Woensdag veroordeelde de Haagse rechtbank het FTD-forum tot een verbod op het laten plaatsen van verwijzingen naar bestandsnamen van illegale bestanden op Usenet. Het gaat om verwijzingen naar de film Komt een Vrouw bij de Dokter, van producent Eyeworks. Ook al gaat het alleen om een vermelding, zonder zelfs een hyperlink te plaatsen. Toch maakt FTD door het noemen van bestandsnamen volgens de rechter deze bestanden feitelijk beschikbaar aan het publiek, en dus gaat het om een openbaarmaking.

Aardverschuiving

De opmerkelijke uitspraak doet alarmbellen rinkelen in auteursrechtenland. "Sinds 1983 is er niet zo'n verstrekkende uitspraak van een Nederlandse rechter op auteursrechtelijk gebied geweest", reageert Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat bij SOLV, doelend op het Kabelpiraten-arrest uit 1983. "Ik vind dit echt een schokkende uitspraak. Dit is echt een aardverschuiving."

De rechter vindt dat FTD een sleutelrol vervult bij het openbaarmaken van de Usenet-bestanden. Maar dat doet iTunes ook, stelt Alberdingk Thijm: "Mijn iTunes-programma vervult ook een sleutelrol bij het ophalen van muziek en speellijsten. Dat zo'n faciliterende rol bij auteursrechtinbreuk onrechtmatig is, daar kan je nog inkomen. Maar daarmee pleegt iemand zelf geen auteursrechtinbreuk, dat is een heel ander verhaal. Dan kan je met een briefje naar de rechter stappen en ex-parte Apple uit de lucht halen."

Xerox en isp's ook openbaarmakers

Ook Hans Bousie van Bousie advocaten vindt de conclusie van directe openbaarmaking onbegrijpelijk. "Als je faciliteren kwalificeert als openbaarmaking, dan is het hek van de dam. De rechter rekt het openbaarmakingsbegrip zodanig op dat als er met een device van iemand iets openbaar kan worden gemaakt, dan ben je een openbaarmaker? Dan wordt ie fraai, dan mag Xerox wel gaan uitkijken en JVC ook. […] Dan kan je ook wel zeggen dat iedereen die toegang biedt tot internet, zoals providers, openbaarmaking faciliteert en dan dus ook zelf openbaarmaakt", zegt Bousie.

De motivering van de rechter is summier, gebrekkig en onhoudbaar, constateren beide juristen. "Het is schokkend dat een Nederlandse rechter alle Nederlandse jurisprudentie negeert. Ook de Europese auteursrechtrichtlijn wordt gemakshalve even genegeerd", aldus Alberdink Thijm.

Jurisprudentie genegeerd

Er is immers hogere jurisprudentie in Nederland over vergelijkbare zaken, en daar is faciliteren aangemerkt als onrechtmatig, maar nooit als directe inbreuk. Dat geldt voor rechtszaken tegen Mininova, ZoekMP3 en Shareconnector.

Alberdink Thijm: "Die legt de rechter allemaal naast zich neer en hij kijkt in plaats daarvan naar een uitspraak van een Engelse rechter die gaat over een heel ander, Angelsaksisch concept, authorisation, dat wij helemaal niet kennen. Je moet wel zelf je huiswerk doen. Je kunt niet verwijzen naar een uitgebreid gemotiveerd Engels vonnis en dan zeggen: ik ben klaar. Dat is wel erg makkelijk. Terwijl dit vonnis potentieel heel verstrekkende gevolgen heeft. Hier moet echt flink tegen geageerd worden."

Downloaden verboden

Het is niet het eerste omstreden vonnis van rechter Hensen. In juni 2008 oordeelde hij dat downloaden uit illegale bron wél illegaal is en de minister van Justitie fout zat en de Nederlandse wet niet goed geharmoniseerd. Ook die uitspraak leidde tot veel ophef. Bousie: "Die man is dus gewend om een witte raaf te zijn met jurisprudentie. Het is een originele rechter, maar ik kan me niet voorstellen dat dit vonnis in hoger beroep niet onderuit gaat."

Relatie rechter en advocaat

Naast het vonnis is er ook enige ophef over het feit dat de rechter samen met de advocaat van Eyeworks, Dirk Visser, verschillende cursussen heeft gegeven, onder meer ten tijde van de zitting en de uitspraak.

Deze informatie is echter niet nieuw en was voor FTD ook geen aanleiding om de rechter te wraken, vertelt ICT-jurist Arnoud Engelfriet, die FTD bijstaat in hun zaak. Bij wraking wordt nader bekeken of de rechter wel onafhankelijk en onpartijdig is. "Het is besproken maar het was niet voldoende om de rechter te wraken. Dat is een erg zwaar middel. Het is wel heel opmerkelijk, maar ik vind dat een beetje kinnesinne om daar nu achteraf over te beginnen."

Klein, gezellig wereldje

Andere juristen bevestigen desgevraagd dat het moeilijk is elkaar te ontlopen in de Nederlandse auteursrechtenwereld. Het is zeer gebruikelijk dat advocaten, rechters en experts elkaar treffen op diners, congressen, redacties en cursussen. "Je moet er als rechter wel voorzichtig mee zijn en elke schijn van partijdigheid vermijden. Het kan ook te gezellig worden. Maar het wraken van een rechter is een grote stap," aldus een jurist.

Bron: Webwereld.nl