De 5 beste besturingssystemen voor je mini-pc
Heb je je mini-pc klaar en heb je er een praktische toepassing voor gevonden? Dan is het belangrijk om na te denken over het besturingssysteem dat je erop installeert. De voor de hand liggende keuze is Windows 8 of 7, maar er zijn genoeg andere opties. We vergelijken de belangrijkste mogelijkheden.
De keuze voor een besturingssysteem hangt allereerst af van wat je ermee wilt doen. Wil je je mini-pc als een volwaardige desktopvervanger gebruiken, dan heb je een algemeen besturingssysteem nodig. Windows 8 of 7 zijn dan goede keuzes. Maar als het de zoveelste pc in huis is, wil je misschien wel wat besparen op de licentiekosten voor het besturingssysteem, want die wegen dan zwaar door in de totaalprijs. Waarom installeer je er dan geen Linux op? Lees ook: Intel Nuc - Een compacte mini-computer.
Ubuntu is de bekendste Linux-versie, maar met de afgeleide Linux Mint haal je een traditionelere interface in huis die eenvoudiger in gebruik is. Ook openSUSE is een optie, vooral als je wat meer mogelijkheden wilt.
Wij verwachten dat de meeste mensen een mini-pc in de huiskamer zullen gebruiken, en hem aansluiten op het televisiescherm. Dan gebruik je de computer vooral om films of gemist-diensten van de televisiezenders te bekijken, of misschien zelfs om spelletjes te spelen. Dat kan allemaal met Windows of een van de Linux-distributies, eventueel met een extra programma zoals het XBMC-mediacenter.
Als je de mini-pc enkel voor die toepassingen gaat gebruiken, kun je beter kiezen voor een gespecialiseerd mediacenterbesturingssysteem, zoals OpenELEC. Ben je wat avontuurlijker aangelegd, dan kun je zelfs overwegen om Android op je mini-pc te installeren. In deze test bekijken we hoe al die besturingssystemen scoren in verschillende scenario's met een mini-pc.
Windows 8.1
Het meest voor de hand liggende besturingssysteem om op je mini-pc te zetten is Windows 8. Zeker als je de mini-pc in de woonkamer zet en hem op je televisiescherm aansluit, is de tegelinterface van Windows 8 op het eerste gezicht heel geschikt, omdat je toepassingen op het volledige scherm getoond worden. Dat is prettig als je wat verder weg van het scherm zit. Aan de aanraakfunctionaliteit heb je dan echter niets. Het is dus een wat dubbele ervaring.
De tegelinterface van Windows 8 leent zich uitstekend voor een scherm in je woonkamer.
Een andere leuke functie die Windows 8 in petto heeft, is Windows To Go, waarmee je Windows 8 vanaf een usb-stick draait en er iedere computer van kunt opstarten. Zo heb je altijd je documenten én je besturingssysteem op zak. Gebruik je je mini-pc in de woonkamer bijvoorbeeld alleen 's avonds terwijl je de rest van de dag op je desktop werkt, dan plaats je Windows 8 en al je documenten op een (grote) usb-stick die je van je desktop naar je mini-pc meeneemt. Nog een voordeel: je mini-pc heeft dan in principe geen harde schijf nodig.
Om films te bekijken is Windows 8 uiteraard prima. Meer en meer software kan nu ook met de Modern UI van Windows 8 overweg. Zo is er sinds kort een app van VLC opgenomen in de Windows 8 Store.
VLC staat erom bekend dat je er allerlei soorten videobestanden mee opent. Aan de andere kant heeft Mozilla de ontwikkeling van een Modern UI-versie van Firefox stopgezet, dus het is duidelijk dat de softwarewereld Windows 8 nog altijd niet voluit omarmd heeft.
De Windows 8 Store bevat nog altijd niet zoveel apps.
Score: 4,5 / 5
Pluspunten
+ Heel wat beschikbare software
+ Modern UI past goed op een televisiescherm
Minpunten
- Modern UI vereist gewenning
- Nog niet alle software gebruikt Modern UI
Specificaties
Prijs: 110 euro (OEM-versie), 149 euro (OEM-versie Pro)
Website: www.microsoft.nl
Systeemvereisten: 1 GHz processor, 1 GB (32-bit) of 2 GB (64-bit) RAM, 16 GB (32-bit) of 20 GB (64-bit) vrije schuifruimte
Desktopomgevingen in Linux
Windows-gebruikers hebben pas in Windows 8 verschillende desktopomgevingen leren kennen: de desktopmodus en de Modern UI. Onder Linux is dat echter al lang gebruikelijk. Elke Linux-distributie biedt een handvol tot soms tientallen desktopomgevingen aan.
Gebruikers kunnen daaruit hun favoriet kiezen. Toch hebben de meeste distributies hun voorkeursinterface. Zo biedt Ubuntu standaard de interface Unity, met een balk met knoppen links en één menu bovenaan voor de actieve toepassing. Linux Mint en openSUSE hameren minder op een standaardinterface en bieden de keuze uit heel wat omgevingen.
Windows 7
Als Windows 8 je niet aanstaat en je nog een ongebruikte retaillicentie van Windows 7 hebt liggen, dan kun je dit besturingssysteem prima op je mini-pc installeren. Windows 7 wordt nog tot januari 2015 volledig ondersteund, en daarna krijgt het besturingssysteem nog beveiligingsupdates (maar geen andere verbeteringen) tot januari 2020.
Dat volstaat waarschijnlijk ruimschoots voor een pc die je waarschijnlijk alleen 's avonds in de woonkamer gebruikt voor ontspanning. Heb je geen licentie liggen en wil je een nieuwe licentie voor Windows 7 aanschaffen, dan is het wel even zoeken. Microsoft verkoopt deze versie namelijk niet meer.
Het voordeel van Windows 7 is dat je waarschijnlijk vertrouwd bent met dit besturingssysteem, en dus geen aanpassingsproblemen hebt. De meeste software is geschikt voor Windows 7 en ook drivers zullen zelden een probleem zijn. Je mini-pc is dus snel operationeel. Zeker als je een verwoed gamer bent en ook op je televisiescherm wilt gamen, zal Windows 7 je nog jaren plezier bezorgen. Zorg dan wel dat je een geschikte mini-pc hebt. Ook mediacentersoftware zoals XBMC of Microsofts eigen Windows Media Center draai je probleemloos. Kortom, eigenlijk hoeven we je Windows 7 niet meer voor te stellen.
Met Windows Media Center maak je van je mini-pc een volwaardig mediacenter.
Er is niets mis met het besturingssysteem en je draait het gewoon op een mini-pc zoals je het op iedere andere pc draait.
Als je Windows 7 al jaren gebruikt, is het besturingssysteem eenvoudig te configureren.
Score: 4 / 5
Pluspunten
+ Goed gamesplatform
+ Vertrouwde werking
+ Heel wat beschikbare software
Minpunten
- Verkrijgbaarheid
Specificaties
Prijs: Ca. € 90,-
Website: www.microsoft.nl
Systeemvereisten: 1 GHz processor, 1 GB (32-bit) of 2 GB (64-bit) RAM, 16 GB (32-bit) of 20 GB (64-bit) vrije schuifruimte
Linux-distributies?
Velen spreken over het besturingssysteem Linux, maar dat is eigenlijk niet correct. De naam Linux slaat op de kernel, het fundamenteelste onderdeel van het besturingssysteem. De kernel handelt de basistaken af om met je computer te werken, zoals het opslaan van bestanden en communicatie met internet, en bestaat ook uit de drivers die al je hardware aansturen.
Omdat de Linux-kernel opensource is, mag iedere softwareontwikkelaar de kernel gebruiken en op basis hiervan een besturingssysteem bouwen. En dat is ook gebeurd, waardoor we ondertussen heel wat hierop gebaseerde besturingssystemen hebben. Sommige systemen willen een volwaardig alternatief voor Windows aanbieden, zoals Ubuntu, Linux Mint en openSUSE. Andere specialiseren zich in één taak, zoals OpenELEC dat van je computer een mediacenter maakt.
Al deze besturingssystemen noemen we 'Linux-distributies'. Ze zijn gebaseerd op dezelfde Linux-kernel en ondersteunen dus in principe dezelfde hardware. De verschillen zitten in de software die erop draait.
OpenELEC 3.2.4
Wil je je mini-pc puur als mediacenter inzetten, dan is een algemeen besturingssysteem overkill. Twee populaire mediacenterbesturingssystemen zijn XBMCbuntu en OpenELEC. We verkiezen de tweede, omdat die het snelste opstart en voor de minste ballast zorgt. Beide systemen zien er in het dagelijks gebruik echter bijna identiek uit, omdat ze allebei gebaseerd zijn op de mediacentersoftware XBMC.
Het voordeel van OpenELEC (inmiddels versie 3.2.4) is dat de ontwikkelaars het besturingssysteem volledig gestript hebben tot wat er minimaal nodig is voor een mediacenter. Het systeem start dan ook in enkele seconden rechtstreeks naar de XBMC-interface en heeft slechts 125 MB opslagruimte nodig. OpenELEC biedt heel wat builds aan die geoptimaliseerd zijn voor verschillende chipsets en grafische kaarten. Je moet dus even opletten dat je de juiste downloadt, maar dan heb je wel een systeem dat alles uit je hardware haalt.
De installatie zelf wordt op de wiki van OpenELEC duidelijk uitgelegd. Het gedownloade bestand (met de extensie .tar) pak je in Windows uit met een programma zoals 7-Zip. In de uitgepakte map zit een programma genaamd create_livestick, waarmee je het installatieprogramma van OpenELEC op een usb-stick schrijft. Start daarna je mini-pc van de usb-stick en volg de instructies op het scherm. Kies voor Quick Install en selecteer de harde schijf waarop je OpenELEC wilt installeren. Let op: eventuele bestaande gegevens daarop worden gewist! Na de installatie haal je de usb-stick uit je mini-pc en herstart je die naar je verse OpenELEC-installatie.
Het installatieprogramma van OpenELEC moet je met het meegeleverde programma op een usb-stick schrijven.
Het systeem is met heel wat XBMC-add-ons uit te breiden, maar een nadeel is dat je geen willekeurige software kunt installeren. Wil je dat wel, dan kies je beter voor XBMCbuntu. Deze biedt een volledige Ubuntu-omgeving met alle flexibiliteit (en complexiteit) die daarbij hoort. OpenELEC ondersteunt overigens ook heel wat afstandsbedieningen, waaronder de Microsoft Windows Media Center Remote. Je kunt het ook besturen met allerlei XBMC-apps voor je smartphone. Wel een belangrijk nadeel: beveiligde blu-rays kan XBMC (en dus ook OpenELEC) nog niet afspelen.
OpenELEC is eenvoudig uit te breiden met allerlei XBMC-add-ons.
Met een Android-app zoals Yatse stuur je je mini-pc met OpenELEC aan.
Score: 4,5 / 5
Pluspunten
+ Geoptimaliseerde builds
+ Geen ballast rond XBMC
+ XBMC-apps
Minpunten
- Extra software installeren niet mogelijk
- Speelt geen beveiligde blu-rays af
Specificaties
Prijs: Gratis
Website: www.openelec.tv
Systeemvereisten: 1 GB RAM, 125 MB vrije schuifruimte
Android-x86 4.4-RC1
Android is een besturingssysteem voor smartphones en tablets, maar de laatste jaren zijn er al enkele pogingen geweest om Googles mobiele besturingssysteem naar de (al dan niet mobiele) desktop te brengen. Ook wordt Android meer en meer ingezet in smart-tv's, waardoor je allerlei apps op je tv-scherm draait. Als je geen smart-tv met Android hebt, waarom zou je Android dan niet op je mini-pc installeren?
Een probleem is dat Android voor de ARM-processors in smartphones en tablets wordt geschreven. Gelukkig is er een onofficieel project dat Android ook op de x86-processorarchitectuur van pc's beschikbaar maakt: Android-x86. De kans is echter groot dat problemen met de compatibiliteit van de hardware de pret bederven. Het project focust zich vooral op netbooks, laptops en x86-tablets. Je kunt Androix-x86 gewoon eens op je mini-pc uitproberen, waarbij je maar moet hopen dat alles werkt.
Tover allerlei Android-apps op je televisiescherm met Android-x86 op een mini-pc.
De nieuwste stabiele versie is gebaseerd op Android 4.0, wat al vrij oud is. Daarna heeft het Android-x86-project blijkbaar even stilgelegen. Op het moment van schrijven was er een release candidate uit gebaseerd op Android 4.4 (KitKat), en deze hebben we getest. Het iso-bestand schrijf je naar een cd-rom of usb-stick (met een tool zoals Linux Live USB Creator of UNetbootin), waarna je je mini-pc hiervan opstart. De installatieprocedure is niet zo eenvoudig. Je moet zelf een Linux-partitie op je harde schijf aanmaken en deze opstartbaar maken. Daarop moet je een ext3-bestandssysteem creëren.
De installatie van Android-x86 is niet bepaald gebruiksvriendelijk.
De stappen erna wijzen zichzelf wel. Na de installatie herstart je je mini-pc, waarna je het vertrouwde Android op je scherm te zien krijgt. In principe kun je ook een dualbootconfiguratie opzetten met Windows, maar daarvoor moet je zelf de handen uit de mouwen steken. Op de website van Android-x86 staat uitgelegd hoe je dit kunt doen.
Na installatie koppel je je Google-account en kun je apps installeren uit de applicatiewinkel Google Play, zoals je dat gewend bent bij je smartphone of tablet. Niet alle apps werken en sommige kunnen niet overweg met het grote computer- of televisiescherm. Al met al blijft Android op je mini-pc dus eerder een experiment dan een bruikbaar systeem voor elke dag.
Android-apps (waaronder die van Computer!Totaal) beschouwen Android-x86 op een mini-pc als een tablet.
Score: 3 / 5
Pluspunten
+ Android-apps op je pc
+ Beperkte systeemvereisten
Minpunten
- Niet alle apps kunnen om met het grote scherm
- Hardwareondersteuning
- Installatie niet gebruiksvriendelijk
Specificaties
Prijs: Gratis
Website: www.android-x86.org
Systeemvereisten: 512 MB RAM, 1 GB vrije schuifruimte
Linux Mint 16
De bekendste Linux-distributie is Ubuntu, maar er zijn verschillende redenen waarom we toch eerder Linux Mint (versie 16) aanraden. Ten eerste heeft Ubuntu enkele jaren geleden zijn interface drastisch omgegooid en vinden velen het resultaat toch niet echt geslaagd. Ten tweede wordt Linux Mint steeds populairder (op bijvoorbeeld DistroWatch.com staat hij boven Ubuntu in populariteit). En ten derde is Linux Mint gewoon gebaseerd op Ubuntu, zodat het meeprofiteert van de software, tips en trucs en documentatie die voor Ubuntu bestaan.
Het installatieprogramma van Linux Mint is vrij gebruiksvriendelijk. Je schrijft het iso-bestand op een cd-rom of op een usb-stick en start je mini-pc daarvan op. Daarna leidt het installatieprogramma je in zeven stappen door de installatie. Als je eerst Windows op je mini-pc installeert en daarna Linux Mint, herkent die laatste automatisch de aanwezigheid van Windows en stelt een dualbootconfiguratie voor.
Linux Mint laat zich heel gemakkelijk installeren en stelt zelfs een dualbootconfiguratie voor indien nodig.
Er bestaan verschillende versies van Linux Mint, die er allemaal iets anders uitzien. De standaardversie met Cinnamon ziet er vrij klassiek uit, je hebt ook een versie met MATE die er nog wat ouderwetser uitziet, eentje met KDE waar je je als Windows-gebruiker zeker in thuis zult voelen en een versie met Xfce, een wat meer minimalistische desktopomgeving.
Het voordeel van een Linux-distributie is dat er standaard al heel wat software aanwezig is. Een groot deel zul je ook al wel herkennen van Windows. Zo heb je in de Cinnamon-versie standaard het kantoorpakket LibreOffice, de browser Firefox, de messenger Pidgin, de mediaspeler VLC enzovoort. Ook Adobe Flash en allerlei multimediacodecs zijn al geïnstalleerd, zodat je onmiddellijk aan de slag kunt. Extra software installeren gaat ook veel eenvoudiger dan in Windows. In het onderdeel Softwarebeheer heb je toegang tot meer dan 60.000 pakketten die je met enkele klikken installeert.
Het hoofdmenu van Linux Mint Cinnamon geeft je toegang tot alle geïnstalleerde programma's.
Met het Softwarebeheer in Linux Mint installeer je in enkele klikken tienduizenden programma's.
Score: 4 / 5
Pluspunten
+ Veel standaardprogramma's meegeleverd
+ Eenvoudige installatie extra toepassingen
+ Gratis te downloaden
+ Eenvoudig uit te proberen
+ Beperkte systeemvereisten
+ Elk halfjaar nieuwe versie
Minpunten
- Alles werkt wat anders dan in Windows
Specificaties
Prijs: Gratis
Website: http://linuxmint.com
Systeemvereisten: 512 MB RAM, 8 GB vrije schijfruimte
openSUSE 13.1
Een andere populaire Linux-distributie is openSUSE, waarvan op het moment van schrijven versie 13.1 uit was. OpenSUSE geeft heel wat meer keuzevrijheid aan de gebruiker en zal daardoor meer in de smaak vallen bij ervaren computergebruikers. Maar ook als je nog niet zo veel ervaring met Linux hebt, laat openSUSE je niet in de steek, al vragen heel wat configuratiestappen (vooral als het over multimedia gaat) wat meer moeite dan in Linux Mint. Die extra flexibiliteit en complexiteit merk je al in het installatieprogramma, dat omslachtiger is maar wel meer mogelijkheden biedt om van de standaardconfiguratie af te wijken.
Wil je de werking van het besturingssysteem op je mini-pc tot in de kleinste puntjes naar je hand zetten, dan is openSUSE zeker iets voor jou. Je zult je vlug thuis voelen in YaST (Yet Another Setup Tool), het configuratieprogramma waarmee in openSUSE allerlei systeeminstellingen aan te passen zijn. Het nadeel van al die mogelijkheden is dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. OpenSUSE raadt KDE aan als desktopomgeving, maar biedt de keuze uit heel wat andere. KDE is een moderne desktopomgeving die ook vertrouwde concepten gebruikt, zoals een taakbalk met menu om programma's op te starten en een bureaublad met widgets.
Het installatieprogramma van openSUSE biedt heel wat mogelijkheden
Onder de motorkap van openSUSE draait heel wat geavanceerde technologie. Als je tijdens de installatie Btrfs als bestandssysteem kiest, kun je instellen dat openSUSE periodiek snapshots maakt van je harde schijf (met het programma Snapper). Als je dan je configuratie in het honderd laat lopen of per ongeluk een bestand wist, kun je de situatie snel herstellen. Dat is erg handig als je graag zorgeloos experimenteert.
YaST verzamelt alle systeeminstellingen.
Programma's installeren gaat in openSUSE even eenvoudig als in Linux Mint, maar het aanbod is heel wat kleiner. Je kunt wel onofficiële repository's toevoegen die je toegang geven tot meer programma's, maar dat zorgt soms voor compatibiliteitsproblemen. Populaire repository's zijn die van het Packman-project, waar je codecs en multimediatoepassingen in vindt, evenals allerlei opensourcegames.
KDE is een moderne desktopomgeving voor Linux, die toch vertrouwd aanvoelt.
Score: 4 / 5
Pluspunten
+ Veel configuratiemogelijkheden
+ Veel standaardprogramma's meegeleverd
+ Eenvoudige installatie extra toepassingen
+ Gratis te downloaden
+ Eenvoudig uit te proberen
+ Beperkte systeemvereisten
+ Elke acht maanden nieuwe versie
Minpunten
- Complexere installatie en configuratie
- Minder software dan Linux Mint
- Alles werkt wat anders dan in Windows
Specificaties
Prijs: Gratis
Website: www.opensuse.org
Systeemvereisten: 1 GB RAM, 5 GB vrije schijfruimte
Conclusie
We gaan in deze vergelijkende test van besturingssystemen voor mini-pc's geen awards uitdelen, omdat een besturingssysteem voor een groot deel een kwestie van smaak is en in veel gevallen ook nauw samenhangt met de hardware en met het gebruiksdoel. Hopelijk is wel duidelijk dat alle hier besproken besturingssystemen hun voor- en nadelen hebben en dat ze zich elk op wat andere situaties richten.
Ben je verknocht aan je vertrouwde Windows, dan is dat een prima keuze voor een mini-pc, al moet je dan wel rekening houden met de licentiekosten. Heb je dat er niet voor over, dan kun je kiezen uit een van de vele Linux-distributies. Linux Mint en openSUSE zijn beide goede keuzes. De eerste vooral als gebruiksgemak heel belangrijk voor je is, de tweede als je wat meer keuzevrijheid wilt en niet vies bent van wat configureren.
Windows 7, Windows 8.1, Linux Mint en openSUSE zijn vier algemene besturingssystemen, waarop je dus ieder programma kunt installeren.
Ook Android-x86 valt eigenlijk onder die categorie, maar je zult het dan moeten doen met apps uit de Play Store van Google. Doorgaans bieden die heel wat minder functionaliteit dan je gewoon bent van software op een pc. Android-x86 is bovendien meer een experiment dan een echt afgewerkt en bruikbaar besturingssysteem voor een pc. Als je weinig speciale vereisten hebt, kan het echter zeker voldoen. Het voordeel tegenover Linux is dat je Android waarschijnlijk al gewend bent van een smartphone of tablet. Wil je je mini-pc uitsluitend gebruiken om films te zien, dan kies je beter voor OpenELEC. Daarmee haal je een geoptimaliseerd mediacentersysteem in huis, al ondersteunt het geen beveiligde blu-rays.