© PXimport

Ivy Bridge moederborden

Geplaatst: 7 september 2012 - 09:26

Aangepast: 16 november 2022 - 09:22

Redactie ID.nl

Intels huidige processorgeneratie is de derde generatie Core-processors die beter bekend staan als ivy Bridge. Wij hebben veertien moederborden voor Ivy Bridge getest. Zijn alle moederborden hetzelfde of zien we toch verschillen?

Zelf spreekt Intel over de derde generatie Core-processors en de modelnummers van de nieuwe chips beginnen dan ook allemaal met een 3. De kenners gebruiken liever de codenaam van de nieuwe generatie: Ivy Bridge. De tweede generatie Core-processors stond dan ook beter bekend onder codenaam Sandy Bridge. Die overeenkomst in de codenamen is niet toevallig. Voor het introduceren van nieuwe technologieën gebruikt Intel al sinds jaar en dag de zogenaamde tick-tock-strategie. Ieder jaar introduceert Intel om en om óf een nieuw type transistors (de piepkleine schakelaartjes waar processors uit bestaan) of een nieuwe processorarchitectuur (de fundamentele opbouw van een chip). Deze keer hebben we van doen met een tick: nieuwe transistors dus! De transistors in de Ivy Bridge-processors zijn 22 nanometer breed, waar die van Intels voorgaande processors 32 nanometer meten. Dat is onvoorstelbaar klein: er passen zo'n 100 miljoen van deze 'state of the art' transistors op een speldenkop! In de nieuwe processors heeft Intel er 1,4 miljard verwerkt op een chip die slechts 160 mm² meet. Kleinere transistors bieden een aantal voordelen: processors kunnen dezelfde prestaties bieden met een veel lager stroomverbruik of juist betere prestaties met hetzelfde stroomverbruik. En omdat chips er fysiek kleiner door worden, kan een processorfabrikant ook meer functionaliteit bieden, tegen dezelfde productiekosten.

© PXimport

Intel werkt al geruime tijd niet meer met pinnetjes op de processors. Ook de Ivy Bridge-processors hebben contactpunten aan de onderkant.

Overeenkomsten met Sandy Bridge

Omdat Ivy Bridge een zogenoemde tick betreft, is de architectuur grotendeels gelijk aan voorloper Sandy Bridge. Dit is wederom een processor waarbij cpu en gpu zijn geïntegreerd in één chip. De vele kenmerkende mogelijkheden van de Sandy Bridge-processors vinden we opnieuw terug: zo is er de hyper-threading-technologie dat het mogelijk maakt dat processorkernen (cores) instructies van twee programmathreads tegelijkertijd uitvoeren. En ook Intel Turbo Boost 2.0 is opnieuw in Ivy Bridge verwerkt: de technologie die ervoor zorgt dat de processor wanneer het stroomverbruik en de temperatuur dat toelaten op een hogere klokfrequentie gaat werken. Nog een gelijkenis met de Sandy Bridge-processors: Ivy Bridge bevat ook een dual-channel DDR3-geheugencontroller en een geïntegreerde PCI Express-controller. De PCI Express-controller, die nog steeds 16 'lanes' (communicatiebanen) biedt, is echter wel opgewaardeerd naar PCI Express 3.0. Daarmee kunnen moderne videokaarten, zoals de AMD Radeon HD 7000-reeks en NVIDIA GeForce GTX 680 op dubbele snelheid met de processor communiceren. De desktopvarianten van Ivy Bridge maken gebruik van dezelfde processorvoet (Socket 1155) als hun voorlopers en werken zodoende in dezelfde moederborden. De belangrijkste vernieuwing binnen de derde generatie Core-processors is dat Intel de geïntegreerde videokaart flink heeft vernieuwd. Deze is allereerst geschikt gemaakt voor DirectX 11, wat betekent dat de chip geschikt is voor de nieuwe generatie games. De prestaties zijn ook flink verbeterd ten opzichte van de vorige generatie, al blijft voor echt lekker gamen een losse videokaart een vereiste. De nieuwe HD Graphics 4000 blijkt in de praktijk tot vijftig procent beter dan de HD Graphics 3000 van Sandy Bridge. Goedkopere Ivy Bridge-modellen maken overigens gebruik van de langzamere HD Graphics 2500-gpu.

© PXimport

In de opbouw van de Ivy-Bridge-processor zijn duidelijk de gpu en de vier cpu-cores te onderscheiden.

Prestaties

Wij hebben een aantal Ivy Bridge-processors uitvoerig getest en vergeleken met de vorige generaties processors. Uit de test blijkt dat de cpu-prestaties ten opzichte van de vorige generatie met zo'n tien procent zijn toegenomen. In de Cinebench 11.5-benchmark behaalt het Ivy Bridge-topmodel i7-3770K bijvoorbeeld een score van 7,53 punten, waar het vorige Sandy Bridge-topmodel (Core i7-2600K) op 6,89 punten uitkomt. Dat gegeven op zichzelf is wellicht niet zo bijzonder, maar wel als je bedenkt dat de nieuwe processors volgens onze test minder energie verbruiken. Betere prestaties met een lager stroomverbruik: de prestaties-per-watt nemen dus toe. Ook de geïntegreerde videokaart is duidelijk versneld. Haalde Intel met Sandy Bridge nog maximaal zo'n 2200 punten in 3DMark Vantage, met Ivy Bridge komt men rond de 4000 punten uit: bijna een verdubbeling dus! Intel zit op dit vlak nog niet op het niveau van AMD's geïntegreerde gpu's, maar komt wel in de buurt. De geïntegreerde Quick Sync video-encoder werkt ook duidelijk sneller. Met Ivy Bridge lukte het ons om een half uur Full HD-video ruim binnen twee minuten te converteren naar een kleiner formaat. Een volledige bioscoopfilm (twee uur) heb je dus binnen acht minuten geschikt gemaakt voor je tablet of smartphone.

© PXimport

Nieuwe chipsets

Ivy Bridge-processors maken gebruik van dezelfde Socket 1155-processorvoet als hun Sandy Bridge-voorlopers. Dat betekent dat de nieuwe processors in feite probleemloos kunnen werken in bestaande moederborden, mits de fabrikant er een geschikte BIOS voor maakt. Toch heeft Intel van de gelegenheid gebruikgemaakt om een nieuwe generatie moederbordchipsets te introduceren. Het belangrijkste verschil tussen de nieuwe chipsets uit de zogenoemde 7-serie ten opzichte van de 6-serie is de ingebakken ondersteuning voor usb 3.0. Moederbordfabrikanten hoeven daardoor niet langer losse usb3.0-controllerchips op de borden geplaatsen. De nieuwe 7-serie-chipsets bestaat uit vijf modellen, waarvan de Intel Z77 de meest luxe en ook de meest interessante voor consumenten is. Dat blijkt allereerst uit het feit dat deze Z77 net als zijn voorlopers, de Z68 en P67, het mogelijk maakt om ontgrendelde K-serie-processors uitvoerig te overklokken. Moederborden met Z77-chipset bieden net als bij de Z68 de mogelijkheid om de 16 PCI-Express lanes van de processor op te splitsen in twee keer 8 lanes, voor NVIDIA SLI of AMD CrossFireX. Nieuw is de mogelijkheid om de lanes op te splitsen naar één keer 8 én twee keer 4. Deze mogelijkheid is er om op toekomstige Z77-moederborden vier PCI-Express 3.0-lanes te gebruiken voor een Intel Thunderbolt-controller. De Z77 biedt vier keer usb 3.0 en tien keer usb 2.0. Op het vlak van SATA-aansluitingen is er helaas niets gewijzigd ten opzichte van de vorige generatie: nog steeds zijn er slechts twee SATA 6 Gbit/s-poorten, aangevuld met vier keer SATA 3 Gbit/s. De Z77-chipset bevat verder een extra PCI-Express-controller met 8 lanes volgens de 2.0-standaard. Daarmee kunnen PCI-Express x1- of x4-sloten van een moederbord verbonden worden, maar deze lanes kunnen ook gebruikt worden voor het aansluiten van extra SATA-, usb- of andere controllers.

Intel heeft de Z77-chipset voorzien van diverse extra functionaliteiten. Net als zijn directe voorloper is er de Smart Response Technology, Intels technologie om een kleine SSD in te zetten als cache voor een conventionele harde schijf. Nieuw in de desktopwereld is Wireless Display: wanneer je je pc voorziet van een geschikte draadloze netwerkkaart met Intel-chipset, kunnen de beelden van de pc draadloos naar een op de tv aansloten WiDi-ontvanger verzonden worden. Ook nieuw is Intels Rapid Start technologie, die het mogelijk maakt om binnen vijf seconden je pc uit de slaapstand te brengen, wanneer u gebruikmaakt van een SSD. Ten slotte is er Intel Smart Connect, een technologie die de pc of laptop wanneer die in een zeer lage energieverbruiksmethode staat om de paar minuten even verbinding met internet laat maken, om bijvoorbeeld e-mail of sociale netwerksites te synchroniseren. Wanneer u uw systeem dan aanzet, zijn alle nieuwe data direct voorhanden. Smart Connect werkt echter pas vanaf Windows 7 en de software moet er geschikt voor zijn.

Goedkopere Z75- en H77-chipsets

De Z75-chipset is het iets minder luxe broertje van de Z77. Er zijn twee verschillen: allereerst kunnen bij de Z75 de 16 PCI Express-lanes van de processor niet gedeeld worden naar één keer 8 plus twee keer 4. Dat betekent concreet dat op basis van de Z75 geen moederborden met Thunderbolt-aansluiting ontworpen kunnen worden. Twee keer 8 is wel mogelijk, CrossFireX- en SLI-functionaliteit zijn er dus nog steeds. Een ander verschil is dat de Z75 geen SSD-caching ondersteunt. Moederbordenfabrikanten lijken de Z75-chipset wegens het kleine verschil massaal links te laten liggen. Een andere goedkopere variant van de chipset voor consumentenmoederborden is de H77. Deze goedkopere chipset wordt in tegenstelling tot de Z75 wel ingezet door moederbordfabrikanten. De H77-chipset mist de overklokmogelijkheden en ondersteunt geen SLI of CrossFireX om meerdere grafische kaarten te koppelen, maar heeft wél SSD-caching. Wanneer u én niet gaat overklokken én zeker weet dat u niet twee videokaarten in het systeem gaat plaatsen, dan biedt de Z77 eigenlijk geen meerwaarde boven de H77. Door te kiezen voor de H77-chipset kunt u een mooi bedrag besparen. Voor zakelijke toepassingen zijn er tot slot de Q77-, Q75- en B75-chipsets. Deze bieden diverse managementfuncties, maar zijn voor consumenten eigenlijk niet interessant.

Test

Wij hebben veertien verschillende Ivy Bridge-moederborden getest, waarvan vier met Intel H77-chipset en tien met Intel Z77-chipset. Zoals gebruikelijk bij moederborden met dezelfde chipset zijn de prestaties van alle borden overigens ruwweg hetzelfde. Het zijn voornamelijk de prijs, de specificaties en wellicht het stroomverbruik waar u uw keuze het best op kunt baseren.

LucidLogix Virtu MVP

Bij verreweg de meeste luxere Z77-borden wordt de Virtu MVP-software van LucidLogix gebundeld. Deze software kan de in de processor geïntegreerde gpu en een losse videokaart laten samenwerken. Door de geïntegreerde gpu het aansturen van de monitoren op zich te laten nemen, kan de aparte videokaart zijn rekenkracht puur gebruiken voor het berekenen van 3D-beelden. Verder bevat Virtu MVP diverse technieken die overbodige berekeningen binnen 3D-games kunnen wegnemen. Uitleg van de exacte werking gaat wat te ver binnen dit artikel, maar het komt er in feite op neer dat Virtu MVP potentieel voor significant betere 3D-prestaties kan zorgen - althans, volgens de ontwikkelaars. In de praktijk zien we inderdaad geregeld betere scores, maar ook veel compatibiliteitsproblemen. Vooralsnog is Virtu MVP iets wat zeker interessant is om eens mee te experimenteren, maar we raden gamers nog niet aan om dit standaard ingeschakeld te hebben.

ASRock Z77 Extreme4

De ASRock Z77 Extreme4 is een ATX-bord gebaseerd op de Z77-chipset. Het bord kenmerkt zich allereerst door zijn vriendelijke prijs van gemiddeld 133 euro. De meeste andere fabrikanten vragen aanzienlijk meer voor ATX Z77-borden met de nodige extra's. Positief is de aanwezigheid van twee extra usb3.0-poorten (zes in totaal dus), een Realtek ALC898-audiochip en acht SATA-poorten. De grafische BIOS is prima, al weet ASRock het niveau van bijvoorbeeld ASUS nog niet te evenaren. Een struikelblok is het energieverbruik: dat is opvallend hoog. De prestaties zijn echter prima. Extra opties als aan/uit- en reset-knoppen direct op het bord en een display voor probleemdiagnose zijn aanwezig, vrij uniek in deze prijsklasse. ASRock biedt traditiegetrouw veel mogelijkheden voor relatief weinig geld, maar net niet voldoende om één van onze aanraders te zijn.

© PXimport

ASRock Z77 Extreme4

Straatprijs € 133,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

6x usb 3.0

8x SATA

Probleemdiagnose

Scherp geprijsd

Minpunten

Hoog energieverbruik

ASUS P8H77-I

De ASUS P8H77-I is het enige Mini-ITX-moederbord in deze test. Het bordje is geschikt om een klein, maar krachtig pc'tje op basis van een Ivy Bridge-processor samen te stellen. Doordat Ivy Bridge ook prima videomogelijkheden biedt, is dit Mini-ITX bordje wellicht ook interessant voor het samenstellen van een capabele mediacenter-pc. Vanwege de kleine afmetingen zijn de uitbreidingsmogelijkheden natuurlijk beperkt: we tellen één PCI Express x16-slot en twee geheugensloten. Het bord biedt keurig de mogelijkheid tot vier usb3.0-poorten (twee zitten er al fysiek op de achterplaat) en zes SATA-poorten die de H77-chipset aanbiedt. Die SATA-poorten maken het bord ook interessant voor Home Server. Overklokmogelijkheden en andere extra eigenschappen zijn er nagenoeg niet, zoals te verwachten bij een ITX-bordje. De analoge geluidskwaliteit valt als gevolg van de VIA VT1708S-chip helaas wat tegen. Het energieverbruik is lekker laag, de prestaties zijn verder prima.

© PXimport

ASUS P8H77-I

Straatprijs € 95,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Mini-ITX

Geschikt voor thuisserver of mediacenter

Minpunten

Analoge geluidskwaliteit

Weinig uitbreidingsmoge­lijkheden

ASUS P8H77-M LE

De P8H77-M LE is ASUS' goedkoopste H77-moederbord en ligt al voor zo'n 90 euro in de winkel. De uitbreidingsmogelijkheden zijn dan ook beperkt en omvatten onder andere één keer PCI Express x16, één keer PCI Express x4, één keer PCI Express x1 en slechts twee geheugensloten. De gekozen audiochip is de inmiddels bejaarde, maar nog steeds redelijk presterende Realtek ALC887. Op dit moederbord vinden we net als op alle andere geteste ASUS-moederborden de grafische EFI-BIOS van ASUS die qua mogelijkheden, overzichtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid echt aan kop gaat. Vooral de USB BIOS Flashback, waarmee u de BIOS kunt flashen vanaf een usb-stick (zelfs zonder processor of geheugen), geeft aan hoe goed ASUS meedenkt met systeembouwers. Het bord is ten slotte erg zuinig en presteert vergelijkbaar met de rest van het testveld. Maar we moeten ook realistisch zijn: Gigabyte en MSI bewijzen dat je voor een nóg lager bedrag ook al een goede basis voor een Ivy Bridge-systeem kunt kopen.

© PXimport

ASUS P8H77-M LE

Straatprijs € 90,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Relatief goedkoop

Uitgebreide EFI BIOS

Minpunten

Basisuitrusting

ASUS P8Z77-V

De P8Z77-V-serie is ASUS' reeks van ATX-borden en bestaat uit vijf modellen: P8Z77-V LE, P8Z77-V, P8Z77-V Pro en P8Z77-V Deluxe. De P8Z77-V kost zo'n 167 euro. Sterke punten van dit bord zijn opnieuw uiteraard de ASUS EFI-BIOS, maar ook de aanwezigheid van vier soorten monitoruitgangen (dus ook DisplayPort!), zes usb3.0-poorten, acht SATA-aansluitingen, een prima presterende Intel-netwerkchip en de Virtu MVP-software. Het meest opvallende extraatje is de aanwezigheid van een 802.11n-adapter (2,4 GHz). Die kunt u gebruiken om de pc op een draadloos netwerk aan te sluiten, maar de ASUS-software zorgt er ook direct voor dat uw smartphone als afstandsbediening voor de pc werkt. Verder bundelt ASUS DTS-software voor de geluidskaart. Met twaalf fasen voor de cpu-stroomvoorziening is dit bord ook al redelijk interessant voor overklokkers. Lekker compleet voor nog steeds een redelijk vriendelijke prijs.

© PXimport

ASUS P8Z77-V

Straatprijs € 167,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

6x usb 3.0

8x SATA

Wifi

Vier monitoraansluitingen

Minpunten

Geen

ASUS P8Z77-V Deluxe

Met een straatprijs van 225 euro is de P8Z77-V Deluxe één van de duurste Z77-moederborden die u kunt krijgen. Het bord staat dan ook bol van de extra mogelijkheden. Net als de P8Z77-V heeft de Deluxe-uitvoering drie PCI Express x16-sloten. Het aantal usb3.0-poorten is verhoogd naar acht. Het aantal interne SATA-poorten is nog steeds acht (waarvan vier SATA 6 Gbit/s), maar de Deluxe biedt ook tweemaal eSATA. Op dit bord gebruikt ASUS de kwalitatief betere Realtek ALC898-audiochip, opnieuw in combinatie met DTS-software. Het bord heeft twee gigabit-netwerkaansluitingen naast een 802.11n-adapter. Verder wordt ook bluetooth 4.0 direct ondersteund. Het bord heeft een stroomvoorziening voor de processor met 20 fasen, aan/uit- en reset-knoppen direct op het bord en een display met codes voor foutdiagnose. Het enige wat u zich moet afvragen, is of u al die extra opties überhaupt wel gaat gebruiken, want goedkoop is dit bord zoals gezegd niet.

© PXimport

ASUS P8Z77-V Deluxe

Straatprijs € 244,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

8x usb 3.0

Goede geluidchip

eSATA

Bluetooth

Minpunten

Prijzig

ECS Z77H2-AX

Het uiterlijk van een moederbord is per definitie ondergeschikt aan de mogelijkheden en de prestaties. Bij dit ECS-bord is het juist het uiterlijk dat het meest opvalt: alle koelblokken en I/O-aansluitingen zijn goudkleurig uitgevoerd. Of u dat mooi of kitsch vindt, is een kwestie van persoonlijke smaak. Qua mogelijkheden is ECS redelijk vergelijkbaar met de grotere merken. We zien zes keer usb 3.0, wifi, bluetooth, eSATA, voltagemeetpunten en een display met BIOS-codes. Dat is allemaal mooi, maar er zijn ook grote afknappers: het EFI-BIOS is dan wel grafisch, maar blinkt nog niet uit qua instelmogelijkheden. Drie ventilatoraansluitingen waarvan slechts één PWM (snelheidsaansturing) ondersteunt, is echt te weinig voor de doelgroep van liefhebbers. En bovenal is het stroomverbruik véél te hoog: het geeft aan dat het bord en/of het BIOS niet optimaal ontworpen zijn. Het merk ECS is overigens slecht verkrijgbaar in Nederland.

© PXimport

ECS Z77H2-AX

Straatprijs € 310,00

Oordeel 5/10

Pluspunten

6x usb 3.0

Wifi en bluetooth

eSATA

Probleemdiagnose

Minpunten

Te hoog stroomverbruik

Ventilatoraansluitingen

BIOS

Gigabyte GA-H77M-D3H

De GA-H77M-D3H is een betaalbaar microATX-moederbord van Gigabyte met H77-chipset. Met een prijskaartje van zo'n 86 euro is Gigabyte een fractie goedkoper dan de ASUS P8H77-M LE en vrijwel gelijk geprijsd aan de MSI H77MA-G43. Het bord lijkt qua uitrusting vrijwel een kopie van ASUS. Gigabyte biedt twee fysieke PCI Express x16-sloten (waarvan één met slechts vier lanes). Het bord telt vier usb3.0- en zes SATA-poorten. De gigabit-ethernetcontroller komt van het merk Atheros, een keuze die we niet vaak zien. De VIA-audiochip presteert prima. Overklokmogelijkheden zijn er niet. Gigabytes grafische EFI-BIOS is zeker het vermelden waard: in de zogenoemde 3D-modus ziet u een afbeelding van het moederbord waarbij u kunt klikken op de onderdelen die u wilt configureren. Van de drie goedkope H77-borden, verbruikt Gigabyte helaas wel de meeste stroom.

© PXimport

Gigabyte GA-H77M-D3H

Prijs € 86,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Relatief goedkoop

Minpunten

Basisuitvoering

Andere H77-borden zijn zuiniger

Gigabyte GA-Z77M-D3H

De Gigabyte GA-Z77M-D3H is met afstand het goedkoopste Z77-moederbord uit de test: voor slechts 95 euro haalt u dit Z77-bord al in huis. U hoeft geen waslijst aan extra's te verwachten, maar de basisfunctionaliteit van de Z77-chipset is in ieder geval prima geïmplementeerd op dit bord. De gebruikte VIA-audiochip presteert zeer behoorlijk op dit bord, maar helaas ontbreekt de digitale s/pdif-aansluiting. De prestaties van het bord zijn prima en het stroomverbruik is duidelijk onder het gemiddelde. Hier en daar heeft Gigabyte bezuinigd: plastic randjes rond de interne aansluitingen voor bijvoorbeeld de usb-poorten ontbreken, maar dat zien we door de vingers. Net als alle andere Gigabyte Z77-borden in deze test, heeft de GA-Z77M-D3H twee BIOS-chips. Voor wie niet veel geld wil uitgeven, maar wel de overklokmogelijkheden van de Z77-chipset wenst, is dit een prima keuze.

© PXimport

Gigabyte GA-Z77M-D3H

Prijs € 95,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Goedkoopste Z77-bord uit de test

Prima BIOS

Minpunten

Basisuitvoering

Geen s/pdif

Gigabyte GA-Z77-D3H

Gigabytes instapbord op ATX-formaat, de GA-Z77-D3H, lijkt qua functionaliteit erg op de hiervoor besproken GA-Z77M-D3H, maar heeft uiteraard wat meer uitbreidingssloten: tweemaal PCI Express x16, driemaal PCI Express x1 en tweemaal PCI. De prijs is opnieuw scherp: voor zo'n 99 euro biedt Gigabyte (naast het goedkoopste microATX-bord) het goedkoopste ATX-moederbord met Z77-chipset in deze test. Er is een aantal veranderingen: dit ATX-bord biedt bijvoorbeeld zes keer usb 3.0 en hoewel dezelfde VIA-audiochip wordt gebruikt, vinden we bij dit bord ook een digitale uitgang. Verder wordt de Virtu MVP-software gebundeld. Een interessante toevoeging ten opzichte van het microATX-broertje van dit bord is een mSATA-aansluiting midden op het bord, waar u een kleine caching-SSD kunt plaatsen. Op de prestaties valt opnieuw weinig aan te merken.

© PXimport

Gigabyte GA-Z77-D3H

Prijs € 99,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Goedkoopste Z77-ATX-bord uit de test

Prima BIOS

6x usb 3.0

mSATA

Minpunten

Weinig extra eigenschappen

Gigabyte GA-Z77X-UD3H

De luxere Gigabyte GA-Z77X-UD3H valt, net als zijn (niet geteste) grotere broertje UD5H, in de Ultra Durable 4-reeks. Met de term 'Ultra Durable' geeft Gigabyte al sinds jaar en dag aan dat men een betere kwaliteit componenten gebruikt voor deze borden. Een nieuwe toevoeging bij versie 4 is dat een printplaat wordt gebruikt die geproduceerd is met een nieuw soort fibermateriaal, waardoor het moederbord beter tegen vochtigheid kan. Gigabyte is trouwens eerlijk genoeg om toe te geven dat het in Europa vrijwel nooit voorkomt dat een moederbord kapotgaat vanwege een te vochtige omgeving. Zaken als de extra dikke koperlaag en betere componenten blijven onderdeel van Ultra Durable. Het bord is in donkergrijs uitgevoerd en ziet er stijlvol uit. Opvallende mogelijkheden zijn onder meer DisplayPort, eSATA, aan/uit- en reset-knoppen direct op het bord, voltagemeetpunten en probleemdiagnose. Dat het bord acht usb3.0-aansluitingen biedt, klinkt ook goed. Van de implementatie via twee geïntegreerde usb3.0-hubs op het bord zijn we niet bepaald gecharmeerd. De prestaties zijn goed, het stroomverbruik valt een beetje tegen.

© PXimport

Gigabyte GA-Z77X-UD3H

Prijs € 158,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

DisplayPort

eSATA

Probleemdiagnose

Prima BIOS

Minpunten

Usb3.0-poorten via geïntegreerde hubs

Intel DZ77GA-70K

Intels eigen high-end Z77-moederbord is de DZ77GA-70K. Dit bord valt onder Intels 'Extreme Series' en is als zodanig te herkennen aan de karakteristieke doodskop die op het koelblok is geplaatst. Sterke punten zijn bluetooth, firewire, de beste geluidskwaliteit van alle borden in de test, twee Intel-netwerkpoorten, wifi, acht SATA-aansluitingen, aan/uit- en reset-knoppen direct op het bord en een HEX-display voor probleemdiagnose. Ook over het BIOS zijn we érg enthousiast: Intels nieuwe grafische interface werkt erg gebruiksvriendelijk, onder meer dankzij zelf aan te passen overzichten en het gebruik van schuifjes. Voor wie een normale BIOS-indeling gewend is, zal het even wennen zijn. Jammer is dat ook Intel een op het bord gesoldeerde usb-hub inzet om acht usb3.0-poorten te bewerkstelligen. Verder zijn vier fan-aansluitingen voor een high-endbord een beetje karig en is het jammer dat er slechts één monitoraansluiting is. Maar toch: voor het eerst speelt Intel écht een rol van betekenis in het topsegment!

© PXimport

Intel DZ77GA-70K

Prijs € 240,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Bluetooth en wifi

Beste geluidskwaliteit

8x SATA

Minpunten

Usb3.0-poorten via geïntegreerde hub

Slechts één monitoraansluiting

MSI Z77A-GD65

De MSI Z77A-GD65 is met afstand het zuinigste bord uit deze test. De 12-fase-stroomvoorziening met zogenoemde DrMOS-chips lijkt uitstekend ontworpen te zijn. Het bord maakt gebruik van Military Class III-componenten, wat MSI heeft ingevuld met het gebruik van Japanse 'solid cap'-condensators, SFC-spoelen en de genoemde DrMOS-chips. Als extra mogelijkheden biedt de GD65 firewire, een prima Realtek ALC898-audiochip, een Intel-netwerkcontroller, twee extra SATA-poorten, aan/uit- en reset-knoppen direct op het bord, een display voor probleemdiagnose, de Virtu MVP-software en gebruiksvriendelijke voltagemeetpunten. Dat alles maakt dat MSI opnieuw de ideale gulden middenweg vindt, met voldoende extra's maar zonder dure poespas. Deze Z77A-GD65 staat absoluut op ons lijstje met aanraders! De prijs van gemiddeld 177 euro is wat ons betreft alleszins acceptabel.

© PXimport

MSI Z77A-GD65

Prijs € 178,-

Oordeel 9/10

Pluspunten

8x SATA

Probleemdiagnose

Erg zuinig

Minpunten

Geen

MSI H77MA-G43

Van de geteste H77-moederborden is de MSI H77MA-G43 nipt het goedkoopst. Opnieuw hebben we van doen met een bordje met basisfunctionaliteit. Met twee PCI Express x16-sloten en vier DIMM-sloten biedt MSI meer uitbreidingsmogelijkheden dan ASUS. De analoge geluidskwaliteit is dan wellicht wat minder dan bij de concurrentie, MSI is de enige van de drie met een digitale audio-uitgang. De verdere uitrusting komt exact overeen met wat de H77-chipset biedt: vier keer usb 3.0 en zes keer SATA en verder geen poespas. Qua stroomverbruik zit MSI een beetje tussen ASUS en Gigabyte in. Qua prestaties gaat MSI aan kop.

© PXimport

MSI H77MA-G43

Prijs € 85,-

Oordeel 8/10

Pluspunten

Goedkoopste H77-moederbord uit de test

Prima prestatie

Minpunten

Basisuitvoering

MSI Z77MA-G45

MSI's microATX Z77-moederbord is net als enkele andere erg kaal van opzet. Buiten de standaardfunctionaliteit van de Z77-chipset vinden we eigenlijk geen noemenswaardige extra mogelijkheden, buiten MSI's prima grafische EFI-BIOS om. Op zich is niets mis met een kaal, maar stabiel bord als de Z77MA-G45, zeker als de prestaties en het stroomverbruik ook dik in orde zijn. Jammer is wel dat het MSI-bord relatief prijzig is: u betaalt er zo'n 110 euro voor, terwijl bij Gigabyte vergelijkbare functionaliteit 15 euro minder kost. Prima bordje dus, maar een tikkie te duur.

© PXimport

MSI Z77MA-G45

Prijs € 111,-

Oordeel 7/10

Pluspunten

Energiezuinig

Minpunten

Geen extra mogelijkheden

Iets te duur

Conclusie

Met de introductie van Ivy Bridge maakt Intel in zijn 'tick' de overstap naar 22nm-transistors. Wat het cpu-gedeelte van de processors betreft, zijn er weinig schokkende vernieuwingen: de processors zijn tien procent sneller, maar wél zuiniger. Het gpu-gedeelte van de processors is het meest onder handen genomen. Niet alleen biedt ook Intel nu DirectX 11-functionaliteit, de prestaties van de geïntegreerde gpu zijn flink verbeterd, wat we ook overtuigend terugzien in onze benchmarks. Voor wie nu al een Sandy Bridge-systeem heeft, is er heel eerlijk gezegd niet bijster veel reden om te upgraden. Voor wie het afgelopen jaar niet z'n pc of laptop heeft vervangen, is de komst van Ivy Bridge misschien wel net het duwtje dat u nodig hebt om het alsnog te doen. Ga dan wel voor één van de moederborden met de nieuwe 7-serie-chipset. U hebt in de praktijk de keuze tussen de luxe Z77-chipset en de goedkopere H77-chipset met minder mogelijkheden. In de test zijn we vier H77-moederborden tegenkomen. Het is wel duidelijk dat fabrikanten de H77 als budgetplatform zien, want de borden zijn allemaal relatief kaal en goedkoop. Wilt u extra mogelijkheden, dan zult u een Z77-bord moeten kopen. De drie microATX H77-moederborden lijken erg op elkaar. ASUS valt wat ons betreft af. Die is net wat duurder en biedt juist de minste uitbreidingsmogelijkheden. De Gigabyte GA-H77M-D3H en MSI H77MA-G43 zijn extreem aan elkaar gewaagd. Onze voorkeur gaat nipt naar de MSI, die het goedkoopst is, het beste presteert en zuiniger is dan de Gigabyte. We geven de MSI H77MA-G43 een Redactie TIP. De ASUS P8H77-I is voor een normale pc minder interessant. Een Mini-ITX H77-bordje met zes SATA-poorten is wel leuk voor een Home Server en zou ook een goede basis zijn voor een kleine mediacenter-pc.

Bij de Z77-borden is de microATX Gigabyte GA-Z77M-D3H verreweg het goedkoopste bord uit de test. Het heeft totaal geen extra toeters en bellen, maar werkt verder prima. Wie een zo goedkoop mogelijk Z77-gebaseerd systeem wil aanschaffen, doet er een prima koop mee. Dit moederbord heeft helaas geen s/pdif-geluidsuitgang. Voor meer mogelijkheden moet u toch echt de overstap maken naar het ATX-formaat. Opnieuw is de scherpe prijs bij Gigabyte opvallend: de GA-Z77-D3H is dan wel echt een instapbord zonder belangrijke extra mogelijkheden, maar wel een stuk goedkoper dan de instap-ATX-borden van de concurrentie. Bovendien heeft dit moederbord wel s/pdif. Reden genoeg om een Redactie TIP-keurmerk toe te kennen aan dit goedkope moederbord.

Wie tussen de 150 en 180 euro wil uitgeven (in onze ogen een fors bedrag), kan kiezen tussen de ASUS P8Z77-V, MSI Z77A-GD65 en Gigabyte GA-Z77X-UD3H. ASUS heeft zes usb3.0-poorten, wifi en een prima audio-implementatie. Gigabyte is een tikkeltje goedkoper dan de andere twee, maar heeft minder SATA-poorten en de usb3.0-implementatie via een hub is niet optimaal. MSI is verreweg het zuinigst, heeft als enige firewire, de beste audio-implementatie, maar minder usb 3.0 poorten. De keuze tussen het bord van MSI en ASUS is dus lastig, maar wij geven de voorkeur aan usb3.0-poorten boven firewire. De ASUS P8Z77-V is dan ook de testwinnaar. We hebben ook nog twee duurdere borden van ASUS en Intel getest, maar die bieden wat ons betreft niet genoeg meerwaarde voor de meeste gebruikers.

Specificaties van de geteste moederborden (PDF).

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten