Winkelen via internet is lekker gemakkelijk, maar er hangen risico's aan vast. Met de groeiende populariteit van het online shoppen, stijgt het aantal gevallen van oplichting. Is online winkelen riskant? Niet per se, maar u dient wel met een aantal zaken rekening te houden.

De waarde van een logo

Een logo als dat van Thuiswinkel Waarborg is bedacht om vertrouwen bij consumenten op te wekken. Daar kan gemakkelijk misbruik van worden gemaakt, want iedereen kan een logo van een site plukken en het op de site van zijn eigen webwinkel zetten. Een logo zegt op zich dus helemaal niets. Op de site Thuiswinkel kunt u echter een overzicht zien met de winkels die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie Thuiswinkel Waarborg. Het is aan te raden om altijd even te controleren of een winkel daadwerkelijk is aangesloten bij de organisatie waarvan het logo op de site wordt vermeld. Hetzelfde geldt als een webwinkel op zijn site claimed een bepaalde prijs in de wacht te hebben gesleept; ook dit kan doorgaans eenvoudig worden nagegaan.

1. Vertrouw op uw gevoel

Men kan de meest geavanceerde technologie uitvinden om internetfraude te bestrijden en de handigste manieren ontwikkelen om het werk van oplichters bloot te leggen, maar alle technologie in de wereld kan niet op tegen de kracht van uw eigen gevoel. Als u een reeks slachtoffers van internetfraude zou spreken, zou u ontdekken dat de meesten van hen al vóórdat de transactie tot stand kwam een onbestemd gevoel over de aankoop hadden en dat ze zich daadwerkelijk hebben afgevraagd of de boel wel betrouwbaar was. Dat gevoel, die ingebouwde sensor, dient u te volgen, om de simpele reden dat hij ergens door wordt geactiveerd. Daarmee is niet gezegd dat een onrustig gevoel direct betekent dat u met oplichters te maken hebt, maar het kan wel een motivatie zijn om eens extra kritisch op onderzoek uit te gaan. Meer hierover leest u in tip 3, 4 en 5.

© PXimport

Uw gevoel is de belangrijkste raadgever wanneer u twijfelt over een bepaalde winkel. Het spreekwoord 'bij twijfel, niet doen' is niet zomaar bedacht!

2. Vertrouw op grote namen

Wanneer u online gaat winkelen, is een gezonde dosis wantrouwen helemaal niet verkeerd. Toch zijn er zaken waar u blind op kunt vertrouwen. Grote winkels en ketens als Bol.com, Wehkamp of Dynabyte, om er maar een paar te noemen, hebben er natuurlijk volstrekt geen baat bij om klanten op te lichten. Dit zijn online winkels waar u met een gerust hart spullen kunt bestellen. Kunt u hetzelfde product voor dezelfde prijs zowel bij een onbekende als bij een bekende winkel bestellen, dan heeft dat laatste dus de voorkeur. Dit heeft overigens alleen betrekking op de intentie van de winkelketens. Zelfs de grootste ketens kunnen steken laten vallen in hun beveiliging waardoor er schadelijke software op hun servers kan draaien (dat heeft uiteraard niets te maken met de aankoop zelf, maar wellicht wel met de veiligheid van uw persoonlijke informatie). Het is sowieso verstandig - ook in het kader van het web­winkelen - om ervoor te zorgen dat u geschikte beveiligingssoftware (anti-virus en anti-spyware) op uw computer hebt geïnstalleerd en dat u deze pakketten regelmatig update.

© PXimport

Grote bedrijven hebben een reputatie die ze moeten beschermen. U hoeft dus niet bang te zijn dat u wordt opgelicht door een bekende winkel(keten), zolang u er maar zeker van bent dat u de 'echte' website bezoekt.

3. Waarborg

Dat internetcriminaliteit een reëel probleem zou worden, is al jaren geleden erkend door de online winkelbranche. Een van de maatregelen die zijn genomen om het tegen te gaan, is de oprichting van de organisatie De Nederlandse Thuiswinkel, met het bijbehorende Thuiswinkel Waarborg. Bedrijven betalen een bijdrage om lid te mogen zijn van De Nederlandse Thuiswinkel en zeggen daarmee ook toe dat ze zich zullen houden aan het 'best practice'-beleid dat is opgesteld door deze organisatie. Hierdoor weet u dat een winkel die is aangesloten bij De Nederlandse Thuiswinkel geen consumenten oplicht. Bovendien kunt u contact met de branchevereniging opnemen en een klacht indienen wanneer u niet correct door een aangesloten winkel wordt behandeld. Of een winkel lid is van de organisatie kunt u herkennen aan het logo op de winkelsite. Datzelfde geldt voor een site die 'de beste webwinkel van het jaar' mag worden genoemd of die een of andere klantvriendelijkheidsprijs in de wacht heeft gesleept. Maar pas hiermee op, want er kan mee worden gesjoemeld. Zoals u in het kader 'De waarde van een logo' leest, kan men immers van alles beweren; het is aan u om erin te geloven.

© PXimport

Logo's zoals die van Thuiswinkel Waarborg geven een goede indicatie over betrouwbaarheid, al dient u wel even te controleren of ze rechtmatig zijn geplaatst.

4. Recensies zoeken

'Good news travels fast', luidt een Engelse uitdrukking, maar slecht nieuw reist nog veel sneller. De allerbeste manier om te ontdekken of een winkel een positieve of negatieve reputatie heeft, is door in een zoekmachine op de naam van de winkel te zoeken, in combinatie met datgene waar u bang voor bent. Denk bijvoorbeeld aan de winkelnaam in combinatie met termen als 'oplichters', 'slechte service' of 'nooit geleverd'. Tegenwoordig indexeert Google dynamische pagina's met gebruikersreacties een stuk sneller dan vroeger, wat betekent dat negatieve berichten over een winkel op een forum vaak al een dag later als resultaten worden getoond na een zoekopdracht. Houd bij het zoeken naar negatieve berichten wel de nuance in het oog. Op internet zijn mensen vrij snel met het spuwen van gal en één negatieve reactie hoeft niet meteen te betekenen dat u met een oplichtersbende hebt te maken. Zoals bij alle tips die we in dit artikel geven, gaat het om een combinatie van factoren die bij u alarmbellen moeten doen rinkelen. Vindt u echter tien reacties van mensen die iets bij een bepaalde winkel hebben besteld en die er verder nooit meer iets van hebben ontvangen of gehoord, dan weet u uiteraard genoeg.

© PXimport

Wanneer er iets negatiefs is te melden, zullen veel mensen dat snel doen. In geval van oplichting zult u dus al snel het een en ander over de betreffende winkel kunnen vinden.

5. Domeincontrole en KvK

Oplichters lopen uiteindelijk altijd tegen de lamp. Dat weten ze zelf ook, en daarom voeren ze hun activiteiten nooit lang vanaf dezelfde plek uit. Een webwinkel die al een paar jaar in de lucht is, zal dus niet zo snel worden gedreven door een oplichter. Hij zou dan immers allang door de mand zijn gevallen. U kunt deze kennis op een handige manier gebruiken, door na te gaan wanneer de domeinnaam van een specifieke winkel precies is geregistreerd. Dit kan bijvoorbeeld op SIDN. U voert daarbij een domeinnaam in (helaas is dit hier alleen mogelijk voor .nl-domeinen), klikt op OK en op Meer Informatie, waarna u een vinkje bij Uitgebreid zoeken plaatst en nogmaals op OK klikt. U krijgt vervolgens allerlei informatie over het domein te zien. Zo leest u wie het heeft geregistreerd en wanneer dat is gebeurd. Als de getoonde datum slechts enkele dagen of weken oud is, geeft dat in ieder geval aan dat de betreffende winkel nog niet lang actief is. Dat betekent op zich weinig, maar het is wel een eerste signaal dat u op moet passen en extra kritisch naar de site moet kijken. Overigens bestaat de mogelijkheid dat de domeinnaam inmiddels is overgenomen, en in dat geval kan de registratiedatum alsnog ver in het verleden liggen. Het is daarom verstandig om ook de site van de Kamer van Koophandel eens te bezoeken, om er na te gaan of het bedrijf achter de online winkel geregistreerd staat. Wilt u daarbij echt tot het uiterste gaan, dan kunt u een uittreksel opvragen, maar dat is niet gratis.

© PXimport

Controleer wanneer het domein geregistreerd is en of het bedrijf achter de online winkel over een KvK-inschrijving beschikt.

6. Contactgegevens

De contactgegevens zijn een belangrijke graadmeter wanneer u de betrouwbaarheid van een website onderzoekt. Wanneer u een webwinkel bezoekt en u kunt in het geheel geen contactinformatie vinden, dus geen adres, geen telefoonnummer, geen e-mailadres, enzovoort, dan is dat geen goede basis voor het plaatsen van een bestelling. Niet zozeer omdat u er per definitie vanuit kunt gaan dat u met oplichters te maken hebt, maar vooral omdat u geen enkele manier hebt om contact op te nemen als u een vraag hebt of wanneer u niet tevreden bent over het geleverde - of, erger nog, het niet geleverde product. Staat er wel contactinformatie op de website, probeer het bedrijf dan eens te bellen of een mailtje te sturen. Krijgt u het niet te pakken of wordt uw mail niet binnen één werkdag beantwoord, dan moet u zich afvragen of u iets wilt bestellen bij het betreffende bedrijf. Het wekt in ieder geval weinig vertrouwen over een goede behandeling van eventuele klachten, in het geval u niet tevreden bent over de afhandeling van uw bestelling.

© PXimport

Een bedrijf dat geen contactinformatie op zijn website zet of dat niet snel genoeg reageert, biedt geen betrouwbare basis voor een goede klantrelatie.

7. Betaalmethoden

Het betaalproces vormt uiteraard een wezenlijk onderdeel van de aankoop, en u kunt veel afleiden uit de manier waarop het plaatsvindt. Ten eerste is het van belang dat de betreffende webwinkel verschillende gerenommeerde betaalopties aanbiedt, zoals bijvoorbeeld iDeal en PayPal. Als alleen de mogelijkheid tot bankoverschrijving wordt geboden, is dat vreemd. Uiteraard bestaat de kans dat de aanbieder goedkoop wil blijven of geen budget heeft voor geavanceerde betaalmogelijkheden, maar wetende dat oplichters er baat bij hebben om zo min mogelijk sporen achter te laten, is het in ieder geval iets waar u op moet letten. Betaalt u wel via een systeem als iDeal of PayPal, let dan goed op of de site waar u naar verwezen wordt daadwerkelijk de web­locatie is die wordt vermeld. U kunt dit controleren door na te gaan of er sprake is van een groene adresbalk en of er https:// aan het begin van de url staat. Meer informatie over de verificatie van een betaalsysteem vindt u op Veilig Bankieren. In de VS komt het met regelmaat voor dat u, ook bij volstrekt rechtmatig opererende winkels, alleen met een creditcard kunt betalen en dus uw cardgegevens op moet geven, wat de nodige risico's met zich meebrengt. Als door een Nederlandse webwinkel om uw creditcardgegevens wordt gevraagd zonder dat er een alternatieve betaalmethode voorhanden is, moeten er alarmbellen bij u gaan rinkelen. Als u al een online creditcardbetaling uitvoert, moet u erop letten dat deze niet door de verkopende winkel zelf wordt uitgevoerd, maar dat u wordt doorgelinkt naar een extern systeem.

© PXimport

Let goed op de aangeboden betaalmethoden en controleer of u echt wordt omgeleid naar de pagina van de betreffende bank of instelling.

8. Bestelafhandeling

Iedere winkel regelt bepaalde zaken op zijn eigen manier, maar er zijn standaardprotocollen die door veel bedrijven worden gebruikt voor het bestelproces, en die algemeen worden geaccepteerd. Een typische bestelprocedure is bijvoorbeeld de volgende: u plaatst een product in het winkelmandje, klikt op een knop voor het afrekenen, maakt een account aan (of krijgt de mogelijkheid zonder account te bestellen), krijgt een overzicht van wat u hebt besteld (met de mogelijkheid dit te wijzigen), u bevestigt de bestelling en de factuur, er wordt een bedankpagina getoond en het hele verhaal wordt vervolgens ook nog eens naar uw e-mailadres gestuurd. Vooral de factuurpagina en het mailbericht zijn daarbij belangrijk. Voor een goede boekhouding dient een winkel een factuur te genereren. Krijgt u een dergelijke bevestigingspagina niet en wordt er vervolgens ook geen bevestigingsmail gestuurd, dan is het hoe dan ook verstandig om direct het bedrijf te bellen en om opheldering te vragen. Als het bestelproces enigszins afwijkt van hoe wij het net beschreven, wil dat uiteraard niet direct zeggen dat u met een oplichter te maken heeft. Het kan simpelweg zo zijn dat u zaken doet met een hobbyist van goede wil die een webwinkel onderhoudt en die wel verstand heeft van de spullen die hij verkoopt, maar niet van de afhandeling via internet. Overigens mag u ervan uitgaan dat als het product op voorraad is, u dit, mits u uiterlijk eind van de middag bestelt, binnen twee werkdagen in huis hebt. Duurt het afleveren langer, dan doet de winkelier niet zijn best of er is een probleem in de procedure.

© PXimport

Bestelprocessen verlopen doorgaans allemaal op dezelfde manier. Wordt u geconfronteerd met een erg vreemde procedure, denk dan twee keer na voor u op 'Verzenden' klikt.

9. Gezond verstand

Als u iemand op straat tegenkomt die een stel dure horloges aanbiedt voor een wel heel zacht prijsje, dan weet u waarschijnlijk wel dat het aanbod niet in de haak is. Datzelfde verstand dient u online te gebruiken, niet alleen bij webwinkels, maar ook bij sites als eBay of Marktplaats. Veel mensen die zijn opgelicht, twijfelden over de site of persoon, maar werden over de streep getrokken door een aantrekkelijke prijs. Wanneer u een laptop zoekt die op andere sites 900 euro kost, en een redelijk onbekende site komt ineens met een aanbieding van 400 euro, dan is dat doorgaans - letterlijk - te mooi om waar te zijn. Het is dus goed om een vergelijkend waren- en prijzenonderzoekje te doen, bijvoorbeeld met behulp van een site als Kelkoo. Overigens geldt de noodzaak van een wantrouwende houding, terugverwijzend naar tip 2, natuurlijk niet voor de grote, bekende ketens. Het ergste dat daar kan gebeuren is dat er een foutje wordt gemaakt bij het noteren van de productprijs. Mocht dat gebeuren, dan zult u nooit uw geld kwijtraken; uw bestelling wordt hoogstens geannuleerd.

© PXimport

Gebruik uw verstand. Als een aanbod te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het vaak ook.

10. Wachttijd

U hebt zojuist een bestelling geplaatst, maar u hebt geen bevestiging gekregen, of u hebt wel een bevestiging gekregen maar dat is alweer een dag of twee geleden. De meeste webwinkels zitten inmiddels zó in elkaar dat u een mailbericht krijgt wanneer de bestelling is verwerkt, en een nieuw mailbericht wanneer de bestelling naar u is verstuurd. Hebt u na één werkdag niets gehoord, dan is het helemaal niet vreemd om er een telefoontje of mailtje aan te wagen met de vraag wat de status van de bestelling is. Hebt u tip 6 uit dit artikel toegepast, dan weet u wat ongeveer de snelheid is waarmee het betreffende bedrijf reageert. Is die reactietijd ineens een stuk langer, of krijgt u niemand telefonisch te pakken, dan is dat reden tot zorg. Het betekent niet direct dat u bent opgelicht, maar het is wel het moment om de boel scherp in de gaten te gaan houden. Het kan natuurlijk zo zijn dat het in een bepaalde periode drukker is en dat de reactietijd daarom langer duurt, maar als u binnen 24 uur geen enkele reactie krijgt (telefonisch of per e-mail), dan is dat zeker een indicatie dat er iets niet in orde is. Wacht in dat geval niet rustig nog eens een paar dagen af: dit is het moment waarop de tijd begint te tikken. Tijd voor actie dus. Lees meer hierover in het kader 'Opgelicht, wat nu?'

Opgelicht, wat nu?

Wanneer u het vermoeden hebt, of misschien zelfs al zeker weet, dat u bent opgelicht, dan is het zaak om snel te handelen. Zoals bij de meeste misdrijven wordt het steeds moeilijker om de dader te achterhalen naarmate de tijd verstrijkt. Zo zijn er genoeg voorbeelden van webwinkels die de ene dag nog volledig actief zijn, om drie dagen later spoorloos te zijn verdwenen. U begrijpt dat er veel meer te achterhalen is als de daders in kwestie nog actief zijn. Het is een triest feit dat maar een zeer klein deel van de mensen die via een webwinkel worden opgelicht, ooit hun geld nog terugzien. Juist daarom is het belangrijk dat u de stappen in dit artikel goed doorneemt. Volstrekt kansloos bent u echter ook weer niet. Voer nogmaals een zoekopdracht uit, misschien vindt u reacties van andere gedupeerden (die er eerder nog niet waren) en doe zo snel mogelijk aangifte bij de politie. U moet daarbij zelf de juiste balans zien te vinden en de politie niet te vroeg, maar zeker ook niet te laat inschakelen. Voor meer tips over dit onderwerp is Opgelicht op Internet een nuttige website vol handige informatie.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten