Naar de ene foto kunt u zomaar minutenlang blijven kijken, terwijl een andere foto totaal geen aandacht trekt. Wat maakt nu die ene foto zo pakkend, en hoe kunt u zelf mooie foto's maken? Wij geven 20 tips voor betere foto's.

1. Licht

In de fotografiewereld wordt er vaak gesproken over de 'gouden uren'. Dit zijn de uren vlak na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang. De naam van deze uren is gemakkelijk te verklaren: de zon staat zo laag dat het licht heel zacht is en een gouden gloed geeft. Vooral liefhebbers van landschappen kunnen in deze tijd hun hart ophalen. Wilt u precies weten hoe laat u op pad moet voor de mooiste zonsondergangen? Neem dan een kijkje op de Engelstalige website Golden Hour. Stel rechtsboven de goede regio (tijdzone Amsterdam) in, en onderaan verschijnen de gouden uren in een grafiekje.

© PXimport

Deze foto werd op 29 juli om 21:46 genomen. De zon spreidt een gouden gloed uit over de heuvels van Swaledale (Engeland). Foto: Remco Rog.

2. Regel van derden

Foto's waarbij het hoofdonderwerp in het midden van het beeld staat, ogen meestal saai. De regel van 'derden' (grofweg vergelijkbaar met de gulden snede) helpt dit te voorkomen. Het is een van de gemakkelijkste en effectiefste regels. Deel het beeld met twee horizontale en twee verticale lijnen op in negen gelijke vlakken. De kruispunten van deze lijnen trekken van nature veel aandacht. Met het hoofdonderwerp op een van deze kruispunten wordt uw foto dynamischer en sterker. Ook het plaatsen van de horizon op een van de horizontale lijnen maakt een beeld snel interessanter.

© PXimport

Met de horizon op 2/3 van de bovenkant, en het hoofd van de vrouw op 2/3 van links, is dit beeld prima in evenwicht. Let ook op het snijpunt rechtsboven: hier bevindt zich precies het lichtpunt op de hoed. Foto: Haiko de Jong.

3. Scherp & onscherp

In een foto waarbij alles scherp is, trekt vaak ook alles de aandacht. De kijker weet niet waar hij precies naar moet kijken en verliest al snel de aandacht. Probeer eens om bij een foto alleen datgene scherp te maken, waarvan u wilt dat het de aandacht krijgt. Met een compactcamera is dit een stuk lastiger dan met een spiegelreflexcamera. Zorg bij een spiegelreflex voor een kleine f-waarde (groot diafragma). Zorg bij een compactcamera dat het hoofdonderwerp (een bloem) erg dichtbij is, en de achtergrond (weiland) ver weg. Zoom in op de bloem en zet uw camera op de instelling 'macro'.

© PXimport

De bloem trekt hier alle aandacht, omdat de achtergrond totaal vervaagd is. Foto: Wilma Schimmel.

4. Achtergrond

Een achtergrond die ontzettend afleidt, kan afbreuk doen aan het beeld. Nu kunt u deze proberen onscherp te maken (zie tip 3), maar dit lukt niet altijd. Vaak hoeft u maar een paar passen te zetten om een totaal andere achtergrond achter uw hoofdonderwerp te krijgen. Een egale achtergrond trekt natuurlijk de minste aandacht, maar dat is lang niet altijd mogelijk. Pas vooral op voor onbekende mensen in beeld, en let op felgekleurde elementen. Tip: ga op uw hurken zitten en fotografeer bijvoorbeeld een paddenstoel met de lucht als achtergrond.

© PXimport

De achtergrond is duidelijk zichtbaar, maar doet totaal geen afbreuk aan het beeld, sterker nog: het bepaalt de sfeer van de foto. Foto: Nico Mertens.

5. Voorgrond

Als u door twee ogen kijkt, ziet u een driedimensionaal beeld. Echter, een foto is in principe een tweedimensionaal beeld (al maken de huidige technieken ook 3D-foto's mogelijk). Het is dan ook erg lastig om dat mooie uitgestrekte landschap dat u ziet, ook adembenemend op foto vast te leggen. Om diepte te brengen in een 2D-beeld probeert u te zorgen voor een voorgrond. Dat klinkt misschien raar, maar een tak op de voorgrond, geeft een indruk van de grootte en uitgestrektheid van een landschap. U creëert dus diepte door de verhoudingen van verschillende delen van het beeld te tonen.

© PXimport

De steeds vager wordende bergen zorgen voor diepte, de boom op de voorgrond versterkt dit. Foto: Marijke van Ekeren.

6. Lijnen

Door een goede compositie te creëren kunt u de kijker leiden door het beeld. Onze ogen volgen automatisch - zonder dat we daar zelf erg in hebben - lijnen die door het beeld lopen. Dit kunnen bijvoorbeeld contouren van lichamen en landschappen zijn, perspectieflijnen, rimpels in het water of schapenwolkjes in de lucht. Zo trekken de convergerende lijnen (naar elkaar toe) van een weg of spoorrails, onze aandacht naar de verte. Diagonale lijnen maken de foto dynamisch en speels. Horizontale en verticale lijnen versterken eigenlijk alleen het beeld als ze een patroon vormen (parallel lopen) of juist doorbreken.

© PXimport

Alle lijnen in dit beeld zorgen ervoor dat de aandacht getrokken wordt in de richting van waar de man heen gaat. Foto: Freddy Dirickx.

7. Diagonalen

Onze ogen volgen niet alleen lijnen die we daadwerkelijk kunnen zien in het beeld. Edwin Westhoff ontdekte na onderzoek dat we extra aandacht schenken aan dingen die op de diagonalen van een beeld liggen. Trek een lijn vanuit de hoek van het beeld, op precies 45 graden van de rand. Bij een rechthoekige foto zijn er dus 4 lijnen. Elementen die deze lijn raken trekken extra de aandacht. Door u hier bewust van te zijn tijdens het fotograferen, kunt u bepaalde elementen in beeld extra aandacht geven.

© PXimport

Twee van de diagonale lijnen lopen precies door de ogen, waardoor deze direct de aandacht trekken. Foto: Sandra Müller.

8. Symmetrie

Wilt u de perfecte balans bereiken in uw foto, probeer dan eens voor symmetrie te zorgen. Dit zorgt voor heel veel rust in het beeld. Pas wel op: veel symmetrische objecten ogen nogal saai, en zullen dus juist de aandacht niet op uw foto vestigen. Ook kan een nét niet symmetrische foto veel ergernis opwekken. Denk aan een foto van de binnenkant van de kerk waarbij het altaar net niet in het midden staat. In de natuur zijn er weinig echt symmetrische onderwerpen, maar dan kunt u natuurlijk gebruikmaken van bijvoorbeeld de spiegeling van water. Tip: spiegeling kunt u ook naderhand toevoegen!

© PXimport

Deze gedigitaliseerde analoge dia van zo'n 30 jaar oud kan nog prima met deze tijd mee. De spiegeling zorgt voor een prachtig rustig beeld, deze is achteraf toegevoegd met het programma Photoscape. Foto: Willem Slagter.

9. Kijkruimte

Niet elke millimeter van uw foto hoeft gevuld te zijn met belangrijke informatie of elementen. Sterker nog: lege ruimte heeft ook een functie! Bij portretten van mensen en dieren is het gebruikelijk ruimte te geven in de kijkrichting. Snijdt u een foto net voor het gezicht af, dan lijkt het hoofdonderwerp gevangen in de foto. Overigens geldt dit ook voor bewegende objecten: een boot die bijna van de foto af vaart oogt vreemd, meestal roept dit vragen bij de kijker op.

© PXimport

Lege ruimte in de kijkrichting van een persoon zorgt voor een rustig beeld dat een vrij gevoel oproept. Foto: Rob van der Teen.

10. Kader

Met uw ogen ziet u een boel van uw omgeving, valt iets net buiten uw zichtveld dan draait u uw hoofd en ziet u het alsnog. Bij een foto kan dit natuurlijk niet. Daarom moet u bij het fotograferen goed rekening houden met het kader van de foto. Wat wilt u wel in beeld brengen, en wat kan de kijker beter niet zien? Als u alleen het hoofdonderwerp in beeld brengt, weet de kijker meestal niet waar de foto genomen is. Dit kan in uw nadeel, maar ook juist in uw voordeel werken. Brengt u namelijk de hele omgeving in beeld, dan heeft de kijker niets meer om te raden en blijft de aandacht minder lang hangen.

© PXimport

Door de krappe kadrering weet u als kijker niet direct waar u naar kijkt. Foto: Jaap Koer.

11. Kleuren

Kleur bepaalt de sfeer van een foto. Veel rood in de foto zorgt ervoor dat de foto warmte uitstraalt, terwijl blauw voor het omgekeerde effect zorgt. Vale kleuren kunnen droefenis uitdrukken, en felle kleuren ogen meestal vrolijk. Wilt u een waarheidsgetrouw beeld maken, zorg dan dat de kleuren niet afwijken van de werkelijkheid. Stel dus de witbalans goed in, dit kan meestal in het menu van uw camera. Vaak werkt de automatische stand goed, maar krijgt u vreemde kleuren, selecteer dan zelf eens een andere instelling. Bijvoorbeeld het wolkje bij bewolkt weer en de gloeilamp bij gloeilamplicht.

© PXimport

De kleuren van een zonsondergang zorgen algauw voor een romantische sfeer. Foto: Merel Jansson.

12. Zwart-wit & sepia

In de beginjaren van de fotografie, fotografeerde iedereen in zwart-wit. Een andere mogelijkheid was er gewoonweg niet. Wat later (eind 19e eeuw) werd er een kleur aan de print van de foto toegevoegd, waardoor de foto veel langer bewaard kon blijven. Deze kleur was sepia. Tegenwoordig worden foto's achteraf omgezet naar zwart-wit of sepia om een bepaalde sfeer te krijgen. Beide kunnen heel oud en nostalgisch ogen. Bij foto's waarbij kleur geen invloed heeft, ligt de nadruk des te meer op compositie, vorm en lichtval. Lang niet iedere foto leent zich dus voor omzetting naar zwart-wit of sepia.

© PXimport

Hoe een simpel onderwerp zo mooi kan worden. De omzetting naar zwart-wit zorgt ervoor dat de aandacht alleen nog naar de paardenbloem gaat. Foto: Gonne-Marieke van Hamersveld.

13. Donker

Het leuke van fotograferen in het donker, is dat de camera heel andere dingen kan vastleggen dan dat wij met ons menselijk oog zien. Echter is fotograferen in het donker best lastig: u hebt al snel bewogen of te donkere foto's.

Een camera heeft een sluiter die kort of lang open kan staan. Hoe langer deze openstaat, hoe meer licht er naar binnen komt. In het donker laat de camera de sluiter daarom heel lang openstaan. Het gevolg: een bewogen foto. Om dit te voorkomen kunt u gebruikmaken van een statief. U weet dan zeker dat de camera niet beweegt in de tijd dat de sluiter openstaat.

© PXimport

Door de lange sluitertijd hebben de voor- en achterlichten van de auto's een lichtspoor gevormd. Met uw eigen ogen kunt u dit niet waarnemen. Foto: Ronnie Cornelis.

14. Flitsen

Hebt u geen statief en wilt u toch in het donker fotograferen, dan kunt u de flitser van de camera gebruiken. Dit werkt alleen voor objecten die niet al te ver weg zijn, omdat de standaardflitser maar een klein bereik heeft. Meestal levert flitsen in het donker trouwens niet de mooiste resultaten op. U hoeft de flitser van uw camera niet alleen te gebruiken bij te weinig licht, het kan in meer situaties handig zijn. Maakt u bijvoorbeeld een portret, dan kan een zachte invulflits zorgen voor kleine lichtjes in de ogen, wat de ogen sprankelend maakt.

© PXimport

Door het gebruik van een flitser, is dit jongetje goed belicht en ontstaan reflecties op de mouw. Foto: Hilma van Gelderen.

15. Eenvoud

Sterke foto's zijn vaak foto's die zich kenmerken door eenvoud. Foto's die slechts één onderwerp hebben en waarbij niets voor afleiding kan zorgen. Een foto die eenzaamheid uitdrukt door een persoon afgezonderd van een hele groep mensen af te beelden, heeft veel beeldelementen die de aandacht kunnen trekken. Terwijl bij een foto met slechts een boom in een grote leegte, de aandacht direct naar de boom toe gaat. Toch snapt men de boodschap. Wilt u iets duidelijk maken, probeer het beeld dan te reduceren naar zo min mogelijk elementen. De kunst is het weglaten.

© PXimport

Een pakkende manier om te vertellen dat het eenzaam is aan de top. Foto: Liesbeth van der Werf.

16. Rechte horizon

Zorg dat de horizon recht staat! Misschien lijkt het een open deur, maar het gaat ontzettend vaak fout. Het is lastig om een kleine compactcamera goed recht te houden, zeker als deze tientallen centimeters van het gezicht af wordt vastgehouden. Een kleine kanteling zorgt voor een scheve horizon, waardoor het lijkt of gebouwen zo van de foto af kunnen schuiven. Hebt u tijdens het fotograferen niet de tijd om op een rechte horizon te letten, en hebt u een scheve foto gemaakt? Geen zorgen, de foto is achteraf met fotobewerkingssoftware eenvoudig recht te zetten.

© PXimport

Zeker bij landschappen en zonsondergangen is een rechte horizon een must. Foto: Siebe Wiersma.

17. Beweging bevriezen

Fotografeert u iets dat snel beweegt of beweegt u zelf tijdens het fotograferen, dan kan het lastig zijn om uw onderwerp stilstaand op de foto te krijgen. Om iets te 'bevriezen', hebt u een korte sluitertijd nodig. De meeste camera's hebben wel een modus 'sport' of kunnen zelfs handmatig de sluitertijd instellen. Bij het stilzetten van een beweging kunt u dingen vastleggen die u met het menselijk oog niet ziet. Denk aan een fotofinish van een wedstrijd. Ook ziet u op een foto van een sportend persoon allerlei emoties in het gezicht terug die slechts een fractie van een seconde aanwezig waren.

© PXimport

Deze foto is precies op het goede moment genomen. Let ook op de gezichtsuitdrukkingen! Foto: Hjalmar van Eijk.

18. Beweging vastleggen

Soms wilt u een bewogen onderwerp niet bevriezen, maar wilt u juist laten zien dat het beweegt. Een stilstaande raceauto is niet erg interessant om te zien. Beweging krijgt u door een langere sluitertijd te gebruiken. U kunt de snelheid van een auto op twee manieren vastleggen: door de auto bewogen of door de achtergrond bewogen in beeld te brengen. De eerste manier is het gemakkelijkste: u houdt de camera stil en de auto beweegt door het beeld. Bij de tweede manier probeert u met de camera de auto te volgen zodat deze 'stilstaat' en de achtergrond beweegt.

© PXimport

Het is duidelijk dat het paard en de ruiter bewegen. Door de camera mee te bewegen, is de achtergrond vervaagd tot strepen. Foto: Martin Leijen.

19. Nabewerking

Is de foto niet helemaal geworden zoals u wilde, dan kunt u naderhand nog een hoop verbeteren. Zo kunt u de foto bijsnijden zodat alleen het hoofdonderwerp in beeld is, kunt u de horizon rechtzetten en de helderheid en het contrast van de foto aanpassen. Natuurlijk kan de creatieve fotograaf ook de werkelijkheid verbuigen door elementen toe te voegen, weg te halen, of te vervormen. U kunt een element in beeld benadrukken door alleen dat ene element kleur te geven, en de rest van de foto zwart-wit te laten. Hoe u dit doet kunt u lezen op http://ct.link.ctw.nl/zwkleur.

© PXimport

Die ene tulp trekt de aandacht omdat hij gekleurd is en hij boven de rest uitsteekt. Foto: Hans Ros.

20. Creativiteit

Het belangrijkste bij fotografie is om creatief te zijn. Probeer niet dezelfde foto's te maken als iedereen, wees origineel. Zo is de Eiffeltoren natuurlijk al miljoenen keren vastgelegd op evenzoveel verschillende manieren. Toch bestaat er altijd nog een andere manier, en die kunt ú proberen te vinden. En daarbij hoeft u echt niet altijd rekening te houden met de 19 voorgaande tips!

© PXimport

Deze fotograaf kwam op het idee om haar camera tijdens het maken van een foto in de lucht te gooien en (belangrijk!) weer op te vangen. Een bijzonder en vernieuwend beeld is het resultaat. Foto: Yvonne Weverink.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten