Social Networking (in het kort: het onderhouden van uw sociale contacten via een online profielensite) is ontzettend handig en nog leuk ook. U bent altijd op de hoogte van wat uw vrienden/familieleden/kennissen doen, en uiteraard blijven zij op de hoogte van wat u doet. Het wordt echter al snel een stuk minder leuk wanneer uw gegevens gebruikt worden voor andere dingen dan waarvoor u ze bedoeld had. U dient daarom goed na te denken over wat u precies op uw profiel zet en hoe u deze beheert.
Voorbeelden van sociale netwerksites zijn Facebook en Hyves, maar ook sites als Twitter en YouTube. Grootste gemene deler: ze stellen u in staat contact te leggen met anderen en vervolgens allerlei informatie (tekst, foto's, video's, enzovoort) te delen. In de begindagen van Hyves kon dat allemaal nog niet zoveel kwaad, met als gevolg dat iedereen zijn ziel en zaligheid via z'n profiel deelde. Nu zulke sites zo populair zijn geworden dat nagenoeg iedereen een profiel op een of andere sociale netwerksite lijkt te hebben, worden ze in toenemende mate aantrekkelijk voor hackers, adverteerders en andere bedrijven en individuen. Hoewel veel van die 'pottenkijkers' wellicht niet eens kwaad in de zin hebben, wilt u uw informatie eigenlijk helemaal niet aan ze geven.
Profiel afschermen
De meeste sociale netwerken bieden u de mogelijkheid om uw profiel af te schermen. De manier waarop u dit kunt doen, verschilt per site, en het kan vaak op verschillende niveaus. Zo kunt u ervoor kiezen om al uw informatie af te schermen voor iedereen, alle informatie af te schermen voor iedereen die u niet hebt geaccepteerd als 'vriend', of slechts beperkte informatie te tonen aan (of juist af te schermen voor) vreemden of zelfs vrienden. Dergelijke opties zijn geen overbodige luxe, zelfs niet als u denkt dat wat u online zet helemaal geen gevoelige informatie is. Het niet afschermen van uw profiel staat in feite gelijk aan foto's van uzelf uitdelen aan wildvreemden op straat, en daarbij vermelden wat u vandaag allemaal hebt gedaan, met wie u een relatie hebt, waarvan u houdt, en ga zo maar door. Diezelfde wildvreemden kunnen die informatie immers ook op uw profiel vinden... u dient daar echt niet te licht over te denken!
Vrijwel alle sociale netwerksites stellen u in staat uw profiel af te schermen. Zo bepaalt u wie uw profiel mag zien en wie niet.
Afgeschermd profiel nieuwe norm?
Op dit moment is een profiel dat nieuw is aangemaakt op de meeste sociale netwerksites standaard niet afgeschermd. Dat is ergens ook wel logisch: sociale netwerksites hebben immers baat bij zoveel mogelijk kruisbestuiving. Je hoort echter steeds vaker dat dergelijke sites verplicht zouden moeten worden om de profielen standaard op slot te zetten, en de gebruiker bewust de keuze te laten maken om deze wel of niet openbaar te maken. In april van dit jaar gaf de Consumentenbond te kennen voorstander van een dergelijke ontwikkeling te zijn, omdat niet-afgeschermde profielen een schat aan informatie kunnen bevatten voor criminelen en consumenten tegen zichzelf beschermd dienen te worden.
Waarom afschermen?
Wellicht leest u dit alles en denkt u: wat een gedoe, ik heb niets te verbergen. Een begrijpelijke gedachte, maar het afschermen van een profiel is niet alleen belangrijk voor mensen die geheimen hebben voor de buitenwereld. Waren wilde verhalen over misbruik van privacygegevens door adverteerders en hackers ooit niet meer dan bangmakerij, tegenwoordig vormen dergelijke bedrijven en individuen daadwerkelijk een serieuze bedreiging voor uw privacy. Soms gaat het om simpele dingen: een negatief bericht over uw werk op uw profiel wordt gelezen door uw baas, ofwel omdat u uw profiel niet hebt afgeschermd, ofwel omdat u vergeten bent dat u uw baas als 'vriend' hebt toegevoegd. Maar denk bijvoorbeeld ook aan uw vakantievoorpret, waarbij u aan een vriend of vriendin laat weten van wanneer tot wanneer u op vakantie bent. Via de combinatie van uw naam, achternaam en woonplaats is het niet extreem moeilijk om uw adres te achterhalen. In dat geval kunt u inbrekers net zo goed de sleutel geven...
Een 'onschuldig' bericht om even stoom af te blazen, kan serieuze gevolgen hebben indien de verkeerde mensen het lezen.
Loslippigheid op uw profiel kan zelfs gevolgen hebben voor uw toekomst. Wanneer u solliciteert naar een nieuwe baan, wil uw nieuwe werkgever graag weten met wie hij of zij te maken heeft. Wanneer u uw informatie op sociale netwerksites niet afschermt, kan uw nieuwe baas ontzettend veel over u te weten komen. Zoals hoe u zich gedraagt in uw sociale kring en waar u van houdt, maar ook alle foto's die u online hebt geplaatst of een melig filmpje. Zo kan er een situatie ontstaan waarin de persoon tegenover u veel meer over u weet dan u denkt. Dan valt u dus keihard door de mand bij het beroemde leugentje om bestwil. bijvoorbeeld wanneer u zegt dat u geen negen-tot-vijfmentaliteit hebt, terwijl uw profiel doodleuk vermeldt: 'Nog vijf minuten en dan eindelijk naar huis!'. In de toekomst kan zulke openhartigheid nog veel riskanter worden. Denk maar eens aan een ziektekostenverzekeraar die het profiel van potentiële nieuwe klanten naloopt om te checken of ze hun formulier naar waarheid hebben ingevuld.
Misschien hebt u weinig geheimen, maar er zijn bepaalde dingen die bijvoorbeeld uw toekomstige werkgever niet hoeft te zien. Zoals dit.
Illusie van privacy op Twitter
Het is een fijne gedachte dat u zelf kunt bepalen welke informatie u deelt met anderen en welke niet. Helaas kan privacy soms ook een illusie zijn. Zo kunt u bij Twitter met behulp van de optie Protect my Updates aangeven dat u mensen eerst toestemming dient te geven voordat ze u mogen volgen. Stel u besluit na een jaar twitteren om dit te doen, dan wekt dat de illusie dat al uw tweets (Twitter-berichten) afgeschermd zijn voor de ogen van vreemden. Helaas geldt dit alleen voor uw nieuwe berichten; alle tweets die u hebt geplaatst voordat u de instelling wijzigde, zijn terug te vinden via Google cache. Dit bleek nog maar eens in mei, toen de adjudant van de toenmalige staatssecretaris van Defensie Jack de Vries onmiddellijk na het uitlekken van hun verhouding haar Twitter-account afschermde... wat helaas niet kon voorkomen dat enkele weblogs de berichten doodleuk opdiepten uit de Google-cache.
Profiel koppelen
Er zijn tegenwoordig zo ontzettend veel sociale netwerken dat het nagenoeg onmogelijk is om deze stuk voor stuk bij te houden. Gelukkig bieden de meeste sociale netwerken de mogelijkheid om ze aan elkaar te koppelen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat u uw blog bijwerkt, waarna er vervolgens automatisch een update wordt geplaatst op uw Facebook-profiel, er een tweet wordt doorgeplaatst op uw Twitter-pagina (uiteraard alleen als u deze diensten ook daadwerkelijk gekoppeld hebt). Ontzettend handig, maar u moet wel goed onthouden wát u precies hebt gekoppeld. Want stel dat u na een tijdje besluit dat u uw blog wilt afschermen omdat niet iedereen deze berichten onder ogen hoeft te krijgen, dan denkt u wellicht dat dit voldoende is. Maar wanneer u al eerder had ingesteld dat uw blog moet worden doorgeplaatst op (bijvoorbeeld) Facebook, dan zal een gedeelte van elk bericht daar toch te lezen zijn - en dus ook op Twitter als u dat had ingesteld. Het is daarom zaak goed bij te houden wat u allemaal doorlinkt en waarheen, zodat u - als u eenmaal besluit de privacybroekriem aan te trekken - ook exact weet waar uw informatie terechtkomt en op wat voor manier.
Het aan elkaar koppelen van verschillende sites is handig, maar vergeet niet waar uw informatie via via terechtkomt.
Wat is er over u te vinden?
Dit artikel is uiteraard niet geschreven om u angst aan te jagen. Het is echter een feit dat persoonlijke informatie steeds waardevoller wordt en dat u er om die reden voorzichtig mee om dient te gaan. Mocht u nu toch een beetje zenuwachtig worden van dit alles, ga dan gewoon eens op zoek naar uzelf op internet om te kijken wat er allemaal over u te vinden is. Dat kan uiteraard via Google (het werkt het beste als u uw naam intikt tussen aanhalingstekens), maar een andere goede optie is de website Wieowie.nl. Deze website struint vele bekende profielensites af om te kijken wat er over u te vinden is. Zo ziet u in één oogopslag bij welke sites u vermeld staat en met wat voor informatie. Indien nodig kunt u dan passende maatregelen nemen om deze informatie af te schermen of eventueel het profiel te verwijderen. Uiteraard zal Google informatie bepaalde tijd in z'n cache bewaren, maar u weet dan in ieder geval wat er over u bekend is.
Op Wieowie.nl ontdekt u in een handomdraai waar informatie over u te vinden is.
Privacygevoelige apps
Een relatief nieuwe ontwikkeling binnen de sociale netwerken zijn de 'apps'. Dit zijn kleine stukjes sofware, zoals spelletjes, nuttige applicaties, enzovoort, die binnen een sociaal netwerk draaien. Dit kan ontzettend leuk zijn. U kunt het bijvoorbeeld in een spelletje opnemen tegen uw vrienden binnen de sociale netwerksite. U kunt ze onderwerpen aan een filmquiz, samen vakantieherinneringen delen, en ga zo maar door. Wees echter op uw hoede! U moet dit soort apps zelf activeren binnen uw profiel (bijvoorbeeld omdat deze applicatie is aangeraden door een vriend of vriendin). Daarbij krijgt u doorgaans de vraag voorgelegd of de netwerksite waarop u zich bevindt, uw informatie mag delen met de bewuste applicatie. Luidt het antwoord 'ja', dan geeft u het programma toegang tot de gegevens op uw profiel. Het addertje onder het gras is dat de bewuste applicatie eveneens toegang heeft tot de informatie van de mensen die u als vriend hebben geaccepteerd (en u dus in feite hun informatie toevertrouwen). Uiteraard kunt u binnen uw privacyinstellingen (in ieder geval bij Hyves en Facebook) regelen dat deze informatie niet gedeeld mag worden, maar helaas zijn veel mensen zich van deze opties helemaal niet bewust. Zo kan er alsnog vrijuit persoonlijke informatie uitgewisseld worden, terwijl u denkt dat uw profiel veilig is afgeschermd.
Toepassingen binnen sociale netwerken vragen doorgaans toestemming uw informatie te benaderen. Denk goed na voordat u daarmee akkoord gaat.
Betrouwbaarheid/toekomst bedrijf
Tot slot is het belangrijk om in aanmerking te nemen aan wie u uw informatie toevertrouwt. Zoals eerder gezegd zet u uw persoonlijke informatie in het 'echte leven' ook niet bij een wildvreemde op de stoep, en vertrouwt u deze informatie ook niet toe aan een bedrijf dat u niet goed kent. Diezelfde voorzichtigheid dient u te betrachten met uw persoonlijke informatie online. Natuurlijk is het erg leuk om een zo compleet mogelijk profiel te hebben waarin u alles deelt met uw vrienden, maar vraag uzelf af aan wie u deze informatie toevertrouwt. Stel dat u een leuke site vindt en daar uw gegevens op plaatst. Hebt u voordat u dat deed de privacyvoorwaarden gelezen? En wat gebeurt er als het bedrijf straks wordt overgenomen? Zo is het ooit zo populaire chatprogramma ICQ in april dit jaar overgenomen door Digital Sky Technologies: een bedrijf dat vooral actief is op de Russische en Oost-Europese markt. Wat gebeurt er in zo'n geval met uw gegevens?
U bent uiteraard geen helderziende en het is erg moeilijk om in te schatten of een bedrijf betrouwbaar is of niet. De hamvraag is daarom: bent u bereid om risico's te nemen door informatie online te plaatsen die misschien eigenlijk helemaal niet zo relevant is, maar wel potentieel riskant? Vraag uzelf af welke informatie u zou geven aan een bedrijf dat u niet heel erg goed kent, en pas diezelfde voorzichtigheid toe op uw online informatie. U hoeft u niet terug te trekken in een donker hoekje, waarbij u weigert om ook maar iets met de online wereld te delen, maar er is een gulden middenweg tussen een virtueel kluizenaarsbestaan en uw gehele leven etaleren op de digitale straat.
Privacynachtmerrie op Facebook
In 2007 raakte sociale netwerksite Facebook behoorlijk in opspraak door de lancering van het nieuwe advertentiesysteem Beacon. Het systeem bestond uit een samenwerking tussen Facebook en 44 partnerwebsites. Wanneer een Facebook-gebruiker een activiteit ontplooide op een van deze partnersites, dan werd deze informatie teruggestuurd naar Facebook en in bepaalde gevallen zelfs als bericht op het profiel van de betreffende persoon geplaatst. Uiteraard een absolute privacynachtmerrie, want wat u op internet doet, gaat natuurlijk niemand wat aan. Het schrijnendste van dit verhaal was dat dit alles zonder toestemming van de gebruikers geschiedde. Facebook-gebruikers kwamen dan ook massaal in opstand en er werd een rechtszaak aangespannen. In 2009 werd het advertentiesysteem weer offline gehaald. Maar inmiddels was uiteraard al pijnlijk duidelijk geworden dat informatie online ook ingezet kan worden voor andere doeleinden dan gebruikers zelf voor ogen hebben, zelfs zonder toestemming.