledig negeren. Dit gebeurt bijvoorbeeld op sociale netwerksites en via Twitter of YouTube. Als expliciet aan jongeren gevraagd wordt of ze weleens iemand pesten op internet, zegt 8 procent dit wel eens te doen.
In de Veiligheidsmonitor 2012 heeft het CBS onder meer gegevens verzameld over cyberpesten onder alle leeftijdsgroepen. In 2012 is 10 procent van de jongeren van 15 tot 18 jaar gepest op internet. Laster, roddel en achterklap komen het meest voor, gevolgd door stalken, bedreiging en chantage. Minder dan een op de tien jongeren die met pesten via internet te maken krijgt, maakt hiervan melding bij de politie of een andere instantie.
Omstanders
De rol van de groep is heel belangrijk. Doordat de 'omstanders' (offline of online) het 'toestaan', kan pesten plaatsvinden. Pardoen noemt het voorbeeld van een jongen uit Wassenaar. "Deze jongen was Marokkaans en homoseksueel. Hij kwam ook nog eens jong uit de kast en was daardoor heel kwetsbaar. Die jongen pleegde zelfmoord, wat tot heel veel verbijstering leidde. Zijn klasgenoten lieten allemaal heel ontroerende reacties achter op een speciale Facebook-pagina. Zijn ouders snapten er niets van.
De school zei dat er geen sprake was van pesten. Maar door een gesprek met een meisje los van de groep, werd duidelijk dat er wel degelijk wat aan de hand was. Wat bleek nou: die kinderen hadden één op één volgens henzelf goed contact met die jongen. Maar in groepsverband werd hij gepest, uitgesloten en beledigd. De daders hadden niet eens door dat hun groepsgedrag zo veel invloed op het gemoed van het slachtoffer had. Ze zagen niet hoe eenzaam en wanhopig die jongen zich door dat groepsgedrag voelde."
Obsessief
Hoewel pesten niet nieuw is en online pesten in feite een voortzetting is van gedrag op het schoolplein, voegt het wel een nieuwe dynamiek toe. Het zorgt ervoor dat slachtoffers zich nergens meer veilig voelen. Justine Pardoen vertelt: "Dat uit zich door obsessief met internet bezig te zijn. Dus constant de telefoon checken om te lezen wat ze nu weer over je zeggen. Het is voor kinderen in die situatie onmogelijk om dat los te laten. Ze hebben ook niet door dat het voor hen erger wordt door juist de hele tijd te blijven checken. En juist door die obsessie neemt het gevoel van ellende en onveiligheid toe. Ik vergelijk het weleens met kiespijn. Het is constant aanwezig en je gaat steeds met je tong naar die zere plek, waardoor het nog meer pijn doet. Kinderen zijn niet verstandig en zijn niet in staat om afstand te nemen van de situatie."
3 Reactie(s) op: Herken (en voorkom!) online pesten