Bevalt Windows 10 niet? Zo zet je een stap terug
De een kan niet wachten om gratis over te stappen naar Windows 10, de ander heeft er nu al slapeloze nachten van. Hoe dan ook, als je gaat upgraden is een goede back-up cruciaal. Loopt er iets mis of vind je Windows 10 helemaal niets, dan kun je snel de oude situatie herstellen.
Image maken
01 Downloaden en installeren
We gebruiken hiervoor het gratis EaseUS Todo Backup Free. Er wordt wel om een e-mailadres gevraagd, als je hiervoor niet je eigen adres wilt gebruiken, gebruik dan een tijdelijk e-mailadres van www.10minutemail.com. Na het downloaden krijg je de melding dat je een proefversie hebt gedownload. In werkelijkheid is het gewoon de gratis versie. Lees ook: Windows 10 terugzetten naar oude Windows-versie.
Start het programma en installeer het op de computer. Als het programma de eerste keer gestart, wordt ook om een licentiesleutel gevraagd. Klik op Later en de melding verdwijnt. Als je bovenin naast het winkelmandje op het pijltje klikt en kiest voor About kun je zien dat je de gratis versie gebruikt.
02 Herstelmedium
Om een back-up terug te zetten, heb je een opstartmedium nodig waarmee je het back-upprogramma laadt. Met EaseUS Todo Backup Free kun je een opstartbare optische schijf of usb-stick maken. Je hebt de keuze uit twee varianten. Een beperkte Linux-variant voor het maken en herstellen van back-ups, of een op Windows PE gebaseerde versie. Deze heeft meer mogelijkheden om je systeem te herstellen. Zo kun je ook bestanden back-uppen, het MBR repareren, image en schijfcontroles uitvoeren en wordt RAID ondersteund. We kiezen voor een Windows PE herstelmedium.
03 Herstelmedium maken
Sluit een usb-stick aan waarvan de gegevens gewist mogen worden, of plaats een beschrijfbare dvd en start EaseUS Todo Backup Free. Klik op de knop Tools en vervolgens op Create Emergency Disk. Kies Windows PE en selecteer eronder het medium dat je wilt gebruiken. Met Proceed ga je verder. Klik op de optie Download from Microsoft en druk op OK. De benodigde bestanden worden automatisch gedownload. Het programma kan nog een keer waarschuwen dat de gegevens op de usb-stick verwijderd zullen worden.
04 Mogelijkheden back-ups
Boven in het venster vind je vier verschillende back-upopties. Met Disk/Partition Backup kun je een back-up maken van de gehele schijf. Zo back-up je dus ook verborgen partities zoals een fabrieksherstelpartitie. Dit neemt wel meer ruimte in beslag, maar in ruil daarvoor krijg je een volledige back-up. Via de knop System Backup maak je geen back-up van de volledige schijf, maar van de partities die bij het besturingssysteem horen. Dit is een goed alternatief als je geen ruimte voor een volledige back-up hebt. Met de opties File Backup en Smart Backup maak je back-ups van bestanden. Die twee zijn voor dit artikel irrelevant. Wil je meer weten over het back-uppen van bestanden, kijk dan op onze website.
05 Back-up maken
We kiezen voor de back-up van de gehele harde schijf. Klik op Disk/Partition back-up en selecteer de complete schijf waarop het besturingssysteem is geïnstalleerd. Selecteer desgewenst de optie Sector by sector back-up om elke sector exact te kopiëren. Kies een locatie voor je back-up bij de optie Destination. Zet een back-up altijd op een fysiek andere schijf, zoals een usb-schijf of een NAS, zie ook stap 7. Geef achter Plan name de naam voor je back-up en achter Description een beschrijving van je back-up. Eventueel kun je bij Schedule een back-upplan instellen. Backup options biedt je de mogelijkheid om het compressieniveau aan te passen en de back-up te versleutelen. Klik op Proceed om de back-up te maken.
Codes achterhalen
Het is altijd handig om een lijstje met je productcodes bij te houden. Ontbreekt een dergelijk lijstje, dan is het slim om voor de upgrade naar Windows 10 even zo'n lijstje te maken. Met het programma LicenseCrawler kun je het register doorspitten naar opgeslagen productcodes. Binnen enkele minuten krijg je een flinke lijst met gevonden serienummers en productcodes, die je kunt opslaan als tekstbestand. Print het bestand alleen nog even uit.
Image beheren
06 Inhoud image bekijken
Om de inhoud van je image te bekijken, kun je back-ups openen als een extra station in Windows Verkenner. Het station is beveiligd tegen schrijven, dus je kunt alleen gegevens lezen. Ga naar Tools en klik op Mount/Unmount. Kies de back-up die je wilt inzien (of klik op Browse om de back-up te zoeken) en klik op Next. Selecteer de partitie die je wilt inzien en klik op Proceed. In het overzicht zie je achter Assign drive letter de stationsletter staan. Klik op Finish open Windows Verkenner (Windows-toets+E). Klik op Deze pc en open het station met de stationsletter die zojuist is toegewezen. Om de schijf weer te ontkoppelen open je Mount/Unmount en klik je op Manage mounted drives. Klik op de knop Unmount.
07 Image-bestand bewaren
Je hebt je back-up opgeslagen, maar deze kun je wellicht beter nog verplaatsen naar een andere plek. Het is niet verstandig een back-up op dezelfde schijf op te slaan als waar het besturingssysteem op staat. Een fysiek andere schijf binnen het systeem kan wel, maar is nog steeds minder veilig dan een back-up op een NAS of externe harde schijf. De veiligste manier is de image op twee locaties op te slaan. Eén back-up bewaar je op een interne schijf of NAS en de andere back-up, een zogenoemde offline back-up, bewaar je op een externe harde schijf.
Driver back-up
In principe zou Windows 10 met dezelfde drivers overweg kunnen als Windows 7 en 8. Toch kan het geen kwaad om ook even een back-up van de drivers te maken, mocht Windows 10 plots andere drivers gebruiken of zich verslikken in de bestaande. Met het programma DriverBackup 2 maak je zo'n back-up in een handomdraai. Zodra het programma is gestart, klik je op de knop Start Backup. Klik vervolgens op de knop Browse en kies of maak een map op de back-upschijf. Klik nogmaals op Start Backup. Om de drivers naderhand te herstellen klik je bovenin op Restore. Klik op Open Backup file, selecteer het bki-bestand dat op de back-upschijf staat en klik op Openen. Selecteer de drivers en klik op Restore. Start de computer opnieuw op en de drivers zijn hersteld.
Image terugzetten
08 Opstarten herstelmedium
Wanneer je je gemaakte systeemimage wilt terugzetten, start je je pc van de geprepareerde usb-stick of cd op. Dit doe je door te stick te plaatsen en de pc aan te zetten. Start de pc toch gewoon in Windows? Dan moet je in het BIOS of in het geval van een vrij nieuwe pc de UEFI, wezen. Dit doe je door direct op de gevraagde toets te drukken bij het opstarten (vaak is dat Del of F2). In het instellingenvenster dat verschijnt, zet je usb-devices of je dvd-rom hoger dan je harde schijf in de opstartvolgorde. Wanneer je opslaat en opnieuw start, merk je dat je pc opstart van de verwisselbare media.
09 Back-up terugzetten
Start de computer op vanaf het herstelmedium en zorg dat de back-upschijf is aangesloten. Klik op Recovery achter de back-up. Staat de back-up niet in het overzicht, kies dan Browse to Recovery. Zoek het back-upbestand op en klik op OK. Selecteer bij Source de harde schijf die je wilt herstellen en klik op Next. Kies de doelschijf en weer Next. Controleer in het overzicht de gegevens en klik op Proceed en op OK om de doelschijf te overschrijven. Selecteer desgewenst de optie Shut down the computer when the operation is completed om de pc uit te schakelen na het proces.
10 Oude systeem installeren
Hoewel we tijdens het testen geen problemen zijn tegengekomen, is het verstandig altijd een installatie-cd bij de hand te houden. In de online cursus Windows herinstalleren leggen we uit hoe je na een crash de computer helemaal opnieuw kunt installeren.
Waar we tijdens de test wel tegenaan liepen, was dat een systeemback-up niet werkt als een van de partities in de tussentijd gewijzigd is en als er een volledige back-up is teruggezet. Zorg dus altijd voor recente back-up en het liefst van de volledige schijf. Zo voorkom je dat een nieuwe installatie noodzakelijk is.
11 Converteren naar VMware
Mocht bepaalde software niet compatibel zijn met Windows 10, dan hoef je niet direct terug naar de oude situatie. Je kunt ook je back-upimage omzetten naar VMWare-bestand. Hiervoor heb je eigenlijk de betaalde versie Todo Backup Workstation nodig, maar de proefversie biedt 30 dagen volledige functionaliteit. Installeer de Todo Backup Workstation en ga naar Tools / P2V conversion. Selecteer de back-up en klik op Next. Kies voor de optie VMware en klik op Proceed. Het programma vervangt de back-up, dus als je beide wil bewaren is het verstandig eerst een kopie van je back-up te maken.
12 VMware Player
Installeer VMware Player en klik op Create a New Virtual Machine. Kies voor I will install the operating system later en klik op Next. Selecteer de juiste Windows-versie (die van je oude systeem dus) en klik door tot en met Finish. Selecteer de virtuele machine en klik op Edit virtual machine settings in het rechtervenster. Selecteer Hard Disk en klik op de knop Remove. Klik op de knop Add, kies Hard Disk en klik op Next. Selecteer SATA, ga verder en kies Use an existing virtual disk. In de volgende stap klik je op Browse en open je de geconverteerde back-up. Klik op Finish en kies Keep Existing Format. Klik op OK en kies Play virtual machine om de machine op te starten.