Wat is een NAS en wat kun je ermee?
Een NAS is een handig apparaat waarmee je bestanden deelt met het hele gezin. Je doet de NAS echter tekort wanneer je die alleen maar daarvoor gebruikt. Een NAS kan namelijk meer dan bestanden opslaan en delen. Wat kun je allemaal met een NAS?
De eerste NAS-apparaten waren weinig meer dan een harde schijf met een netwerkaansluiting. Je kon mappen maken en delen en bestanden opslaan. Dat was handig in een tijd dat iedereen een pc gebruikte en breedbandinternet maar beperkt beschikbaar was. Inmiddels is de wereld totaal veranderd. Vrijwel ieder huis heeft een vaste internetverbinding en er zijn behalve de enkele bekabelde pc's vooral heel veel mobiele apparaten via wifi online. Als een kameleon heeft de NAS zich telkens aan deze veranderende situatie aangepast. Lees ook: De 8 beste NAS-systemen die je nu kunt kopen.
Nog steeds kun je bestanden centraal opslaan wat met de vele mobiele apparaten ook onverminderd belangrijk is. Maar je kunt met een moderne NAS ook heel veel andere, nuttige en leuke dingen doen. En moeilijk is het niet, want hoewel op elke NAS wel een versie van Linux draait, is een NAS dankzij zijn webinterface relatief eenvoudig te gebruiken. De pc en ook smartphone en tablet weten bovendien via de meegeleverde software en gratis apps de NAS gemakkelijk te vinden.
01 Basisconfiguratie
Hoewel je de configuratie van de NAS altijd nog kunt aanpassen, is het belangrijk de basis goed neer te zetten. Dit geldt vooral voor de indeling van de opslagruimte, want wil je die later aanpassen, dan verlies je alle gegevens die op de NAS staan. Zijn de harde schijven geplaatst en heeft de NAS elektriciteit en een netwerkverbinding, schakel de NAS dan in. Kijk in de 'Quick Install Guide' hoe je de installatie van jouw NAS moet starten. De belangrijkste zaken tijdens de installatie zijn het downloaden en installeren van de nieuwste firmware op de NAS, het instellen van een sterk wachtwoord voor de beheerder (admin), het configureren van een vast IP-adres en van de opslagruimte. Zit er meer dan één schijf in de NAS, kies dan altijd voor RAID. RAID1 bij twee schijven, RAID5 of 10 bij meer schijven. Afhankelijk van de grootte van de opslagruimte duurt het synchroniseren van de opslagruimte enkele uren. Het is niet noodzakelijk daarop te wachten, maar geef de NAS wel voldoende tijd deze basis goed in te richten.
01 Het is belangrijk dat je je NAS tijdens de installatie een vast IP-adres geeft zodat je hem altijd kunt bereiken.
02 Gebruikers
Een NAS is ideaal voor gebruik in een gezin of een klein bedrijf. Het is echter niet handig wanneer iedereen hetzelfde account gebruikt en het is ook niet verstandig zelf altijd het admin-account te gebruiken. Maak daarom voor alle gebruikers een eigen account aan, liefst ook met een eigen stukje privé-opslagruimte en de mogelijkheid bestanden met anderen te delen of gedeelde functies aan te passen.
De NAS beheer je via de webinterface. Start daarom de browser en typ in de adresbalk het IP-adres van de NAS. Login als admin met het sterke wachtwoord dat je tijdens de installatie hebt ingesteld. Ga dan naar het hoofdonderdeel van de NAS en selecteer iets als Gebruikers of Toegangsbeheer (de exacte naam verschilt per fabrikant). Klik op Nieuw of Toevoegen om een nieuwe gebruiker aan te maken. Maak andere gebruikers dan jezelf in elk geval geen lid van de admin-groep en maak het liefst voor jezelf ook een account dat geen admin is.
02 Maak voor elke gebruiker een eigen account aan en zet gewone gebruikers in de groep Users.
03 Mappen en delen
Zijn de gebruikers gemaakt, dan kunnen de gebruikers in elk geval al bestanden opslaan op de NAS en bestanden met elkaar delen. Sommige NAS-apparaten hebben standaard een map Public waar iedereen bestanden mag neerzetten en weghalen, op andere NAS-apparaten is dit niet aanwezig. Op de meeste NAS-apparaten is een bestandsbrowser aanwezig, waarmee je vanuit de browser naar de mappen en bestanden op de NAS kunt kijken. Vergelijkbaar met Windows Verkenner, maar dan in de browser. Start het onderdeel File Station of klik op Shares.
Klik op Nieuwe share of Nieuwe map en maak een map Documenten en geef alle gebruikers er lees- en schrijfrechten op.
Gebruikers kunnen nu op elke pc in Windows Verkenner een vaste netwerkverbinding maken. Klik daarvoor met de rechtermuisknop op het item Deze pc en kies de optie Netwerkverbinding maken. In het venster dat nu getoond wordt vul je in het veld Map, het volgende in: \\IP-adres NAS\Documenten. Vink de optie Verbinding maken met andere referenties aan en geef de eerste keer dat je de verbinding maakt, de gebruikersnaam en het wachtwoord op van het gebruikersaccount op de NAS. Deze netwerkverbinding wordt nu permanent getoond in Windows Verkenner en heeft een eigen schijfletter.
03 Zijn de mappen gemaakt en rechten ingesteld, dan kun je via de NAS bestanden delen.
Packages installeren
Een NAS in gebruik nemen gebeurt in twee stappen. De eerste stap is het installeren van het besturingssysteem en het configureren van belangrijke zaken zoals het netwerk (altijd een vast IP-adres) en de opslagruimte (JBOD, RAID). In de tweede stap voeg je extra functionaliteit toe door packages te installeren. De packages installeer je uit de 'winkel' van de NAS, zoals we dat ook van iOS en Android kennen. Bij Synology heet deze winkel Package Center, bij QNAP App Center en NETGEAR noemt het gewoon Apps. Om packages te downloaden, is het nodig je NAS te registreren, maar de packages zijn verder meestal gratis. Zoek de functionaliteit die je wilt toevoegen en klik op Installeren.
Elke package in de QNAP App Center voegt een nieuwe functie toe aan de NAS.
04 Downloaden
Een NAS kan prima films en muziek downloaden. Daartoe installeer je één van de downloadpackages uit de app store van jouw NAS, bijvoorbeeld Download Station, qBittorrent, Sick Beard en CouchPotato. Er is keuze te over. Start daarna de nieuwe functie en voeg een downloadtaak toe.
Kopieer hiervoor de url van de torrent of bewaar het torrent-bestand op de pc en open het dan met de downloadfunctie. Voeg de taak toe en even later begint de NAS te downloaden. Je kunt nu de browser sluiten en de pc uitschakelen, de download wordt verder door de NAS afgehandeld. Je kunt rustig meerdere downloads toevoegen, de NAS regelt het allemaal. Behalve torrents worden ook ftp- en http-downloads ondersteund.
04 Er is eigenlijk geen download-app of ASUSTOR heeft hem wel.
04 Laat de NAS je downloads verzorgen en bespaar tijd én geld.
Alternatieve packages
Zoek je een functie die je niet tussen de packages terugvindt, dan kun je kijken of er een package beschikbaar is van een alternatieve bron. Er zijn namelijk ook uitbreidingen beschikbaar buiten de officiële app stores van de fabrikanten. Dat geldt zeker voor QNAP en Synology, maar soms ook voor andere NAS-besturingssystemen.
Kijk bijvoorbeeld op deze of deze site. Op de laatste vind je een Spotweb-client en een ondertitel-downloader, allebei leuke uitbreidingen op de SABnzbd-functie. Via Package Center / Handmatig Installeren kun je zo'n alternatieve package downloaden op de Synology. Wel moet je eerst via Package Center / Instellingen het Vertrouwensniveau omlaag brengen naar Elke uitgever. Dit laatste maakt wel duidelijk, er zijn ook nadelen en risico's verbonden met het gebruik van deze packages. Deze packages zijn namelijk niet getest door de NAS-fabrikant en kunnen de NAS instabiel of onveilig maken. Gebruik je de NAS voor back-ups, dan is dat zeker iets om rekening mee te houden.
Onofficiële packages vereisen vaak meer handwerk en kennis om ze werkend te krijgen.
05 NZB's downloaden
Download je uit de binary-nieuwsgroepen op een nieuwsserver, installeer dan SABnzbd op de NAS. Ga naar de instellingen en configureer daar de juiste newsserver, plus de gebruikersnaam en wachtwoord die daarbij horen. Stel ook andere zaken in zoals het maximaal aantal gelijktijdige connections (verbindingen) of SSL om de verbinding te beveiligen.
Controleer ook het poortnummer van de newsserver, meestal is dit 119 of 563 bij SSL. Stel vervolgens de map in waar je de downloads wilt bewaren. Sommige apps maken hiervoor zelf bij de installatie een eigen map, bij andere moet je dit zelf regelen. Schakel ook de opties in voor het uitpakken, controleren en samenvoegen van de deelbestanden van elke download (zoek daarvoor naar opties als ParCheck, ParRepair, ParScan en Unpak).
05 Ook complexere taken als de downloads uit nieuwsgroepen controleren en samenvoegen kan een NAS aan. De wizard helpt de newsserver te configureren.
06 Mediaserver
De films en muziek die je op de NAS hebt staan, wil je natuurlijk bekijken op de verschillende apparaten in het thuisnetwerk. Dat gaat het handigste met een mediaserver. Elk merk NAS heeft wel een eigen mediaserver, maar er zijn ook talloze packages als je liever een andere mediaserver gebruikt zoals Plex of TwonkyMedia. Het principe van alle mediaservers is gelijk: ze scannen bepaalde mappen op de NAS naar mediabestanden en presenteren die op een aanstekelijke wijze in een webinterface. Bovendien schakelen ze DLNA/UPnP in zodat media-apparaten in het thuisnetwerk de NAS herkennen als bron van mediastreams. Heel veel configuratiewerk is het niet, zeker niet wanneer je één van de standaard mediaservers gebruikt.
06 Behalve de standaard mediaservers kun je ook een alternatieve server als Plex gebruiken.
07 Streamen naar Apple
Ben je een iTunes-fan, dan kun je de muziek en films op de NAS ook weergeven en afspelen binnen iTunes. Hiervoor moet je de iTunes-service op de NAS activeren en soms dien je de mappen te selecteren die je wilt weergeven in de iTunes-bibliotheek.
In iTunes hoef je niets te aan te passen, bij het opstarten scant het namelijk zelf het lokale netwerk naar compatibele mediaservices en zal dan de iTunes-stream op de NAS direct herkennen en opnemen in de eigen bibliotheek. Als alternatief kun je op de iPad of iPhone ook één van de apps installeren die de NAS-fabrikanten aanbieden, zoals DS Audio voor Synology of Qmusic HD voor QNAP. In elk geval Synology en QNAP ondersteunen inmiddels ook Apple Airplay. Hiermee kun je mediabestanden afspelen op een tv of geluidsinstallatie die is aangesloten op een Apple TV.
08 Foto's presenteren
Een NAS is ook een geweldig apparaat voor fotografen en eigenlijk iedereen die zelf foto's en ook video's maakt, bekijkt en wil delen. QNAP en Synology hebben Photo Station, NETGEAR biedt ReadyNAS Photos II. Met die extra functies kun je foto's en video's in een webinterface presenteren. Photo Station indexeert de bestanden en maakt ze makkelijk doorzoekbaar.
EXIF-informatie, zoals de locatie waar een foto is genomen, blijft behouden. En je kunt bijvoorbeeld foto's op een landkaart weergeven of sorteren op bestemming. De beelden delen kan zowel op het thuisnetwerk, maar ook met familie en vrienden ver weg via internet. Bovendien hebben de NAS-fabrikanten eigen apps voor iOS en Android uitgebracht (en Synology en QNAP ook al voor Windows Phone), waarmee je foto's die je onderweg maakt direct naar je NAS kunt uploaden.
08 Synology Photo Station sorteert foto's ook op een tijdlijn of wereldkaart.
Zakelijk gebruik
Het lijkt nu alsof een NAS alleen maar geschikt is voor multimedia, maar het tegendeel is waar. Een NAS biedt ook heel veel zakelijke functionaliteit. Wat te denken van Note(s) Station, waarmee je op een QNAP of Synology eigenlijk een eigen versie van Microsoft OneNote bouwt, inclusief apps voor synchronisatie tussen alle mobiele apparaten. Of een eigen mail en agenda met Mailserver of Zarafa.
Maar er is nog veel meer, ERP-pakketten, ticketsystemen en zelfs software voor een complete webwinkel op je NAS. En wil je het allemaal veilig doen of gewoon vanuit het buitenland Nederlandse televisie kijken, dan bouw je de NAS om tot een VPN-server. Gebruik de sleutel en het configuratiebestand die je vanuit de VPN-server op de NAS kunt exporteren. Op onze website vind je een workshop over het instellen van je eigen VPN-server.
09 Eigen cloud
Een NAS is ook bij uitstek geschikt om een eigen cloud te maken. Gewoon thuis op je eigen NAS, in plaats van alle data bij Google of Microsoft. Je hebt de keuze tussen één van de cloud-packages van de NAS-fabrikanten zelf, zoals Synology Cloud Station, myQNAPcloud van QNAP of ReadyCloud van NETGEAR, maar je kunt ook voor een onafhankelijk platform kiezen zoals ownCloud. Het voordeel van ownCloud is dat je meerdere NAS-apparaten van verschillende merken in de eigen cloud kunt opnemen, iets wat met een oplossing van één van de NAS-leveranciers niet lukt. OwnCloud is er bovendien voor bijna elk merk NAS, al moet je bij Synology nog naar www.synocommunity.com gaan voor een package uit alternatieve bron.
09 Met de ReadyCloud van NETGEAR bouw je al snel een eigen cloud met een NAS en al je mobiele apparaten.
10 Back-ups maken
Je bestanden alleen op een NAS zetten is geen back-up! Maar een NAS kan wel een onderdeel zijn van een goede back-upstrategie. Bijvoorbeeld wanneer de NAS beschikt over meerdere schijven die in een RAID1, 5, 6 of 10 zijn geconfigureerd. Dat beschermt de data op de NAS tegen verlies door een defecte schijf. Op de website van elk van de bekende NAS-fabrikanten kun je programma's downloaden voor Windows en OS X om de samenwerking met de NAS nog verder uit te breiden.
In elk geval is er altijd wel een back-upprogramma waarmee je bestanden en mappen kunt back-uppen naar de NAS. Maar ook de NAS zelf heeft weer een back-upfunctie zoals Rsync waarmee je de data op de NAS direct naar een andere NAS kunt kopiëren of synchroniseren. En wil je de gegevens die je op de NAS hebt staan liefst buiten je eigen huis bewaren, kijk dan eens naar één van de cloudback-ups die vaak worden aangeboden of die je bijvoorbeeld via een HiDrive-package kunt toevoegen.
10 Eén NAS is geen back-up, maar elke NAS biedt voldoende mogelijkheden om je gegevens heel veilig te bewaren.
Meer lezen
Uitleg over ruimteverlies bij RAID.
Zo luister je naar muziek met je NAS
In 10 stappen je NAS volledig dichtgetimmerd