Downloadverbod komt vóór vernieuwing auteursrecht

© PXimport

Downloadverbod komt vóór vernieuwing auteursrecht

Geplaatst: 12 april 2011 - 07:54

Aangepast: 16 november 2022 - 10:27

Redactie ID.nl

De Nederlandse modernisering van het auteursrechtensysteem krijgt als eerste een downloadverbod. Later volgt stimulans van legaal aanbod.

Het downloaden van illegaal gekopieerd – en illegaal aangeboden – materiaal wordt door het kabinet aangepakt. Daarbij deinst de regering nog terug voor strafbaar stellen en zelf vervolgen. Downloaden uit zogeheten ‘illegale bron’ wordt namelijk voor de wet onrechtmatig, wat private partijen dan via de civiele rechter kunnen vervolgen.

Einde ‘gedoogbeleid’

“Downloaden is al geruime tijd onrechtmatig voor games en andere software, maar dat gaat nu ook gelden voor bijvoorbeeld films en muziek”, schrijft het ministerie van Justitie over de gisteren geopenbaarde plannen. Nederland sluit zich hiermee aan bij andere landen in Europa. Tot op heden was Nederland namelijk een uitzondering doordat downloaden legaal was; een download werd juridisch gezien als ‘thuiskopie’ waarvoor een heffing geldt.

Die thuiskopieheffing geldt voor lege datadragers zoals casettebandjes, cd’s en dvd’s, maar niet voor harde schijven, wat de content industrie wel zou willen. Justitie heeft dat geblokkeerd door de thuiskopieheffing jaren geleden al te bevriezen, in afwachting van nieuw beleid voor auteursrechten. Het ministerie komt daar nu eindelijk mee.

Exit thuiskopie

De technologie heeft het thuiskopiestelsel achterhaald, stelt Justitie in de plannen. “Er is daarom geen plaats meer voor de thuiskopieheffingen. Nieuwe heffingen op apparaten als mp-3 spelers, laptops, dvd-recorders en usb-sticks vindt staatssecretaris Teeven onwenselijk”, meldt het ministerie.

Staatssecretaris Fred Teeven meldt de plannen van het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer. Die brief is mede namens minister Maxime Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I), en staatssecretaris Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W). De drie ministeries scharen zich achter de plannen voor modernisering van het auteursrecht, met daarbij dus ook een downloadverbod. Dat gaat in de praktijk neerkomen op een internetfilter.

Vier maatregelen

Staatssecretaris Teeven gaat deze kabinetsperiode vier brede maatregelen voor het auteursrechtenbeleid uitvoeren. Deze speerpunten zijn ten eerste het vergroten van het vertrouwen in het auteursrecht én in de auteursrechtenorganisaties. Ten tweede het helpen van auteurs (zoals componisten en schrijvers) en artiesten (uitvoerende kunstenaars) om sterker te staan tegenover uitgevende firma’s (muziekmaatschappijen, exploitanten).

Ten derde het wijzigen van de Nederlandse wet om een downloadverbod in te voeren, en daarbij ook de thuiskopieheffing af te schaffen. En ten vierde meewerken aan Europese plannen om auteursrechtenlicenties niet langer per land te laten gelden maar EU-breed. “Deze speerpunten kunnen onafhankelijk van elkaar in gang worden gezet”, schrijft Teeven nog. Maar de reikwijdte van en ‘aanlooptijd’ voor elk van de vier speerpunten levert wel een volgorde op waarbij het downloadverbod voorop staat.

Toezicht op Buma

Het eerste punt komt neer op aangescherpt toezicht op de diverse organisaties die zich bezighouden met het innen van vergoedingen voor auteursrechten. Die collectieve beheerorganisatie (cbo’s), zoals Buma/Stemra, moeten duidelijk maken wat zij met hun inkomsten doen. Het strengere toezicht moet bijvoorbeeld ook investeringen in aandelen voorkomen, of schade daardoor beperken.

Er moet ook één digitaal loket komen waar gebruikers terecht kunnen met opgaven, klachten en onderhandelingen. De deadline daarvoor ligt op de zomer van 2012. Als de cbo’s tegen die tijd niet tot een universeel auteursrechtenloket zijn gekomen, gaat Justitie met een wettelijke regeling hiervoor komen. Dat zal dan weer enige tijd in beslag nemen.

Teeven wint wel enige tijd door hiervoor het al liggende wetsvoorstel Toezicht over te nemen, dat “aanhangig is” bij de Tweede Kamer. Dat wil dus zeggen dat het is ingediend, maar dat nog onbekend is wanneer het wordt behandeld. Overigens is dat voorstel al sinds november 2008 in de maak, en begin 2009 nog fel bekritiseerd.

Auteurs versus bedrijven

De tweede speerpunt betreft een ander nieuw wetsvoorstel, voor Auteurscontractenrecht. Daarbij krijgen auteurs ook het recht om in te grijpen als exploitanten onvoldoende inspelen op de mogelijkheden van online-verkoop of –distributie. Zij zouden dan bijvoorbeeld de rechten op hun werk terug kunnen eisen.

In oktober vorig jaar heeft de hiervoor verantwoordelijke Kamercommissie een advies uitgebracht over het voorontwerp van dit wetsvoorstel. Dat advies plaatste al enkele kanttekeningen bij de plannen van Justitie, onder meer voor films. Het ministerie heeft het Centraal Planbureau een economische analyse laten uitvoeren, die door het CPB zelf als ‘niet volledig’ wordt bestempeld. Het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht gaat deze zomer voor advies naar de Raad van State.

Downloadverbod

Het derde punt is het door Teeven vantevoren aan RTL Nieuws verklapte downloadverbod. Downloaden van content uit ‘illegale bron’ wordt verboden, maar niet door het Openbaar Ministerie strafrechtelijk vervolgd. Vervolging is aan de rechthebbenden van de illegaal gekopieerde content.

De bedoeling is hierbij dat de aanbieders, dus de ‘illegale bronnen’, worden aangepakt. Volgens Justitie wordt er straks niet door de politie gejaagd op downloaders. Van een ‘three strikes’-aanpak, zoals in Frankrijk, is geen sprake, bezweert Justitie. Het is echter nog de vraag of rechthebbenden, of hun belangenbehartigers, niet aan civielrechtelijke zaken beginnen tegen downloaders. Dat is in andere landen al een effectief schrik- en inkomstenmiddel gebleken.

EU-breed auteursrecht

De vierde speerpunt omvat naast EU-projecten voor digitalisering van content en behoud van cultureel erfgoed een Europa-breed auteursrechtenstelsel. Nederland steunt nu formeel het streven van de Europese Commissie om de per land verschillende wetten en regels voor auteursrechten gelijk te schakelen. De vele verschillen nekken namelijk nieuwe bedrijfsmodellen, heeft Eurocommissaris Kroes eind vorig jaar nog verklaard.

Kroes, die verantwoordelijk is voor de Digitale Agenda, wil dat nieuwe online-diensten direct in alle 27 EU-lidstaten een auteursrechtenlicentie krijgen. Nu moet dat nog per land worden onderhandeld, met alle verschillende rechten- en inningsorganisatie; per land, en vaak ook nog per soort content. Pan-Europese licenties mogen zelfs niet. “Dat staat haaks op het grenzenloze karakter van het internet en vormt een obstakel voor het legale digitale aanbod van creatieve diensten”, aldus Justitie over de nu onthulde Nederlandse plannen.

Embedden moet mogen

Teeven pleit ook voor een ‘fair use’ uitzondering in de richtlijn auteursrecht om hergebruik van content te stimuleren, zoals met embedden. Dat mag dan alleen voor niet-commercieel gebruik. Justitie meldt dat Teeven hiervoor niet op Europa wil wachten en dus de Kamercommissie Auteursrecht gaat vragen om een nationale voorziening voor ‘fair use’ te onderzoeken. Vervolgens moet dat dan weer een wetsvoorstel opleveren.

Online-hergebruik van content is al jaren een heikel punt. Buma/Stemra heeft diverse malen voor ophef gezorgd door een heffing op embedden te willen invoeren. Eind 2009 heeft het een afkoopdeal gesloten met YouTube. Vervolgens is de cbo gaan pleiten voor een algehele internetbelasting, voor down- én uploaden, waarmee het op internet delen van content wordt gelegaliseerd.

Volgens de Europese plannen moet de macht van inningsorganisaties zoals Buma/Stemra en Sena worden ingeperkt. Kroes heeft belangenbehartigers zoals Stichting Brein echter niet in het vizier. De Europese Commissie werkt al jaren aan een centrale aanpak voor auteursrecht. Ook Kroes’ voorgangster Viviane Reding heeft zich er al hard voor gemaakt. De ontwikkelingen lijken nu wel op gang te komen. Eerder deze maand is er een hoofd Europees auteursrecht aangesteld, die voormalig directeur is van een lobbygroep voor de muziekindustrie.

Bron: Webwereld.nl

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten