De regel bij het opzetten van een dualboot-systeem is dat het oudste besturingssysteem het eerst geïnstalleerd moet zijn. Installeert u dit later, dan zal het reeds geïnstalleerde nieuwere systeem niet meer herkend worden, met als gevolg dat u alleen nog toegang tot het oudere systeem hebt. Toch is het niet al te moeilijk om ook 'achterstevoren' een goed werkend dualboot-systeem op te zetten. Hoe u dit doet, laten we in deze cursus zien.
Wanneer u na de overstap op Windows 7 tot de ontdekking komt dat u uw oude vertrouwde Windows XP toch niet helemaal kunt missen, is virtualisatie van XP binnen Windows 7 een optie. Wilt u echter dat XP volledig van de aanwezige hardware gebruik kan maken, dan heeft een dualboot-systeem de voorkeur. En al is het regel om hierbij het oudste besturingssysteem als eerste te installeren, noodzakelijk is dit niet. We laten u zien hoe u in dat geval na installatie van Windows XP weer toegang krijgt tot Windows 7 door de bootloader aan te passen met behulp van EasyBCD. Een ander probleem, dat zich overigens bij elke dualboot-installatie met Windows 7 en XP voordoet, is dat de herstelpunten van Windows 7 door Windows XP verwijderd worden. We doen u een relatief eenvoudige methode aan de hand om ook dit te voorkomen. Verder geven we uitleg over het partitioneren van de harde schijf en tonen we hoe u Windows XP slipstreamt met Service Pack 3, wat het updaten na de installatie aanzienlijk bekort. Tevens laten we zien hoe u XP weer snel optimaal laat presteren. Tot slot leggen we uit hoe u met Windows 7 een image van beide systeemschijven maakt, waarmee u bij calamiteiten het gehele systeem binnen twintig minuten weer kunt herstellen.
Een waarschuwing vooraf
Uw huidige herstelpunten in Windows 7 zullen tijdens de installatie van Windows XP verwijderd worden. Het is dus van groot belang dat u goede back-ups hebt van uw systeem en uw data. Dit geldt ook bij operaties als het opnieuw partitioneren van de schijf, wat in veel gevallen nodig zal zijn wanneer u een dual-bootsysteem gaat opzetten. Met het back-upprogramma in Windows 7 kunt u op een eenvoudige en snelle manier systeemimages en back-ups van al uw gegevens maken. Het uitvoeren van de in dit artikel genoemde handelingen zonder enige vorm van back-up ontraden we met klem.
01. Windows XP slipstreamen met Service Pack 3
Door Service Pack 3 op te nemen in de installatie-cd-rom, wordt het aantal updates dat naderhand geïnstalleerd moet worden zo klein mogelijk. Een dergelijke integratie van service packs, drivers of updates met de installatiebestanden wordt 'slipstreamen' genoemd. Met het gratis programma nLite (zie kader 'Benodigde software') kunt u dit eenvoudig voor elkaar krijgen.
Na installatie van het programma kopieert u eerst de gehele inhoud van de oorspronkelijke XP-installatie-cd naar een map op uw bureaublad. Vervolgens downloadt u Service Pack 3, en u slaat ook dit op uw bureaublad op. Hebt u een niet-Nederlandse Windows-versie, dan dient u uiteraard eerst de juiste taal te kiezen.
Hierna start u nLite, u kiest voor de Nederlandse taal en u klikt op Volgende. Via de knop Bladeren wijst u de map met installatiebestanden aan, waarna u achtereenvolgens op OK en Volgende klikt. Het programma zoekt nu even naar de installatiebestanden. Zodra dit zoekproces voltooid is, klikt u twee keer op Volgende. Vervolgens selecteert u de opties Integreer een Service Pack en Maak een opstartbaar ISO-bestand, waarna u nogmaals op Volgende klikt. U kiest nu het service pack dat op uw bureaublad staat. Nadat u nogmaals op Volgende hebt geklikt, vindt de integratie met de installatiebestanden plaats, waarbij u enige voortgangsvensters voorbij ziet komen. Ten slotte wordt gemeld dat de geïntegreerde installatie voltooid is.
U klikt nu op OK en dan wederom op Volgende, waarmee u in het venster belandt om het opstartbare iso-bestand te maken. Klik op de knop ISO maken en sla het bestand bijvoorbeeld op als WindowsXPSP3.iso. Wanneer de iso gemaakt is, klikt u achtereenvolgens op Volgende en Gereed om nLite af te sluiten. Het iso-bestand brandt u tot besluit op cd. Dit kan niet met de standaard in Windows 7 aanwezige brander. Beschikt u niet over een programma als Nero, dan kunt u hiervoor Active@ ISO Burner gebruiken. Ook dit tooltje vindt u in het kader 'Benodigde software'.
Met nLite is slipstreamen een fluitje van een cent.
Het programma nLite maakt desgewenst direct een opstartbaar iso-bestand.
02. Een partitie voor XP maken
Tenzij u XP op een tweede harde schijf installeert, zult u er veelal een aparte partitie voor moeten aanmaken op de schijf die ook Windows 7 bevat. Het is af te raden een tweede besturingssysteem op een eventueel al aanwezige datapartitie te installeren. Niet omdat dit problemen zal opleveren wat de installatie betreft, maar omdat een systeemimage in dat geval zeer groot kan worden, waardoor het maken en terugzetten ervan onnodig lang zal duren.
Het aanmaken van een nieuwe partitie is eenvoudig te realiseren met een programma als Norton PartitionMagic. En gratis equivalent hiervan is EASEUS Partition Manager, dat we hier als voorbeeld gebruiken. We gaan hierbij uit van een harde schijf die in twee partities verdeeld is, wat bij veel pc's standaard het geval zal zijn. Naast de systeem- en de datapartitie maken we de partitie voor XP.
Na opstarten toont het programma de indeling van de harde schijf in een staafdiagram. U gaat nu eerst de datapartitie verkleinen. Hiervoor klikt u met uw rechtermuisknop op D: en u kiest Resize/Move. Vervolgens sleept u de linkerrand van de partitie naar rechts tot u voldoende ruimte voor de nieuwe partitie hebt gemaakt. Voor Windows XP plus een aanzienlijke hoeveelheid programma's zal 20 tot 25 GB ruimschoots volstaan. U klikt hierna nogmaals met uw rechtermuisknop op D: maar dit keer kiest u Advanced / Change Drive Letter en u verandert D: in E:. Vervolgens klikt u met rechts op de vrijgekomen ruimte, die inmiddels grijs geworden is en aangeduid wordt als Unallocated (Niet toegewezen), en u kiest Create. In het venstertje dat verschijnt, vult u achter Partition Label de naam in die u aan het station wilt geven, en u kiest als stationsletter D: waarna u op OK klikt. Maakt u tijdens het herpartitioneren een vergissing, dan is er geen man overboord: u kunt alle stappen een voor een ongedaan maken via de knop Undo.
Is alles naar wens verlopen, dan klikt u op Apply. Wanneer de systeempartitie onveranderd is gebleven (zoals in dit geval), zullen de veranderingen doorgevoerd worden zonder dat u de pc opnieuw hoeft op te starten. Het herpartitioneren kan enige tijd duren. Wacht rustig af en gebruik de pc tijdens deze procedure niet. Hierna bent u klaar om XP te installeren.
Op deze manier maakt u een nieuwe partitie aan.
Benodigde software
Naast de software die u nodig hebt om de schijf te partitioneren en om een geslipstreamde installatieschijf te maken, zult u na de installatie van XP nog de nodige drivers en plug-ins moeten installeren. We hebben alle programma's die in dit artikel genoemd worden voor u op een rijtje gezet. Het is aan te raden deze software van tevoren op een usb-stick of cd-rom te zetten. Alle genoemde programma's en tools zijn overigens gratis.
Voor het maken van het dual-bootsysteem hebt u de volgende programma's nodig.
Met nLite maakt u een installatieschijf waar Service Pack 3 reeds in opgenomen is. U downloadt het programma van Nliteos.
Hebt u geen programma dat ISO-bestanden kan branden, dan kunt u hiervoor Active@ ISO Burner gebruiken. Het gebruik ervan is uiterst eenvoudig en wijst zich vanzelf.
U kunt EASEUS Partition Manager gebruiken om een nieuwe partitie voor XP aan te maken.
Na installatie van XP hebt u EasyBCD nodig om de bootloader aan te passen.
Voor de installatie van XP moet u beschikken over de volgende software. Allereerst chipsetdrivers voor het moederbord. Welk moederbord u hebt en welke drivers XP hiervoor nodig heeft, achterhaalt u met een programmaatje als CPU-Z.
Zorg er verder voor dat u een goede virusscanner hebt die u direct kunt installeren. Dit voorkomt pop-ups die voortdurend melden dat uw beveiliging niet in orde is.
Ten slotte hebt u verschillende plug-ins nodig. We zetten ze hier op een rijtje zonder de downloadlocaties te noemen: deze zijn via Google eenvoudig te vinden.
[list]Adobe Reader of een alternatief zoals Foxit Reader
Flash IE
Flash Non-IE
Shockwave Flash
Java
K-Lite Mega Codec pack
QuickTime Lite (QT Lite)
Silverlight krijgt u aangeboden via Microsoft Update. Deze plug-in hoeft u dus niet apart te downloaden.[/list]
03. Windows XP installeren
De installatie van XP is in feite het eenvoudigste deel van de hele procedure. Een en ander verschilt nauwelijks van de manier waarop dit in een single-bootsysteem gaat. U start op vanaf de geslipstreamde installatie-cd-rom. Eerst wordt de hardwareconfiguratie gecontroleerd, waarna Windows enige tijd bestanden naar de harde schijf zal kopiëren. Vervolgens verschijnt het Setup-scherm. U drukt op Enter om Windows te installeren, waarna de gebruikersovereenkomst zal verschijnen. Door op F8 te drukken, gaat u hiermee akkoord. In het volgende venster selecteert u ten slotte de juiste partitie. Zodra u daarna nogmaals op Enter drukt, gaat de installatie daadwerkelijk van start. De rest wijst zich vanzelf. De installatie neemt ongeveer een half uur in beslag, waarna u het systeem kunt gaan updaten en optimaliseren.
Nadat u de juiste partitie hebt gekozen, drukt u op Enter om de installatie te starten.
04. Updaten en optimaliseren van XP
Op dit punt kunt u (tijdelijk) niet meer in Windows 7 komen. Dat is op dit moment een voordeel, want het updaten van XP vergt vele herstarts, waarbij u nu niet voortdurend een keuzescherm te zien zult krijgen.
Alvorens te kunnen updaten, zult u de chipsetdrivers waarschijnlijk moeten installeren. Hierna hebt u weer een werkende internetverbinding, en tevens bevat een dergelijk driverpakket meestal ook de juiste beeldscherm-, audio- en videostuurprogramma's. Hebt u nog steeds geen geluid of een slecht beeld, dan kunt u de geschikte video- en audiodrivers voor uw systeem op internet zoeken. Installeer meteen ook uw virusscanner. Daarna gaat u naar Start / Alle programma's / Windows Update. Hier krijgt u eerst verschillende updates aangeboden, waarmee u Windows Update opwaardeert tot Microsoft Update. Kies hierbij direct voor de optie om Microsoft Update automatisch te laten controleren op updates en om deze automatisch te laten installeren.
Vervolgens installeert u alle essentiële updates. Bij optionele updates waarvan u zeker weet dat u ze niet nodig hebt, kunt u aanvinken dat deze in het vervolg niet meer aangeboden moeten worden. Wanneer Windows volledig geüpdatet is, kunt u het beste eventuele extra browsers en uw favoriete messengerprogramma installeren. Pas hierna installeert u Flash, Shockwave Flash, Java, Adobe of Foxit Reader, het K-Lite Mega Codec Pack en QT Lite. De reden voor deze specifieke volgorde is dat reeds geïnstalleerde plug-ins soms niet herkend worden door een browser of messengerprogramma dat later geïnstalleerd wordt, waardoor bepaalde webinhoud niet in het betreffende programma weergegeven kan worden.
De reden dat we voor het Mega Codec Pack hebben gekozen (en niet voor een van de afgeslankte versies), is dat de huidige harde schijven over het algemeen ruimte genoeg hebben voor een dergelijk pakket. Ook wordt het geheugen hierdoor niet extra belast, aangezien codecs pas geladen worden op het moment dat ze nodig zijn. Dit pack is bijzonder compleet en u bent er op heel veel mee voorbereid.
Hierna rest nog het uitschakelen van overbodige opstartitems en services van derden. Daarvoor gaat u naar Start / Uitvoeren, u typt msconfig en u klikt op OK. Op het tabblad Services zet u een vinkje bij Alle Microsoft-services verbergen. Services van uw virusscanner laat u uiteraard ongemoeid, maar services van geluids- en videokaarten kunt u over het algemeen uitschakelen. Wijzigingen aanbrengen in Windows-services raden we af. Een uitzondering is in dit geval Windows Time. Wanneer de tijdsynchronisatie in Windows 7 goed functioneert, is deze overbodig in XP. Meestal kan een groot deel van de opstartitems die u onder het tabblad Opstarten aantreft eveneens uitgeschakeld worden. Ook hier geldt dat u items gerelateerd aan uw beveiligingssoftware ingeschakeld dient te laten.
Op deze manier mist u geen enkele update meer.
Uitschakelen van overbodige opstartitems en services van derden verbetert de prestaties meestal aanzienlijk.
05. De bootloader aanpassen
Tot nu toe is Windows 7 onbereikbaar gebleven: uw pc start op met Windows XP, zonder dat u een keuzescherm te zien krijgt waarin u een van beide besturingssystemen kunt kiezen. Dit kunt u eenvoudig verhelpen met EasyBCD (zie kader 'Benodigde software').
U start het programma en klikt op Add/Remove Entries. In het bovenste venster zal Windows 7 al vermeld staan, aangezien dit het standaardbesturingssysteem is. U gaat XP hier nu aan toevoegen.
Onder Add an Entry kiest u op het tabblad Windows bij Type voor Windows NT/2k/XP/2k3. Achter Name vult u de naam in die u straks in het keuzescherm wilt zien. Bij Drive staat C:\ al geselecteerd. U kunt dit ook niet veranderen, aangezien de bootloader zich daar bevindt. Nu klikt u rechts onderin op Add Entry en vervolgens rechts bovenaan op Save. Windows XP verschijnt hierdoor eveneens in het bovenste venster. Dan klikt u op Manage Bootloader, waar de optie Reinstall the Vista Bootloader geselecteerd moet zijn. Ten slotte klikt u op Write MBR, waarna u het programma sluit en de pc opnieuw opstart. U krijgt hierbij nu de keuze tussen Windows 7 en XP.
Standaard zal de pc met Windows 7 opstarten zodra u op Enter drukt of wanneer u gedurende 30 seconden geen keuze maakt. Vanuit Windows 7 kunt u dit eventueel wijzigen. Klik hiervoor met uw rechtermuisknop op Computer en kies Eigenschappen. Klik op Geavanceerde systeeminstellingen en ga naar het tabblad Geavanceerd. Hier klikt u onder Opstart- en herstelinstellingen op de knop Instellingen, waarna u het standaardbesturingssysteem kunt wijzigen, evenals het aantal seconden dat het keuzemenu wordt getoond.
Met EasyBCD maakt u Windows 7 weer toegankelijk.
De opstartinstellingen kunnen eenvoudig gewijzigd worden.
Een systeemimage maken
Wanneer uw dual-bootsysteem uiteindelijk helemaal in orde is, en nadat u alle verdere programma's hebt geïnstalleerd, is het sterk aan te bevelen een image van beide besturingssystemen te maken. Hiermee kunt u het systeem bij eventuele problemen in korte tijd geheel herstellen. Met het programma Back-up maken en terugzetten, dat u in het Configuratiescherm van Windows 7 vindt, is het maken van een image een simpel klusje. U opent het programma en klikt op Een systeemkopie maken. De image kan op een tweede harde schijf of op enkele dvd's opgeslagen worden. Als u de systeempartities uitsluitend voor de besturingssystemen en uw programma's gebruikt (waarbij u uw data elders onderbrengt), past een image van de beide systeempartities over het algemeen op drie tot vier dvd's.
Nadat u het back-upmedium hebt gekozen, wordt gevraagd van welke stations een image gemaakt moet worden. Standaard staat de schijf met Windows 7 (C:) al aangevinkt. Nadat u de D: partitie eveneens hebt aangevinkt, klikt u op Volgende. In het overzichtsvenster klikt u tot besluit op Back-up starten.
Het is met dit programma niet mogelijk een aparte image van D: te maken, en evenmin is het mogelijk een image van D: afzonderlijk terug te zetten. In de praktijk blijkt dat geen problemen op te leveren, maar het is aan te bevelen regelmatig een nieuwe systeemimage te maken - zeker nadat u grote wijzigingen op een van beide systeemschijven hebt doorgevoerd.
Met een image herstelt u het systeem in korte tijd volledig.
06. Herstelpunten Windows 7 veiligstellen
Een probleem bij elke dualboot-installatie met Windows 7 en Windows XP is dat dit laatste besturingssysteem de herstelpunten van Windows 7 verwijdert. De oorzaak hiervan is dat XP op een andere manier omgaat met schaduwkopieën dan Windows 7. Het uitschakelen van Systeemherstel in Windows XP lost het probleem niet op. De 'workaround' die Microsoft aanbeveelt, is om de partitie waar Windows 7 zich op bevindt onzichtbaar te maken vanuit Windows XP. Dit doet u door een eenvoudige registeraanpassing waardoor de C:-partitie in Windows XP offline wordt gezet.
U gaat hiervoor als volgt te werk: druk op de Windows-toets+R, typ regedit en klik op OK. Ga in de Register-editor naar KEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\MountedDevices, klik met uw rechtermuisknop op een lege plek in het rechter deelvenster en kies Nieuw / Sleutel. Noem de nieuwe sleutel Offline en dubbelklik erop. Rechtsklik in het rechter deelvenster en kies nu Nieuw / DWORD-waarde. Geef deze waarde de naam \DosDevices\C:, dubbelklik erop en geef deze de waarde 1. Sluit de Register-editor af en start de pc opnieuw op. De schijf waarop Windows 7 zich bevindt, zal nu onder Windows XP aangeduid worden als Lokaal station (C:) en ontoegankelijk zijn.
Wanneer u regelmatig een systeemimage maakt (zie kader 'Een systeemimage maken'), kunt u systeemherstel in Windows XP uitschakelen. In Windows 7 laat u systeemherstel dan ingeschakeld voor de systeemschijf, terwijl u het voor de overige partities uitschakelt.
Een registeraanpassing in XP voorkomt dat herstelpunten in Windows 7 verdwijnen.