Medelijden met Microsoft (column)

Microsoft heeft jarenlang allerlei emoties bij me losgemaakt, maar medelijden zat daar tot nu toe nog niet bij. Daar kwam deze week verandering in toen ik op Facebook een grap tegenkwam over de Surface - de tablet-pc van Microsoft die later dit jaar op de markt komt.

De Facebook-afbeelding toont foto's van Bill Gates, Steve Jobs en Steve Ballmer: alledrie met een tablet in de hand. De foto van Gates dateert uit 2002. De toenmalige Microsoft-topman introduceerde destijds de eerste tablet-pc. Hij voorspelde dat de tablet nog eens heel groot zou gaan worden, maar niemand was echt enthousiast.

Dat veranderde toen Apple in 2010 met de iPad op de proppen kwam. “The world pisses itself like an excited dog", zo luidt het bijschrift onder de foto van Steve Jobs. Daarmee is niets te veel gezegd. Opeens moest iedereen een tablet hebben. Apple creëerde een nieuwe markt en verkocht tientallen miljoenen iPads.

De tragiek van Microsoft

Deze week presenteerde Microsoft dan eindelijk zijn antwoord op de iPad. De geheimzinnige uitnodiging voor de pers en de hippe venue waar de introductie van de Surface plaatsvond,

denken aan een productpresentatie van Apple.

Sterker nog: het hele idee van een tablet lijkt inmiddels wel afkomstig van Apple. “People claim they stole the idea from Apple", staat er onder de foto van Ballmer. Het is de tragiek van Microsoft: menigeen associeert het idee voor de tablet-pc, waarmee Bill Gates jarenlang tevergeefs liep te leuren, met Apple.

“De kracht van marketing", zo vat één van de mensen die de Facebook-grap verspreidde, het succes van Apple/het probleem van Microsoft samen. Maar Apple kan producten niet alleen beter verkopen, het maakt ook betere producten. Of in ieder geval: mooiere.

Wat een vieze kleur!

Volgens veel kenners had de Zune, de geflopte mp3-speler van Microsoft, bijvoorbeeld prima specificaties. Maar mijn eerste gedachte toen ik de speler zag, was: wat een vieze kleur heeft dat ding! Met de iPod had Apple de lat hoog gelegd en geen enkele concurrent - ook het rijke Microsoft - slaagde er in om een iPod-killer op de markt te brengen.

Zou Microsoft met de Surface dan wel een iPad-killer in handen hebben? Eerlijk is eerlijk, echt lelijk (zoals de Zune) ziet-ie er in ieder geval niet uit, maar verder lijken de voortekenen niet bepaald gunstig. Android-tablets zijn vooralsnog ook geen al te serieuze bedreiging voor de iPad. En die hebben dan nog als voordeel dat er al wel redelijk wat apps voor beschikbaar zijn.

Microsoft moet straks als derde speler op de tablet-markt maar hopen dat er voldoende ontwikkelaars komen die programma's voor de Surface willen maken. Geen geringe opgave: voor de gemiddelde developer is het nu eenmaal lucratiever om iets te ontwikkelen voor een apparaat waarvan er 60+ miljoen exemplaren zijn verkocht dan voor een apparaat dat zich nog moet bewijzen.

Waardevolle les

De situatie waarin Microsoft zich nu bevindt op de tablet-markt, is daarmee het fotonegatief van Apple's positie op de pc-markt in de jaren negentig. Apple liep met de Mac weliswaar voorop met de introductie van een systeem dat ook door normale mensen te gebruiken was, maar moest vervolgens met lede ogen toezien hoe Microsoft de strijd om het marktaandeel won. Gewoon omdat Windows-bakken zoveel goedkoper waren dan Macs.

Het gevolg was dat ontwikkelaars hun software eerst uitbrachten voor Windows en pas daarna voor de Mac - als er al een Mac-versie kwam. Zo kwam Apple in een negatieve spiraal terecht. Pas met het succes van de iPod kon het bedrijf daar echt uit ontsnappen.

Die geschiedenis bevat een waardevolle les voor de manier waarop Microsoft het Apple nu mogelijk toch nog moeilijk kan gaan maken op de tablet-markt. Microsoft moet zijn tablets gewoon een flink stuk goedkoper maken dan de iPad.

Zere been

Dat betekent dat Microsoft de apparaten onder de kostprijs moet gaan verkopen. Zo'n strategie zal ongetwijfeld tegen het zere been zijn van de HP's en Acers van deze wereld, die de verrichtingen van Microsoft toch al met argusogen volgen. En het is ook de vraag of de aandeelhouders van Microsoft zitten te wachten op jarenlange aanloopverliezen in een tak van sport - hardware - waar de marges toch al een stuk lager zijn dan wat zij gewend zijn.

Maar alleen door een ouderwetse prijsvechter te worden, kan Microsoft echt een flink marktaandeel veroveren op de tablet-markt en developers aan zich binden.

Had ik al gezegd dat ik medelijden begin te krijgen met Microsoft?