Zo maak je een stamboom met Family Tree Builder
Het heeft wel wat weg van detectivewerk: het interviewen van betrokkenen en het rommelen in vaak stoffig bewijsmateriaal om uiteindelijk tot een reconstructie van de feiten te komen. In het opzetten van een heuse familiestamboom gaat best veel tijd zitten, maar de gebruiksvriendelijke tool Family Tree Builder kan je een grote dienst bewijzen.
Tip 01: Edities
Heb je genealogische ambities en wil je het onderste uit de kan halen, download dan Family Tree Builder en lees de handleiding op halen dan raden we je aan de verzorgde handleiding te downloaden. Hier vind je de handleiding, die zo’n 500 pagina’s telt, in diverse talen, waaronder het Nederlands. Onze eigen workshop van vijf pagina’s kan daar vanzelfsprekend niet aan tippen, maar zet je wel sneller op de juiste weg doordat we de belangrijkste mogelijkheden van het programma langslopen.
De basisversie van Family Tree Builder voor Windows download je hier. Deze versie is gratis en bevat enkele beperkingen, zo mist het enkele geavanceerde mogelijkheden als Smart Matches, DNA-functies en Instant Discoveries en ben je beperkt tot een stamboom van 250 personen. Word je stamboom groter, dan heb je de PremiumPlus-editie nodig waarvoor je het eerste jaar 139 euro betaalt en daarna jaarlijks 189 euro. Let wel, dat gaat alleen over het aantal personen dat je naar je online stamboom kunt publiceren. Werk je offline, dan kun je een onbeperkt aantal personen toevoegen, ook in de gratis versie. Overstappen naar een duurder account kan overigens op elk moment. Je kunt je dus eerst rustig vertrouwd raken met het programma in de gratis editie.
Alternatieven
Werk je offline, dan kun je een onbeperkt aantal personen toevoegen, ook in de gratis versie
-
Tip 02: Programma starten
Family Tree Builder (FTB) laat zich met een paar muisklikken installeren. Let er tijdens de installatie wel op dat je de gewenste taal selecteert, Dutch. Als je het programma daarna voor de eerste keer opstart, moet je je registreren. Bevestig vervolgens met Doorgaan om echt met FTB aan de slag te gaan. Tegelijkertijd duikt er een browservenster op dat je van de voordelen van een familiesite wil overtuigen. Een venster verder moet je al kiezen tussen Maak Nieuwe Boom Aan en Importeer GEDCOM (zie kader ‘Alternatieven’). We gaan ervan uit dat je zelf nog niet over een familiestamboom beschikt waardoor je waarschijnlijk voor de eerste optie kiest. Een andere optie is het venster ook gewoon te sluiten en eerst rond te gaan neuzen in het meegeleverde voorbeeldproject, met de familie Kennedy-Onassis als gewillige proefpersonen. Ga hiervoor naar Bestand / Project openen en selecteer Sample. Dit is een goede manier om FTB alvast onder de knie te krijgen voordat je aan je je aan je eigen familieproject waagt.
Tip 03: Stamboom creëren
Ben je er klaar voor om aan je eigen stamboom te beginnen? Kies dan Bestand / Nieuw Project. We gaan ervan uit dat je jezelf ook een plaats in de stamboom gunt, dus laat het vinkje staan bij Ik maak deel uit van de nieuwe stamboom. Klik op Maak Nieuwe Boom Aan. Na het invullen van een projectnaam duiken twee vensters op, waar je enkele gegevens van je beide ouders kwijt kunt. In de volgende vensters vul je vergelijkbare informatie in over je grootouders – voor zover je over de nodige gegevens beschikt. Nadat je bevestigd hebt met Gereed prijken de eerste personen al in je stamboom. Om informatie toe te voegen of te wijzigen dubbelklik je op de naam in het linkervenster (tabblad Personen) en vervolgens op de bijbehorende kaart in het rechtervenster. Er verschijnt weer een nieuw venster met tabbladen als Info (opleiding en beroep), Contact (adressen), Vermeldingen (bronnen), Notities, Feiten en Meer.
Om foto’s toe te voegen, blijf je op het tabblad Hoofd en klik je op Foto’s. Selecteer de optie Foto’s verbinden en klik op Nieuw (klik je hier het pijltje aan, dan kun je ook video’s, audiofragmenten en documenten toevoegen). Druk op de knop Bladeren, verwijs naar je foto(‘s) en bevestig met Volgende. Plaats eventueel een vinkje bij Foto’s aan <geselecteerde persoon> koppelen en rond af met Voltooien en met Ok.
Lees alvast tip 5 om te weten te komen hoe je in één keer een hele zooi mediabestanden kunt importeren om te gebruiken voor je stamboom.
Tip 04: Stamboom uitbreiden
Je familiestamboom is ongetwijfeld wel iets omvangrijker dan jezelf en je (groot)ouders. Gelukkig zijn er in FTB diverse manieren waarop je je stamboom uit kunt breiden. Selecteer alvast de persoon aan wie je een familielid, zoals een partner, kind of grootouder, wilt toevoegen. De kans is groot dat je in het hiërarchische stamboompaneel de nodige kaders terugvindt, zoals Moeder toevoegen, Vader toevoegen, Echtgen(o)ot(e) toevoegen of Gezin toevoegen. Dubbelklik op een van deze kaders om de bijbehorende gegevens in te vullen. Druk je in dit venster op de knop Meer details dan kom je weer terecht in het venster met diverse tabbladen, zoals beschreven in tip 3.
Vind je niet meteen de juiste relatie terug in een van de kaders, klik dan linksboven op Persoon toevoegen. In het uitklapmenu verschijnen dan onder meer ook Broer van <persoon> toevoegen, Zuster van <persoon> toevoegen en ook Niet-verwante persoon toevoegen.
Tip 05: Media toevoegen
In tip 3 heb je eerst een persoon geselecteerd en daar vervolgens foto’s of andere media aan gekoppeld. Maar we kunnen ons ook voorstellen dat je al een hele reeks mediabestanden klaar hebt staan en die het liefst in één keer in FTB importeert zodat je ze dan gaandeweg aan een of meer personen kunt koppelen. Klik daarvoor op Foto’s in de werkbalk, net onder de menubalk. Om te vermijden dat de mediabestanden allemaal in één grote collectie terechtkomen, kun je het best eerst een paar albums aanmaken. Daartoe open je het tabblad Albums in het linkerpaneel en druk je op Nieuw. Vul een geschikte naam in en selecteer het album. Vervolgens druk je in het rechterpaneel op de knop Nieuw en kies je Nieuwe foto’s. De toegevoegde foto’s worden nu in dit album opgenomen. Om specifieke personen aan de foto te koppelen, open je het tabblad Verbindingen en dubbelklik je in de lijst met Personen op de gewenste personen. Gaat het om een groepsfoto, selecteer dan eerst de naam van de persoon, klik op Gezicht markeren en trek een kader rond het gezicht van die persoon. FTB zal dan de naam van die persoon tonen zodra je met de muisaanwijzer over die foto gaat. Het toevoegen aan een album en het koppelen van de andere media (video, audio, documenten) verloopt op dezelfde wijze.
Uiteindelijk is het de bedoeling dat de ielige stamboom verandert in een reus
-
Tip 06: Zoeken en vervangen
Hoe langer en hoe dieper je in de archieven graaft, hoe groter de kans is dat je eens zo ielige stamboom uitgroeit tot een heel potige versie. Prachtig natuurlijk, maar het nadeel is dat je niet meer goed door je stamboom kunt navigeren. De schuifknop bij Generaties, boven aan de stamboom, waarmee je meer of minder generaties in beeld brengt, biedt wel enig soelaas, maar het snelfilter zet pas echt zoden aan de dijk. Je vindt het filter boven aan het tabblad Personen, links van de stamboom. Je hoeft alleen maar een voornaam en/of familienaam in te tikken en FTB toont je meteen het (eerste) resultaat in de stamboom. Verfijnen kan via de knop Zoeken, boven aan de stamboom. Het tabblad Standaard bevat talrijke filtercriteria die zich vooral toespitsen op eerder toegevoegd feitenmateriaal. Op het tabblad Geavanceerd kun je nog meer criteria kwijt die onder meer met toegevoegde notities verband houden. De filterresultaten komen in het linkervenster terecht. Om snel in te zoomen op een specifiek persoon, klik je erop met de rechtermuisknop en kies je Weergeven in de stamboom. Druk op de knop Wissen in het venster Personen zoeken om het ingestelde filter weer weg te halen.
Erg handig is ook de functie Zoeken en vervangen. Je vindt ‘m bij Bewerken op de menubalk. Je vult zowel Zoeken naar als Vervangen door in en je geeft via Selecteer aan met welk type gegevens FTB rekening moet houden. Zo kun je bijvoorbeeld een spelfout in je hele stamboom in één keer corrigeren.
Tip 07: Diagrammen maken
De stamboom mag dan het centrale concept zijn, FTB bevat ook fraaie diagrammen en rapporten. Van de diagrammen zijn verschillende types beschikbaar, waaronder voorouderdiagrammen, cirkeldiagrammen en alles-in-een diagrammen. Druk alvast op de knop Diagrammen in de werkbalk of rechtsklik op de naam van de persoon die centraal in het diagram moet komen te staan en kies voor Diagrammen. De optie Diagrammen Wizard werkt het handigst, omdat je hiermee meer feedback krijgt over de typen diagrammen. Selecteer het gewenste type evenals de diagramweergave (grafiekstijl). Bevestig tot slot met Maak diagram.
Wil je toch een andere hoofdpersoon voor je diagram, dan is meer dan een dubbelklik op de naam van die persoon in lijst met Personen niet nodig. Vind je de uiteindelijke weergave toch niet mooi, met de knop Weergaven, boven aan het diagram, kun je aan de hand van voorbeeldweergaven snel een betere keuze maken. Met de knop Opties kun je allerlei eigenschappen van het diagram aanpassen, opgedeeld in zeven tabbladen. De mogelijkheden spreken grotendeels voor zich. Wat wel nuttig is om te weten: op het tabblad Algemeen kun je het diagram afstemmen op een specifiek papierformaat en geef je ook de afdrukstand aan (Liggend of Staand). Op het tabblad Achtergrond is het mogelijk een eigen achtergrondafbeelding toe te voegen en de transparantiegraad in te stellen. Je kunt het diagram zelfs laten afdrukken of online een stamboomposter bestellen. De prijzen beginnen vanaf circa 70 euro, exclusief de (hoge) verzendkosten voor verzending naar buiten de VS.
Family Tree Builder voorziet in fraaie diagrammen en uitgebreide rapporten van de stamboom
-
Tip 08: Rapporten genereren
Heb je geen behoefte aan zo’n grafisch ogende stamboom, maar ben je meer geïnteresseerd in de naakte data, druk dan op de knop Rapporten op de werkbalk. Ook voor deze vorm zijn heel wat types beschikbaar, zoals Gezinsblad, Verwantschappen, Voorouders, Tijdlijn, enzovoort. Nagenoeg alle rapporttypes genereer je met één druk op de knop. Wel kun je via de knop Opties elk rapport nog bijsturen door bijvoorbeeld meer of minder details weer te geven of andere lettertypes in te stellen. Uiteraard kun je elk rapport afdrukken, maar je kunt een rapport ook opslaan in het rtf-, html- of pdf-formaat. Kies je ervoor om het rapport op te slaan als Boekrapport, geef dan eerst aan wie de centrale persoon van het rapport moet zijn. Vervolgens duid je aan welke rubrieken je in het rapport wilt opnemen. Het resultaat is een fraai pdf-bestand (in het Nederlands).
Tip 09: Publiceren
Standaard zorgt FTB voor een online back-up van je stamboom. Een soort automatische synchronisatie, wat inhoudt dat je familiestamboom ook online wordt gecreëerd. Vanuit Family Tree Builder kun je die online plek ook bereiken: klik in de werkbalk op Familiesite en kies Familiesite bezoeken. Best handig, maar maak je gebruik van de gratis versie, dan toont de stamboom niet meer dan 250 personen.
Om van je offline stamboom een online versie te maken, open je het menu Synchroniseren (Publiceren) en kies je voor Synchronisatie-instellingen. Met een druk op Synchroniseer Nu wordt de upload meteen voor je geregeld, maar je doet er goed aan eerst even de Geavanceerde instellingen door te lopen, zodat je kunt aangeven of en welke personen en foto’s je wilt synchroniseren.
Als de locatie van de back-up niet bevalt, is het mogelijk deze achteraf nog te wijzigen. Ga daarvoor naar het het menu Extra en kies Opties en open Synchroniseren. Geef aan of je automatische synchronisatie wenst, wat de opslagfrequentie moet zijn, of je de data wilt versleutelen en hoeveel back-ups je wenst.
Eenmaal op je familiesite klik je op Stamboom / Mijn stamboom, waarna je uit verschillende weergaves kunt kiezen. Klik op je profielnaam en kies Site-instellingen om het actuele aantal personen evenals je opslagruimte (gratis tot 500 MB) te zien. Het is tevens mogelijk je stamboom aan te passen en uit te breiden vanuit de familiesite. Via Start / Familie uitnodigen laat je uitgenodigde familieleden toe de stamboom te bekijken en te bewerken.
