Haal het beste uit uw notebookaccu
De moderne accutechnologie die vandaag de dag in notebooks wordt toegepast kent veel voordelen, maar ook een paar belangrijke nadelen. Het is een feit dat de levensduur beperkt is tot enkele jaren en onder bepaalde omstandigheden snel afneemt. Het is daarom goed om een paar handvatten te hebben om het maximale uit uw accu te halen en deze met zorg te gebruiken.
1. Geheugeneffect
Er gaan veel fabels rond over accu's. Het zou bijvoorbeeld het beste zijn een oplaadbare accu altijd helemaal te ontladen, voordat u hem weer opnieuw oplaadt. Dit geldt alleen voor oude NiCd-accu's (nikkel-cadmium) en in mindere mate voor de NiMH-accu's (nikkel-metaalhydride). Beide worden momenteel nauwelijks meer voor notebooks gebruikt. In tegenstelling tot de oude generaties accu's, hebben moderne Li-ion-accu's (lithium-ion) en LiPo-accu's (lithium-ion-polymeer) geen last van een 'geheugeneffect'. Ze kunnen dus ook tussentijds opgeladen worden. Sterker nog, helemaal ontladen is slecht voor een accu. Daarom zetten notebooks zichzelf op een gegeven moment uit, om ervoor te zorgen dat de accu nog een paar procent opgeladen blijft. Een geheel lege accu zal mogelijk niet meer functioneren. Wij gaan in de rest van dit artikel uit van Li-ion- en LiPo-accu's.
2. Minpunten van Li-ion en LiPo
In vergelijking met NiCd en NiMH hebben Li-ion- en LiPo-accu's een relatief lage zelfontlading, waardoor ze minder snel leeglopen. Ook de energiedichtheid is een stuk hoger, waardoor er veel energie in een kleine vorm past (wat tot de ontwikkling van zeer platte camera's en telefoons heeft geleid). Maar ook de moderne accutechnologie is verre van perfect. Allereerst is de levensduur, waarbij de accu uitstekend presteert, beperkt tot circa drie jaar. Dat is vrij kort voor elektronica waarvan de andere componenten veel langer meegaan. De levensduur wordt bovendien sterk beïnvloed door de temperatuur in de directe omgeving. Bij kamertemperatuur verliest een accu ongeveer 20 tot 25 procent capaciteit per jaar. Maar wanneer de accu regelmatig bloot wordt gesteld aan hitte, zal hij nog sneller slijten. Dit is dus afhankelijk van de temperatuur in de directe omgeving, maar ook van de plaatsing van componenten. Wanneer een notebookfabrikant de accu bijvoorbeeld direct naast de processor en grafische kaart plaatst, heeft dit een impact op de levensduur. Zelfs als u heel netjes met uw accu omgaat, blijft de houdbaarheid beperkt. De Li-ion-cellen slijten namelijk ook zonder gebruikt te worden.
3. Laadcycli
Een notebook kunt u zonder probleem even van het stroomnet halen. Een Li-ion- of LiPo-accu kent geen 'geheugeneffect' en kan kort daarna gewoon weer worden aangesloten. Gemiddeld gaat een accu circa 300 tot 500 laadcycli mee. Een halfuurtje werken op de accu en hem daarna weer op het stroomnet aansluiten telt niet als één cyclus. Een cyclus staat namelijk gelijk aan 100 procent ontlading. Dus wanneer u uw notebook vijf keer aansluit met een accu die voor 80 procent vol is, telt dat als één cyclus.
4. Continu op het stroomnet?
Wanneer u continu op het stroomnet werkt, is het om twee redenen niet goed om de accu in de laptop te laten zitten. Ten eerste vanwege de warmte die de notebook zelf produceert, al is dat sterk afhankelijk van het type notebook (en de plaatsing van de componenten). Ten tweede is het niet ideaal als de capaciteit continu 100 procent is (zie 'Accu bewaren'). Als u dus voornamelijk op een vaste plek aan het stroomnet werkt, kunt u de accu beter uit de laptop halen en bewaren voor momenten dat u hem wel nodig hebt. Argumenten dat een accu belangrijk is om fluctuaties in het stroomnet op te vangen, gaan niet echt op: de voeding kan dit ook prima.
5. Accu bewaren
De capaciteit en de levensduur van een Li-ion- of LiPo-accu blijven het best wanneer hij circa 40 procent opgeladen is en op een koude, koele plek ligt. Idealiter rond de nul graden, maar dat betekent niet dat u hem in de koelkast moet leggen, vanwege het gevaar op condensatie door vocht (tenzij lucht- en waterdicht verpakt). Wanneer een accu 40 procent opgeladen is, houdt hij de capaciteit lang vast. Dat is ook de reden dat elektronica met een accu (zoals een camera, telefoon of notebook) uit de verpakking direct werken. Leg de accu overigens nooit in een vriezer!
6. Kalibratie
Door de Li-ion- of LiPo-accu eens in de zoveel tijd (bijvoorbeeld elke dertig cycli) te 'kalibreren', zorgt u ervoor dat de capaciteitsweergave accuraat blijft. Het komt voor dat het icoon in het systeemvak aangeeft dat de batterij nog voor 20 procent vol is, en dat de notebook plotseling uitvalt. Of dat het percentage bij een volle accu blijft steken op 97 procent. Kalibreren doet u als volgt. Laad te accu eerst helemaal vol. Stel in het Energiebeheer (via Configuratiescherm), alle opties van de accu in op Nooit. Ontkoppel daarna de adapter, en laat de notebook gewoon aan staan. Het besturingssysteem schakelt zichzelf vanzelf uit. Sluit nu de notebook weer aan op het stroomnet en laad de accu tot hij weer vol is. De accu is nu gekalibreerd en de weergave zou weer moeten kloppen.
7. Kloon of origineel?
Wanneer de capaciteit van uw accu erg laag is geworden (zie 'Software') of deze om een andere reden niet goed meer functioneert, is het tijd voor een nieuwe. Zoals gezegd gaat een accu veel korter mee dan de andere componenten, dus uw notebook kan nog steeds prima zijn. Op internet vindt u een groot aanbod van accu's, zowel originelen als klonen. Let wel op het verschil in capaciteit. Pas op voor merkloze accu's. Hoewel u geluk kunt hebben, is de kwaliteitscontrole van deze producten vaak een stuk lager dan van merkaccu's. En als er iets mis is, is het vaak lastiger om de garantie te verhalen (als er al garantie is). Let ook op de productiedatum; soms worden oude accu's in de uitverkoop gedaan, maar vanwege de beperkte houdbaarheid hebt u er dan ook maar korte tijd wat aan.
Let bij het kopen van een (kloon)accu op de compatibiliteit, garantieduur en productiedatum.
8. Software
Omdat de capaciteit van Li-ion- en LiPo-accu's snel afneemt, zelfs zonder actief gebruik, is het handig om inzicht te hebben hoe het gesteld is met de accu van uw notebook. Gelukkig is daarvoor handige software beschikbaar. Voor Windows biedt BatteryCare inzicht in de staat van de accu. Helaas laat het aantal ontladingen alleen ontladingen zien die gebeurd zijn terwijl het programma actief was. Let op dat het installatieprogramma van BatteryCare het onnodige programma DriverScanner 2011 wil installeren. Voor de Mac is CoconutBattery een aanrader.
De capaciteit van een accu neemt in de loop der tijd af. Met behulp van BatteryCare is te zien wat de staat van uw accu is.
Vergelijk in CoconutBattery een oude accu (links) met een relatief nieuwe (rechts).