Op een pc verzamelen zich ongemerkt vaak vele gigabytes of zelfs terabytes aan data. In de vorm van vele kleine bestanden, zoals foto's en documenten, maar vaak ook heel veel echt grote bestanden zoals e-mailarchieven, iso's, virtuele machines en films. Het kopiëren of back-uppen van al deze bestanden kost erg veel tijd. Hoe kunt u het toch doen en wat is de beste manier?

Wat is een back-up?

Een back-up is in essentie een kopie van gegevens. Het dubbelen van de gegevens verkleint het risico dat ze verloren gaan. Een back-up heeft namelijk alles te maken met risicomanagement: het identificeren en daarna beperken van een risico, in dit geval het risico op gegevensverlies. Is het back-uppen van grote bestanden anders dan van kleine bestanden? Feitelijk niet, maar wanneer de bestanden erg groot zijn, zoals gedownloade films of een e-mailarchief, dan kost het back-uppen steeds meer tijd en opslagruimte. Bepaalde back-upmedia zoals dvd's zullen dan al snel afvallen. Spreiding over meerdere losse media vergroot immers de kans dat een back-upset wanneer deze ooit nodig is corrupt of onvolledig is. Het beste medium voor back-up van grote bestanden is daarmee een harde schijf centraal in het netwerk: de NAS.

Houdbaarheid van data

Een belangrijk onderdeel van het back-uppen van grote bestanden bestaat uit de selectie van de data en de tijd dat deze bewaard moeten blijven. Een mailarchief met al uw mail lijkt handig, maar dit wordt al snel gigabytes groot en daarmee een enorme slokop van back-upruimte en verbruiker van back-uptijd. Als u het archief splitst per jaar en alleen de mail van de afgelopen 12 maanden op de pc laat staan en back-upt, vermindert u zowel de ruimte die het archief in beslag neemt als de tijd die het kost het te back-uppen. De oudere jaren hoeft u bovendien niet weg te gooien, maar kunt u als losse PST-bestanden op bijvoorbeeld dvd branden.

Een tweede aspect is de bron. Gaat het om echt unieke data zoals uw eigen gedigitaliseerde vakantiefilms, dan is het zaak om deze bestanden extra goed te beschermen tegen verlies. Zijn het films die u hebt gedownload of ISO's van installatieschijven van computerprogramma's die u echter ook nog altijd als dvd in de kast hebt staan, dan kan een groter risico op verlies worden geaccepteerd. Kijk ook op deze manier kritisch naar de gegevens die u wilt back-uppen, zeker wanneer het om grote hoeveelheden gaat.

© PXimport

ISO's van installatieprogramma's zijn erg handig om centraal op te slaan, maar hoeft u niet zo vaak te back-uppen als uw eigen documenten.

NAS is snel populair geworden

NAS staat voor Network Attached Storage. De meest bekende vorm is een harde schijf in een behuizing met een netwerkaansluiting. De laatste jaren zijn NAS-apparaten snel populair geworden omdat ze steeds meer opslagruimte bieden, meer dan één harde schijf ­kunnen bevatten en de totale opslag­ruimte centraal in het netwerk beschikbaar stellen.

 

© PXimport

Veel netwerkschijven bieden plek aan meerdere schijven en de mogelijkheid via RAID de data te beveiligen tegen hardwarefouten.

Netwerk is geen back-up

Het is een misverstand dat de gegevens op een NAS automatisch veilig zijn. Dat is maar ten dele waar. Alleen wanneer de NAS is voorzien van meerdere schijven en op de juiste manier is geconfigureerd (lees: de goede RAID-modus is ingesteld), verlaagt dit de kans op dataverlies. Maar dan wel alleen voor verlies door een hardwarefout. En dat is niet de belangrijkste oorzaak van dataverlies. In de meeste gevallen zijn dat namelijk de gebruikers...

 

© PXimport

Gegevens alleen op een NAS zijn nog altijd zeer kwetsbaar, ongeacht de kwaliteit van de NAS, het aantal schijven en de RAID-configuratie.

Back-upomvang beperken

Een back-upprogramma wordt getriggerd door verandering in de data. Zijn bestanden wel groot maar blijven ze onveranderd, dan zullen ze maar eenmaal geback-upt worden. Verandert een groot bestand elke dag, dan zal het echter in elke back-up meegenomen worden. Niet altijd is het mogelijk hierop te sturen, maar door bijvoorbeeld het automatisch archiveren van e-mail te beperken tot eens per maand in plaats van elke dag, zal dat bestand veel minder vaak geback-upt worden. Dit komt de snelheid en het ruimtegebruik van de back-up ten goede.

© PXimport

Beperk het veranderen van het e-mailarchief door minder vaak te archiveren.

iSCSI als snel alternatief

Niet alleen een snel netwerk komt een centrale back-up ten goede, ook het gebruik van snelle protocollen kan hierbij een grote rol spelen. Windows gebruikt standaard het SMB-protocol voor het opslaan van bestanden via het netwerk. SMB wordt echter exclusief door Microsoft gebruikt, waardoor leveranciers van NAS-apparaten moeten uitwijken naar de SMB-imitatie Samba. Dit komt de snelheid niet ten goede. Verder kent het SMB-protocol relatief veel 'overhead'. Met andere woorden: een relatief groot deel van de bandbreedte op het netwerk wordt gebruikt om informatie over het verzenden en ontvangen van de gegevens uit te wisselen. Een alternatief voor SMB is iSCSI. Dit protocol heeft minder overhead en is een onafhankelijke standaard, die zowel door Windows als diverse NAS-apparaten volledig wordt ondersteund en daardoor sneller is.

Benodigdheden voor iSCSI

Een voordeel van iSCSI is dat alle routers en switches met het protocol overweg kunnen. U hoeft dus geen nieuwe apparaten te kopen of kabels te trekken. Wel stelt iSCSI eisen aan de computer die u wilt back-uppen en het apparaat waar u de back-up wilt opslaan. Die moeten namelijk beide iSCSI ondersteunen. Een pc met Windows Vista of Windows 7 doet dat, de meeste NAS apparaten ook. De iSCSI-ondersteuning in oudere versies van Windows voegt u via deze update toe, maar dit is relatief lastig te configureren. Hebt u al een NAS, controleer dan of deze iSCSI ondersteunt. Moet u nog een NAS kopen, houd er dan rekening mee bij uw aanschaf.

© PXimport

Ook deze kleine NAS van QNAP ondersteunt iSCSI.

NAS en iSCSI

iSCSI is een netwerkdienst die op veel netwerkschijven wordt aangeboden. iSCSI is snel, maar vaak wel processorintensiever dan SMB. Hoewel ook de kleinste NAS iSCSI kan ondersteunen, is voor optimaal gebruik van iSCSI wel een goede processor nodig.

iSCSI is bovendien een één-op-één verbinding: data dia via iSCSI op een NAS worden weggeschreven, kunt u niet met andere computers delen. De NAS stelt tegelijkertijd maar één pc in staat de iSCSI-opslag te gebruiken.

iSCSI configureren

iSCSI onderscheidt een Target en een Initiator. De Initiator is het apparaat dat de data stuurt, de Target is het apparaat dat de data ontvangt. De Target is dus de NAS, de Initiator de Windows-pc. Het is noodzakelijk eerst de Target te configureren en vervolgens de Initiator. Standaard staat iSCSI op bijna iedere NAS uit. Om het in te schakelen, moet u inloggen op de webinterface van de NAS. Zowel QNAP als Synology biedt onder respectievelijk Schijfbeheer / iSCSI en Opslag / Volumemanager een wizard die in enkele stappen de iSCSI-service activeert en een deel van de opslagruimte van de NAS reserveert voor opslag van bestanden via iSCSI. Op de NAS worden twee zaken geconfigureerd, de iSCSI Target en de Logical Unit Number (LUN). Samen maken zij het apparaat herkenbaar als iSCSI-aanbieder en markeren de opslagruimte. Target en de LUN moeten een naam hebben waarmee de iSCSI-initiator later de verbinding kan maken. Om een iSCSI LUN af te schermen, kunt u desgewenst een gebruikersnaam en wachtwoord gebruiken, maar noodzakelijk is dit niet. Belangrijker is het toewijzen van ruimte. Dat kan zowel dynamisch als via directe toewijzing. In het laatste geval wordt alle opslagruimte direct al geclaimd, waardoor deze later ook gegarandeerd beschikbaar is.

© PXimport

De grote NAS-leveranciers bieden handige wizards om iSCSI te configureren.

iSCSI configureren op de pc

Om de opslagruimte die via iSCSI op de NAS is gemaakt ook echt te gebruiken, moet nu de iSCSI-Initiator op de pc worden geconfigureerd. Dit gaat in Windows 7 het snelste door via het zoekscherm in het menu Start te zoeken op iSCSI en daarna de iSCSI-initiator te starten. Typ op het tabblad Doelen het ip-adres van de NAS waarop de iSCSI-Target is geconfigureerd en klik op Snel verbinding maken. Als er maar één iSCSI-target is op de NAS, dan is selecteren genoeg. Klik op Gereed. Zijn er meerdere iSCSI-doelen, dan moet u met ieder doel apart een verbinding maken via Verbinding maken. Zolang Target en LUN ongewijzigd blijven, zal Windows telkens wanneer de pc wordt gestart, de verbinding met het iSCSI-doel herstellen.

© PXimport

Geef Windows het ip-adres van de NAS en het iSCSI-target wordt opgespoord.

© PXimport

Wilt u ooit een iSCSI-verbinding verbreken, dan kan dat ook in het venster van de iSCSI-initiator.

iSCSI-disk gebruiksklaar maken

Voor Windows 7 werkt een verbinding via iSCSI op dezelfde manier als een lokale harde schijf. De eerste keer zal de iSCSI-disk geïnitialiseerd en geformatteerd moeten worden. Open het Computerbeheer door met rechts te klikken op Deze Computer / Beheren en kies Schijfbeheer. Windows signaleert dat er een nieuwe schijf is en biedt aan deze te initialiseren. Kies voor MBR (Master Boot Record) en blader in het onderste deel van Schijfbeheer naar de disk die nu de status 'Niet toegewezen' heeft. Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor het maken van een Eenvoudig volume. Kies in het derde venster een stationsletter en geef bij het formatteren de partitie een naam. De iSCSI-disk is nu klaar voor gebruik Netwerksnelheid verhogenbijvoorbeeld voor het maken van back-ups.

© PXimport

Een iSCSI-disk moet net als een echte lokale harde schijf geïnitialiseerd en geformatteerd worden.

Netwerksnelheid verhogen

Gigabit is momenteel de snelste standaard voor het thuisnetwerk. Veel pc's en NAS-apparaten beschikken ook over Gigabit-netwerkpoorten, maar de netwerkhardware (zoals uw router) loopt vaak achter. Upgraden naar Gigabit brengt veel snelheid, maar kost wel extra geld. Een Gigabit-switch is echter al voor een paar tientjes te koop en bovendien is het niet nodig het hele netwerk te upgraden. Door alle apparaten die bij de back-up betrokken zijn, pc's en NAS, samen op een Gigabit-switch aan te sluiten en die met één uplink met de langzamere delen van het netwerk te ver­binden, wordt de onderlinge data uitwisseling voor de apparaten aangesloten op de Gigabit-switch flink verhoogd.

© PXimport

Het netwerk is al snel op topsnelheid gebracht gemaakt door de belangrijkste apparaten op één Gigabit-switch aan te sluiten.

Netwerkback-up

Van Windows 7 bestaan verschillende versies. Home Premium is de meest gebruikte variant. Helaas is het juist in onder Home Premium niet mogelijk om via Windows Back-up een back-up op een netwerklocatie te bewaren. De optie om een netwerklocatie 'toe te voegen' aan de lijst met back-uplocaties ontbreekt simpelweg in het back-upprogramma van Home Premium. De oplossing is een ander back-upprogramma te gebruiken of... iSCSI. Omdat een iSCSI-locatie zich gedraagt als een lokale harde schijf kan deze wel gebruikt worden in Windows Back-up. Met iSCSI als tussenstap is het in Windows 7 Home Premium ineens wél mogelijk met behulp van Windows Back-up uw gegevens op een NAS te bewaren.

 

© PXimport

iSCSI maakt het mogelijk ook in een Home Premium-versie van Windows gegevens op een netwerkschijf te back-uppen.

Rsync activeren

Hebt u niet één, maar twee NAS-apparaten in huis, dan wordt Rsync interessant. Rsync maakt het mogelijk belangrijke informatie exclusief op de NAS te zetten en zonder tussenkomst van de pc te synchroniseren met een andere NAS. Het voordeel hiervan is dat de back-up niet meer van pc naar NAS gaat, maar van NAS naar NAS. Het back-uppen verloopt dan geheel automatisch terwijl u in bed ligt en de pc's zijn uitgeschakeld. Om Rsync te gebruiken moet het eerst ingeschakeld worden op de NAS die als back-up zal dienen. Zowel bij Synology als QNAP valt dit onder de Backup-services. Schakel daar de Remote Replicatie (QNAP) of de Netwerkback-upservice (Synology) in. Maak ook een Gedeelde map aan en geef minimaal één account lees- en schrijfrechten. Helemaal openzetten door Public toegang te geven is ook prima.

© PXimport

Om via Rsync op een NAS te kunnen repliceren moet de Rsync-service worden ingeschakeld.

Een NAS back-uppen via Rsync

Is op de doel-NAS de Rsync-service geactiveerd en een map gemaakt om de back-up te bewaren, log dan in op de NAS waarop de gegevens staan die via Rsync geback-upt moeten worden. Maak een nieuwe back-uptaak aan en kies een Rsync-compatibele server als bestemming. De Rsync-client leest dan de Rsync-server uit en zal vragen welke map moet worden gebruikt om de back-up op te slaan. Selecteer de juiste map, geef een gebruikersnaam en wachtwoord en bepaal welke mappen u wilt back-uppen. Tot slot kunt u de back-uptaak op door u ingestelde tijdstippen laten uitvoeren. Een eerste test zal laten zien dat alle opties correct zijn geconfigureerd.

© PXimport

De Rscyn-server wordt de bestemming van de back-up.

© PXimport

Selecteer de gewenste map en eventueel de back-upopties.

© PXimport

Als alles goed is geconfigureerd, zal de back-up via Rsync succesvol verlopen.

Ideaal scenario: Rsync en een SSD

De opslagcapaciteit van nieuwe generaties harde schijven neemt gestaag toe. Nog dit jaar worden de eerste schijven met ruimte voor drie terabyte aan gegevens op de markt verwacht. Een gigantische hoeveelheid zoveel ruimte hebben maar weinig mensen echt nodig. Een dergelijke schijf in een pc is dus eigenlijk een vorm van verkwisting. U betaalt voor opslagruimte die u zelf nooit gebruikt. Het is veel effectiever de schijf in een NAS te plaatsen en te delen met alle computergebruikers bij u thuis. U kunt dan een tweede NAS gebruiken om via Rsync een back-up te maken. Alle unieke gegevens en ook de grote bestanden staan op de NAS en worden geback-upt op een tweede NAS via Rsync. Op uw pc hoeft u al uw data niet meer te bewaren, dus volstaat dan een snelle SSD van 40 of 80 GB. Dit is genoeg om Windows en alle applicaties die u zich maar kunt wensen te installeren. Natuurlijk zijn een SSD en twee geschikte NAS-apparaten momenteel een kostbare zaak, maar dat zal snel veranderen.

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten