Volg-app op gestolen iPad leidt niet tot huiszoeking

Het Ministerie van Veiligheid en Justitie wil het installeren en gebruik van zo geheten volg-apps, die gestolen smartphones en iPads kunnen traceren, promoten om de toenemende straatdiefstallen zo onaantrekkelijk mogelijk te maken en de pakkans van de daders te vergroten. De politie is enthousiast en heeft de actie landelijk tot speerpunt gemaakt. Maar het Openbaar Ministerie zet allerlei voorbehouden bij de opsporing van daders. Huiszoeking is nog steeds een te zwaar middel.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie lanceerde met veel bombarie de campagne 'Hier waak ik', met bijbehorende website waar de jongeren alle mogelijke volg-apps voor hun telefoon kunnen vinden. Met die campagne roept minister Opstelten op die volg-apps dan ook daadwerkelijk op hun telefoon te installeren. “Met behulp van volgsoftware kan een geroofde telefoon makkelijker worden teruggevonden", zo meldde het ministerie bij de start van de campagne.

Politie is enthousiast, maakt speerpunt

De politie is enthousiast, zegt woordvoerder Jelle Egas van de Raad van Korpschefs. “Het is een speerpunt en we hebben nationaal overleg gehad om een en ander te coördineren." Al eerder bleek bij diverse zaken in den lande dat de politie op zich welwillend staat ten opzichte van de volg-apps. “Het is toch een nieuw opsporingsmiddel, dat ons juist door het gebruik door de consumenten in de schoot wordt geworpen."

Maar in het afgelopen jaar is diverse malen gebleken dat de politie samen met de aangever nog wel op zoek kan gaan naar het gestolen apparaat, maar dat het Openbaar Ministerie in zijn algemeenheid niet staat te springen een bevel tot huiszoeking af te geven als de volg-app zijn werk heeft gedaan en een pand aanwijst waar de smartphone of iPad zou moeten liggen. De rol van Justitie in de campagne wordt niet duidelijk. Egas meldt dat het Openbaar Ministerie “niet in de gesprekken is voorbij gekomen" bij de interne communicatie rond de campagne.

Openbaar Ministerie blijft bij standpunt

Uit navraag van Webwereld blijkt het Openbaar Ministerie ook nu nog niet van eerdere standpunten veranderd, ondanks de campagne die jongeren moet aanzetten tot het installeren van track-apps en de gecoördineerde actie van de politie. “Dergelijke volgsoftware kan een bijdrage leveren aan het opsporen van de betreffende iPhone of iPad. Echter: alléén op basis van deze volgsoftware zullen politie en OM waarschijnlijk niet kunnen acteren", zegt woordvoerder Evert Boersma namens het OM.

De volg-software kan wel effectief worden gebruikt in combinatie met andere informatie uit het opsporingsonderzoek, zegt Boersma. Maar ook dan hoeft dat niet te leiden tot een huiszoeking, ondanks dat de rechtmatige eigenaar 'zeker weet' dat zijn bezit in het betreffende pand moet liggen. “Het is aan de officier van justitie om op basis van de informatie in de betreffende zaak te toetsen of er strafvorderlijke beslissingen (zoals een doorzoeking) kunnen worden genomen", zegt Boersma.

Landelijke richtlijnen ontbreken

Daarmee behoudt het OM eenzelfde standpunt als voordat Opstelten zijn campagne tegen de straatroof van mobiele apparaten was gestart. Er ontbreken simpelweg landelijke richtlijnen. Vanwege het ontbreken daarvan heeft Sharon Gesthuizen van de SP begin dit jaar al Kamervragen gesteld aan Opstelten.

Aanleiding voor de vragen was dat het OM in Zwolle niet bereid bleek de politie een huiszoeking te laten doen in panden waarvan de eigenaar vermoedde dat daar zijn gestolen iPad zich bevond. Volgens een tracking-app moest het apparaat zich in een van twee mogelijke panden bevinden, maar het OM vond dat geen doorslaggevende melding dat een zwaar middel als huiszoeking rechtvaardigde.

Proportionaliteit en subsidiariteit

Ondanks de druk vanuit de Tweede Kamer was Opstelten toen niet bereid de voorwaarden voor huiszoekingen te verruimen. “De wet stelt zware eisen aan het inzetten van het ingrijpende dwangmiddel van doorzoeking van een woning, waaronder de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit", zei hij toen. Die situatie lijkt niet te zijn veranderd.