Razendsnel foto's bewerken met XnConvert
We maken met onze smartphones en digitale camera's almaar meer kiekjes. Een paar topfoto's willen we nog wel optimaliseren met een fotobewerker, maar voor veel foto's spreken wij liever XnConvert aan. Je zet de instellingen één keer goed en dan laat je de tool honderden foto's verwerken.
Tip 01: Batch-bewerking
Hoe meer bestanden je moet verwerken, des te meer je de hemel op je blote knieën wilt danken dat er zoiets als een batch-functie bestaat. Batch betekent dat je de opdracht geeft om dezelfde handelingen op een heleboel bestanden toe te passen. En met 'een heleboel' bedoelen we tientallen en zelfs honderden. Met XnConvert corrigeer je en bewerk je afbeeldingen op deze manier. Dat is supermakkelijk, je laat bijvoorbeeld XnConvert honderden foto's naar zwart-wit omzetten terwijl jij ondertussen je mail checkt. Lees ook: Lytro Illum review - Vergeet wat je wist over fotografie.
De batch-oplossing zorgt tegelijk voor een roestvrijstalen consistentie. Alle foto's krijgen exact dezelfde helderheid, het watermerk staat op precies dezelfde plaats, de juiste copyrightgegevens worden op de juiste plaatsen ingevuld enzovoort. De toepassing is gratis en bevat geen adware. Er bestaan 32bit- en 64bit-versies voor Windows, Mac OS en Linux. Je vindt het programma hier. Tijdens de installatie geef je aan dat je het programma in het Nederlands wilt laten werken.
Tip 01 Het programma is het neefje van de multimedia-viewer XnView.
Tip 02: Bestanden toevoegen
Het principe van een batch-programma is eenvoudig. Je selecteert de bestanden die je wilt bewerken. Daarna kies je één of meerdere acties. Vervolgens bepaal je de locatie waar je de bewerkte bestanden wilt opslaan en ten slotte start je de ingestelde actie. XnConvert is samengesteld uit zes tabbladen, die in de logische werkvolgorde staan. In het tabblad Invoer gebruik je de knoppen Bestanden toevoegen of Map toevoegen om de afbeeldingen te selecteren die je wilt laten bewerken. Nog makkelijker is de bestanden gewoon in dit vak slepen.
Dat mogen zelfs bestanden zijn uit verschillende mappen en van verschillende opslagmedia. Bovendien maakt het niets uit dat de ene foto een jpg-bestand is, de andere een png-bestand, daarbij nog enkele tiff-bestanden enzovoort. De enige voorwaarde die geldt, is dat XnConvert op al deze afbeeldingen dezelfde opdracht(en) moet uitvoeren.
Tip 02 Je kunt de foto's sorteren op naam, grootte, datum, exif-gegevens en afdrukgrootte.
Tip 03: Acties
XnConvert moet het hebben van de bijzonder brede waaier van acties die de makers hebben klaargezet in het gelijknamige tabblad. Deze acties zijn gegroepeerd in vier categorieën: Afbeelding, Aanpassen, Filter en Diversen. De namen van deze categorieën zijn nogal ongelukkig gekozen, want waar moet je zoeken wanneer je afbeeldingen het karakter wil geven van een retrocamera?
Tip 03 De categorie Diversen toont een mooie collectie creatieve functies.
Klik de vier categorieën één voor één open om versteld te staan van wat je allemaal aan automatische bewerkingen kunt loslaten op een selectie afbeeldingen. Onder Afbeelding vind je de functies om de afmetingen te wijzigen, maar ook om de kleurdiepte aan te passen of om de afbeelding te spiegelen of te roteren. Aanpassen bevat alle functies om correcties aan te brengen op het vlak van helderheid, contrast, kleurtemperatuur en niveaus. De acties onder Filter slaan bijvoorbeeld op het onderdrukken van ruis, het verscherpen of vervagen van foto's. Een allegaartje aan creatieve opdrachten vind je tenslotte onder Diversen.
Tip 04: Verkleinen
Stel dat je een reeks afbeeldingen wilt verkleinen. Dan ga je via de actie Afbeelding naar Formaat aanpassen. In dit venster geef je aan dat je de langste zijde als maatstaf voor de lengte wilt gebruiken.
Of wil je de uitvoergrootte bepalen aan de hand van een bepaalde hoogte en breedte? Of leg je liever het aantal megapixels vast waaruit de foto's moeten bestaan? Persoonlijk gebruiken wij voor het schalen van afbeeldingen bij voorkeur de instelling Langste zijde, omdat dan zowel rechtopstaande als liggende foto's in dezelfde verhouding worden verkleind. XnConvert heeft bij de instellingen ook de courante afdrukformaten klaargezet.
Tip 05 Je kunt gestapelde acties activeren en uitschakelen.
Tip 05: Acties stapelen
Je kunt het bij één actie houden, maar het is net zo goed mogelijk om verschillende acties na elkaar uit te voeren. Wij willen in dit voorbeeld dat iedere verkleinde foto ook nog wordt omgezet naar sepia. Hierdoor krijgen de foto's een nostalgische bruinige tint. Daarvoor kies je in de categorie Aanpassen de opdracht Sepia. Het opdrachtvenster toont een schuifregelaar om de intensiteit van de sepiakleur te regelen. In het vak Voorbeeld beoordeel je via de tabbladen Vóór en Ná het resultaat nog voor je de automatische piloot echt in gang zet. Met de pijltjes onder de voorbeeldafbeelding, bekijk je de instellingen op een volgende of vorige afbeelding. Je kunt ook de spatiebalk gebruiken om door de foto's in voorvertoning te bladeren. Je ziet in dit voorbeeldvenster telkens het gecombineerde resultaat van alle gekozen acties.
Tip 06: Maskers
Erg mooi is de actie waarmee je een decoratieve rand toevoegt. Je vindt deze opdracht bij Afbeeldingen / Maskers toevoegen. In de instellingen klik je op de knop met de drie puntjes om het keuzevenster van randmaskers te zien. De meeste van deze sierkaders zijn producten van PhotoFiltre. Kies een randkleur en vergeet niet de optie Masker uitrekken te activeren, zodat de rand zich netjes over de volledige omtrek van de afbeelding plaatst.
Wil je liever een transparante randafwerking dan een kleurtje, dan moet je de optie Masker als Alfa gebruiken kiezen. Zorg dan wel dat je straks bij de uitvoeropties aanduidt dat de foto's als png worden opgeslagen, en niet als jpg. Het jpg-formaat ondersteunt namelijk geen transparantie. Ondertussen bestaat ons lijstje met acties uit al drie opeenvolgende verschillende handelingen. Om het overzicht te behouden, kun je de instellingen van iedere gebruikte actie inklappen door op het zwarte pijltje voor de naam van de actie te klikken. Door een vinkje te plaatsen bij Geactiveerd, weet je dat XnConvert ze zal toepassen.
Tip 06 Laat het masker uitrekken over de volledige lengte van de foto.
Tip 7: Contactgegevens
Een digitale camera voegt aan iedere foto in een soort bijschrift een heleboel technische gegevens toe over de omstandigheden van de opname. Je kunt ook persoonlijke gegevens aan het fotobestand verbinden. Maak je geen illusies, deze toevoeging vormt geen afdoende bescherming tegen lui die je foto's van het internet willen stelen, maar in de zogenaamde IPTC-tags kun je wel vastleggen dat jij de eigenaar bent.
Tip 7 IPTC-gegevens kun je alleen toevoegen aan jpg-, tiff- en png-bestanden.
Ook kun je je contactinformatie, mailadres, website en eventueel wat trefwoorden toevoegen. Wie de foto opent met een grafisch programma, zal deze gegevens in het info-venster lezen. Drie populaire bestandsformaten (jpeg, tiff en png) ondersteunen IPTC.
In XnConvert kunnen we deze gegevens weer in één keer aan alle beelden toevoegen. Kies hiervoor de actie Afbeelding / IPTC-IIM/XMP.
Tip 8: Copyright
Een ander klusje waarvoor we XnConvert graag inzetten, is het plaatsen van een watermerk over de foto's. Hiervoor moet je eerst wel een nieuwe afbeelding klaarmaken die kan dienen als watermerk. Wij hebben hiervoor in Photoshop Elements een afbeelding gemaakt van 250 pixels breed en 45 pixels hoog. Plaats de tekst van het watermerk op een transparante laag en bewaar het bestand in het png- of gif-formaat. Beide ondersteunen transparantie. Vervolgens selecteer je in XnConvert de actie Afbeelding / Watermerk.
In het bovenste vak voeg je de watermerkafbeelding toe die op je harde schijf staat. Zorg dat de optie Alfa-kanaal niet gebruiken uit staat, want dit kanaal zorgt dat het watermerk een transparante achtergrond zal hebben. Daarna geef je via de knoppen de positie van het watermerk aan en bepaal je de dekking. Je kunt eventueel de positie nog fijnregelen door een verplaatsing in te voeren op de X- en Y-as. Het resultaat van de aanpassingen zie je telkens in het voorbeeldvenster op het tabblad Ná. Eenmaal tevreden klik je op de knop Converteren om de hele batch van watermerken te voorzien.
Tip 8 In het vak Afbeelding geef je aan waar het Watermerk-bestand op de harde schijf staat.
Tip 09: Uitvoer
In het tabblad Uitvoer selecteer je de locatie waar het programma deze bewerkte foto's zal opslaan nadat de acties zijn afgerond. De optie Bestandstype staat standaard op Zoals origineel, maar dat kan soms problemen opleveren zoals we daarnet aangaven met het jpg-formaat dat geen transparantie herkent.
XnConvert heeft lijst van zeventig verschillende bestandsformaten waarin je afbeeldingen kunt opslaan. Daarbij kun je aanduiden hoe deze tool de namen van de nieuwe bestanden moet noteren. Wil je de nieuwe afbeeldingen van een volgnummer voorzien? Of een datumstempel? Iedere foto bevat ook gegevens over de camera, belichting, ISO-waarde enzovoort waarmee hij geschoten werd, dat zijn de metadata. In het venster Uitvoer duid je aan of XnConvert de oorspronkelijke metadata mag overdragen op de verwerkte foto's.
Tip 09 Het is zelfs mogelijk om de oorspronkelijke mappenstructuur te behouden bij de conversie.
Tip 10: Andere uitvoer
We raden aan om de afbeeldingen te converteren naar een andere map dan waar de oorspronkelijke bestanden staan. Dezelfde map gebruiken zorgt namelijk vaak voor verwarring. Selecteer een andere of nieuwe map en klik op de knop Converteren. XnConvert doet zijn werk razendsnel en na afloop kun je het venster sluiten. De geëxporteerde bestanden komen terecht in de geselecteerde doelmap. Je kunt de beelden ook rechtstreeks naar je Picasa- of Flickr-account laten versturen. Daarvoor klik je in het tabblad Uitvoer op de keuzeknop onder het woord Uitvoer die standaard op Map staat.
Tip 10 Je kunt verwerkte bestanden meteen laten comprimeren tot een zip-bestand.
Je kunt de verwerkte afbeeldingen ook automatisch per mail versturen, al moet je dan opletten dat je hiermee het toegelaten verzendquotum van je mailprovider niet overschrijdt. Daarnaast kun je alle afgewerkte bestanden comprimeren tot één zip-bestand. En ten slotte is het mogelijk om alles vanuit XnConvert via ftp te verzenden. In dat geval moet je uiteraard de ftp-server, de gebruikersnaam en het wachtwoord ingeven.
Conversiekampioen
XnConvert is onze favoriete batch-tool omdat de functies die de meeste gebruikers nodig hebben, al kant-en-klaar in de collectie Acties zitten. Toch heeft het programma zijn naam oorspronkelijk verdiend omdat het ontzettend veel bestandsformaten kan omzetten. De laatste versie kan zo'n vijfhonderd verschillende grafische formaten openen om die daarna in een van de zeventig meest gebruikte bestandsindelingen te bewaren. Wanneer je dus afbeeldingen ontvangt die je niet kunt openen met je favoriete beeldbewerkingsprogramma, kun je ze met deze tool omzetten in een bestandsformaat dat geen problemen oplevert, zoals tiff, png of jpg.
Tip 11: Instellingen bewaren
Wanneer je XnConvert opnieuw opstart, zal het programma openen met de laatst gebruikte instellingen. Wil je dus een andere bewerking of uitvoermap gebruiken, dan moet je dat nog even aanpassen.
Een goedgevonden combinatie van acties of bepaalde instellingen van een actie, wil je natuurlijk bewaren om later opnieuw te kunnen gebruiken. Dat is mogelijk, maar de functie zit een beetje verborgen. Je moet daarvoor op het diskette-pictogram klikken in de linkeronderhoek. XnConvert zal dan een xbs-bestand maken dat je via een keuzemenu ergens op de harde schijf opslaat. Het xbs-bestand is een script dat alle instellingen bevat die je op dat moment hebt klaargezet. Geef dit bestand een naam, bijvoorbeeld 'SepiaMetWatermerk' zodat je over enkele maanden nog weet welke acties dit script zal uitvoeren.
Tip 11 Het xbs-bestand is een script dat alle ingevoerde instellingen bewaart.
Tip 12: Script laden
Op de manier zoals beschreven in tip 11 kun je veelgebruikte instellingen bewaren in een map op de harde schijf. Je kunt deze ook delen met iemand die XnConvert gebruikt en die dan op basis van jouw script zijn fotocollectie op dezelfde manier kan verwerken. Windows zal het xbs-script niet automatisch verbinden met het programma XnConvert. Dat moet je de eerste keer zelf doen.
Open XnConvert en klik linksonder op het pictogram van de map met het groene pijltje. Dat is de knop om het venster Script laden te openen. In dit venster navigeer je naar de plaats waar het xbs-bestand staat. Je selecteert het bestand en klikt op Open. Hierdoor zal dit script in het keuzemenu verschijnen naast de knop Script laden. Door alle scripts in dezelfde map op te slaan, verzamel je een handig arsenaal aan persoonlijke instellingen die je uren werktijd kunnen besparen. Mooi is ook dat zo'n xbs-script crossplatform werkt. Wij konden de scripts die we hadden aangemaakt op een Windows 7- en Windows 8 computer, probleemloos gebruiken op Mac OS en omgekeerd. Om een overbodig script uit de lijst te verwijderen, gebruik je de knop met het rode kruisje.
Tip 12 Je kunt de gewenste scripts laden die verwijzen naar eerder ingestelde acties.
Tip 13: Synchronisatie
Het voorlaatste tabblad van XnConvert opent de programma-instellingen. Dit is de plaats waar je de gebruikstaal wijzigt en waar je toestaat dat het programma nooit, dagelijks, wekelijks of maandelijks naar updates zal zoeken. Hier vink je ook aan dat het programma bij het opstarten steeds het laatstgebruikte script zal laden. De optie 'Converteren met XnConvert' toevoegen aan het context-menu werkte bij ons helaas niet. In het forum van dit programma lezen we dat we hierin niet alleen staan, meer mensen hebben dit probleem. XnConvert toont alle afbeeldingen tegen een achtergrondkleur in het voor- en na-venster. Standaard is de achtergrondkleur zwart, in de Instellingen kun je deze kleur wijzingen.
Tip 13 Je kunt het laatstgebruikte script automatisch laten laden bij het opstarten van het programma.