Twee weken terug bespraken we hoe u uw eigen Linux-server opzet. U hebt daardoor de volledige controle over een eigen server, waarop u kunt installeren wat u wilt. Deze maand gaan we dit in de praktijk uitvoeren: we installeren WordPress, een populair opensource blogplatform, op de server. Daardoor hebt u uw blog volledig in eigen beheer zodat u niet afhankelijk bent van WordPress of een andere aanbieder. Als u ooit niet meer tevreden bent over WordPress, installeert u gewoon een ander blogsysteem. Terwijl we dit alles installeren en configureren, leren we u nog een boel Linux-commando's.
1. Webserver
In de vorige workshop hebben we tijdens de installatie van Ubuntu 10.04 de LAMP-server al geïnstalleerd. Er draait op uw Linux-systeem nu dus al een webserver. Navigeer in uw favoriete webbrowser naar http://IPADRES, waarbij u IPADRES vervangt door het IP-adres van uw Linux-server. Als de webserver goed draait, krijgt u een eenvoudige webpagina te zien met de melding 'It works! This is the default web page for this server. The web server software is running but no content has been added, yet.' U bent nu klaar om een website op uw Ubuntu Server aan te maken.
2. Directory's
Lees voordat we WordPress gaan downloaden en installeren nog een in de vorige workshop hoe u inlogt op uw server (bijvoorbeeld met het Windows-programma PuTTY). De webserver heeft zijn webpagina's in de directory /var/www staan. U gaat naar die directory met het commando cd /var/www. Als u nu het commando ls intypt, dan krijgt u index.html te zien. Dit is de webpagina die u de melding 'It works!' toonde toen u naar uw server surfte. U kunt dit nagaan door de inhoud van het bestand te tonen met het commando cat index.html.
3. Download
Download nu de nieuwste versie van WordPress in de directory /var/www met het volgende commando: sudo wget http://wordpress.org/latest.tar.gz. Met het commando ls kunt u verifiëren dat het bestand latest.tar.gz nu in de directory /var/www staat. Een bestand met de extensie tar.gz is te vergelijken met een zip-bestand, en we kunnen dit uitpakken met het commando sudo tar xvzf latest.tar.gz. Hierna is WordPress geïnstalleerd in de directory /var/www/wordpress. Kijk maar eens met ls wordpress/ welke bestanden en directory's WordPress zoal geïnstalleerd heeft.
4. phpMyAdmin
We maken een database aan waarin WordPress uw blogteksten bijhoudt. Dat kan met allerlei commando's, maar het is eenvoudiger om phpMyAdmin te installeren; een webgebaseerde interface waarmee u de MySQL-database kunt beheren. Installeer phpMyAdmin met het commando sudo apt-get install phpmyadmin. Tijdens de installatie krijgt u de keuze om phpMyAdmin te configureren voor de webserver apache2 of lighttpd. Selecteer apache2 met de spatiebalk, ga met de Tab-toets naar OK en bevestig uw keuze met Enter. Kies bij de configuratie voor de database voor Nee.
5. Databasebeheer
Navigeer nu met uw webbrowser naar http://IPADRES/phpmyadmin/, waarna u het aanmeldscherm van phpMyAdmin te zien krijgt. U kunt als taal gerust Nederlands kiezen (alhoewel de vertaling van niet zo'n goede kwaliteit is). Daarna geeft u als gebruikersnaam root in en als wachtwoord datgene dat u in vorige workshop tijdens de installatie van LAMP gekozen hebt voor MySQL. Klik op Start om in te loggen. U krijgt een overzicht van de draaidende webserver (Apache) en databaseserver (MySQL), en kunt allerlei beheertaken uitvoeren vanuit uw webbrowser.
6. Nieuwe database
We gaan nu een nieuwe database aanmaken voor WordPress. Vul in de startpagina van phpMyAdmin onder Nieuwe database aanmaken een naam van de aan te maken database in (bijvoorbeeld wordpress) en klik op Aanmaken. In de zijbalk links krijgt u nu de zojuist aangemaakte database te zien, die voorlopig nog leeg is. Klik nu op het Home-icoontje om naar de startpagina te gaan en dan op Rechten. Klik op Voeg een nieuwe gebruiker toe.
7. Gebruiker
Vul een gebruikersnaam in voor WordPress (bijvoorbeeld wordpress) en een moeilijk te raden wachtwoord. Klik rechtsonder op Start. Klik nu bovenaan opnieuw op Rechten, u zult zien dat er een gebruiker wordpress in de lijst staat. Klik in de rij van die gebruiker rechts op het icoontje van de actie Wijzig rechten. In het kader Database-specifieke privileges selecteert u de door u aangemaakte database (wordpress), waarna de pagina ververst. Klik op Selecteer alles en daarna op Start (let op: in het kader Database-specifieke privileges, niet de knop in het kader eronder).
8. Configuratie
Navigeer nu in uw webbrowser naar http://IPADRES/wordpress/. WordPress ontdekt dat u nog geen configuratiebestand hebt aangemaakt, en stelt u voor om dit te doen. Klik op Create a Configuration File en op de volgende pagina op Let's go. Daarna geeft u de naam van de database in die u in phpMyAdmin hebt aangemaakt (bijvoorbeeld wordpress), de gebruikersnaam (bij ons eveneens wordpress) en het bijbehorende wachtwoord. De database-host mag op localhost blijven staan en het database-prefix op wp_. Klik op Submit om de configuratie door te voeren.
9. Installatie
Klik op Run the install, en geef de laatste informatie voor uw WordPress-blog in. Bedenk een titel voor uw blog en kies een gebruikersnaam (standaard admin) en wachtwoord om in te loggen op uw blog. Het mailadres dat u opgeeft wordt gebruikt om u op de hoogte te houden van activiteiten op uw blog, bijvoorbeeld als er iemand op een blogpost reageert. Klik daarna op Install WordPress, waarna u kunt inloggen op http://192.168.1.8/wordpress/wp-login.php met de opgegeven gegevens (gebruikersnaam en wachtwoord) en in de beheerpagina terechtkomt.
Interface
In het kader Right Now van het 'Dashboard' krijgt u een overzicht te zien van het aantal blogposts, commentaren, enzovoort. Klik op een categorie om direct de inhoud aan te passen. In de linkerzijbalk ziet u bovenin belangrijke meldingen. Eronder kunt u bijvoorbeeld uw blogposts aanpassen, commentaren beheren, plug-ins installeren en de stijl van uw blog aanpassen. Klikt u linksboven op de titel van uw blog, dan verlaat u het Dashboard en opent uw blog.
Snelkoppelingen
Rechts bovenaan kunt u in het menu waar New Post staat met één klik een nieuwe blogpost of pagina aanmaken, media uploaden of commentaren beheren. Klikt u op Screen Options, dan kunt u instellen wat u allemaal in het Dashboard wilt zien en in hoeveel kolommen. In het QuickPress-kader kunt u rechtstreeks vanuit het Dashboard een blogpost schrijven en publiceren. En helemaal bovenaan rechts kunt u uitloggen of uw gebruikersprofiel aanpassen.
10. Permalinks
Standaard krijgt elke blogpost een lelijke url zoals http://IPADRES/wordpress/?p=1. Dankzij permalinks kunt u beter leesbare adressen maken, die ook meer kans maken om goed te scoren in Google. Ga daarvoor in de zijbalk naar Settings / Permalinks en kies een schema, bijvoorbeeld Day and name dat van de url iets maakt als http://IPADRES/wordpress/2010/10/03/hello-world/. U kunt ook zelf een schema voor maken, waarover u meer informatie vindt op http://codex.wordpress.org/Using_Permalinks. Klik daarna op Save Changes.
11. Herschrijven
Wanneer u nu op de url van een blogpost klikt, krijgt u de foutmelding dat de url niet bestaat. Permalinks werken niet in de standaardinstallatie van Apache in Ubuntu 10.04. Hiervoor moeten we eerst de module mod_rewrite inschakelen. Doe dit met het commando sudo a2enmod rewrite en laat Apache de gewijzigde configuratie opnieuw inlezen met sudo /etc/init.d/apache2 restart. De url werkt nu nog steeds niet. Een nadeel van alles zelf instellen op uw eigen Linux-server, is dat u alles exact op elkaar moet afstemmen, en het is niet altijd eenvoudig om te weten wat er scheelt.
12. Apache-configuratie
Voordat permalinks werken moet u nog een instelling wijzigen in het bestand /etc/apache2/sites-available/default. Open dit configuratiebestand met het programma nano met het commando sudo nano /etc/apache2/sites-available/default. Wijzig nu AllowOverride None in de secties <Directory /> en <Directory /var/www/> naar AllowOverride All. Sluit af met Ctrl+X, sla de wijzigingen op met J en druk op Enter. Herstart Apache met sudo /etc/init.d/apache2 restart. Indien u SSL gebruikt, herhaalt u dezelfde procedure voor het bestand /etc/apache2/sites-available/default-ssl.
13. Back-ups
Omdat u uw eigen server beheert, bent u zelf ook verantwoordelijk voor zaken als back-ups. Crasht uw server, dan bent u de inhoud van uw blog kwijt. Een back-up van een WordPress-blog bestaat uit twee delen: de bestanden en de database. De bestanden bestaan onder andere uit de WordPress-installatie, plug-ins, thema's en afbeeldingen. Uw blogposts zelf zitten in de database. Maakt u maar een back-up van één van de twee delen, dan kunt u uw blog niet volledig reconstrueren. Meer informatie vindt u op http://ct.link.ctw.nl/wpbu.
14. Bestanden
De bestanden back-uppen is eenvoudig: u maakt een tar.gz-bestand aan van de inhoud van de directory /var/www/wordpress. Log in op uw Linux-server en typ het commando: tar cvzf blog2010-10-03.tar.gz /var/www/wordpress/. Dit is hetzelfde programma 'tar' dat we in stap 3 gebruikten om WordPress uit te pakken. Toen gebruikten we de optie x (extract), nu c (create). Gebruik daarna een ftp-programma (bijvoorbeeld het gratis WinSCP) op uw Windows-computer om het bestand blog2010-10-03.tar.gz met daarin al uw WordPress-bestanden te downloaden van uw server.
15. Bestanden terugzetten
Wanneer u uw blog moet herstellen op basis van een back-up, zet dan eerst de bestanden terug die u geback-upt hebt naar /var/www/wordpress. Dat kan door met WinSCP het bestand blog2010-10-03.tar.gz dat u op uw Windows-computer hebt staan, te uploaden naar de thuispagina op uw Linux-server. Log daarna in op uw server en typ in: sudo tar xvzf blog2010-10-03.tar.gz -C /. Hiermee pakt u de inhoud van het bestand uit in de hoofddirectory, waardoor de juiste bestanden in /var/www/wordpress terechtkomen. In de kaders hieronder leest u hoe u de database back-upt.
16. Database
Om het database-deel te back-uppen installeert u de plug-in van WordPress Database Backup (WP-DB-Backup) in het Dashboard van uw WordPress-blog. Klik op Add New en zoek op plug-ins met het trefwoord backup. Activeer de plug-in. Ga nu in het menu Tools naar Backup. Kies welke optionele tabellen ook geback-upt moeten worden en bepaal wat er met de back-up gebeurt. U kunt hem opslaan op de server, downloaden naar de pc of mailen naar uzelf. Klik op Backup now!. Het resultaat is een bestand met de extensie sql.gz. U kunt ook een periodieke back-up instellen.
17. Database terugzetten
Wilt u een database-back-up terugzetten, open dan phpMyAdmin. Klik op de startpagina in de zijbalk op uw WordPress-database (bijvoorbeeld wordpress). Ofwel krijgt u nu een lijst van bestaande tabellen te zien, ofwel niets. Klik bovenaan op Importeer en klik dan in het kader Te importeren bestand op Browse en kies het bestand met de extensie sql.gz dat een back-up van de database bevat. Zorg dat u in het kader Opmaak van te importeren bestand voor SQL gekozen hebt en klik op Start. Dit kan een tijdje duren, maar uiteindelijk zou uw blog hersteld moeten zijn.
18. Https
Het is aan te raden om https te gebruiken om in te loggen op uw blog, zodat niemand uw wachtwoord kan achterhalen door het netwerkverkeer af te luisteren. Schakel daarom de SSL-module van Apache2 in met sudo a2enmod ssl en laat de webserver ook op de https-poort luisteren met sudo a2ensite default-ssl. Herstart Apache2 nu om de wijzigingen door te voeren met sudo /etc/init.d/apache2 restart. Uw bezoekers kunnen de http-url van uw blog blijven gebruiken, maar uzelf gebruikt voor de veiligheid het best altijd https.
IP-adres
Is uw Linux-server een computer binnen uw lokaal netwerk, dan is uw blog ook enkel bereikbaar voor computers in dit netwerk. Voor bijvoorbeeld een bedrijfsblog met intern nieuws is dit handig. Het adres dat u in uw webbrowser moet intypen voor uw blog, zal beginnen met een lokaal IP-adres zoals 192.168.1.8. Wilt u dat uw blog ook buiten uw netwerk bekeken kan worden, dan dient u port forwarding op uw router in te stellen (zie vorige workshop). Hebt u een virtual private server bij een hostingprovider met daarbij een domeinnaam, dan kunt u uw blog direct bereiken door die domeinnaam in uw browser in te typen.
Directory
De directory wordpress in de url van uw blog is de directory die u in het begin van deze workshop in /var/www geïnstalleerd hebt. Wilt u deze na de installatie nog veranderen, dan kan dat. Kijk op http://codex.wordpress.org/Moving_WordPress hoe dit moet. Beter is om op voorhand goed na te denken hoe u wil dat de url van uw blog eruitziet. Ziet u bijvoorbeeld liever http://IPADRES/blog? Dan moet u na het uitpakken met sudo tar xvzf latest.tar.gz de directory wordpress hernoemen naar blog met het commando sudo mv wordpress blog en voor de configuratie navigeren naar http://IPADRES/blog/ in plaats van http://IPADRES/wordpress/.
19. Exporteren
Hebt u al een weblog? U hoeft niet opnieuw te beginnen. Ga in het Dashboard van uw oude blog naar Tools / Export, selecteer wat u wilt exporteren en klik op Download Export File. Het resultaat is een wxr-bestand. Ga in het Dashboard van uw nieuwe blog op uw server naar Tools / Import en selecteer WordPress. De WordPress Importer-plug-in wordt geïnstalleerd. Kies het wxr-bestand en klik op Upload file and import. Vink Download & import file attachments aan als u afbeeldingen waarnaar verwezen wordt in uw oude blog, wilt importeren. Uw blog moet dan nog wel online staan.
20. Andere blogs
Ook als u voor uw oude blog niet van WordPress gebruikmaakte, is de kans groot dat u de inhoud toch gewoon kunt overzetten naar uw nieuwe WordPress-blog. Kijk maar eens in Tools / Import naar de beschikbare importfilters. Standaard vindt u er filters voor Blogger, LiveJournal en Movable Type. Er is zelfs een filter dat inhoud kan importeren uit een RSS-feed. U vindt hier ook een rechtstreekse link naar de plug-in-directory om nog meer importfilters te zoeken, maar pas op met het installeren van een willekeurige plug-in.
21. En verder
In deze workshop hebben we voortgebouwd op de workshop van de vorige maand, zodat u iets nuttigs kunt doen met uw eigen Linux-server. Uw eigen blog draait op uw server. Ondertussen hebt u ook enkele commando's geleerd om de webserver Apache te herstarten, modules voor extra functionaliteit in te schakelen, en u weet nu hoe u met het programma 'nano' bestanden kunt aanpassen. Volgende keer laten we u zien hoe u uw eigen mailserver installeert, zodat u niet meer afhankelijk bent van Gmail of een andere gratis mailprovider.
