© PXimport

Systeemanalyse vanaf usb-stick

Geplaatst: 17 februari 2014 - 10:45

Aangepast: 24 november 2022 - 10:35

Ignace de Groot

Blijkt je pc niet meer betrouwbaar te werken of heb je met netwerkproblemen af te rekenen, dan is het vaak lastig zoeken vanuit Windows. We richten in deze how to een opstartbare usb-stick in met analyse- en diagnosetools die helpen de oorzaak op te sporen en hopelijk het probleem op te lossen.

01 YUMI, maar...

Evenals in het artikel over malware verwijderen met een opstartbare stick, maken we hier gebruik van het gratis YUMI. Hiermee kun je gemakkelijk verschillende tools en distributies op een opstartbare usb-stick zetten.

De gewenste software kun je meestal vanuit YUMI downloaden, maar bij één onderdeel dat wij op onze diagnose-stick willen, kan dit niet: Hiren's Boot CD. Dit moet je dus zelf eerst downloaden. We vertellen je eveneens waar je de andere software zelf kunt vinden.

 

© PXimport

02 Software download

Hiren's BootCD (HBCD) is een verzameling van uiteenlopende programma's, waaronder een reeks schijf-, proces-, register- en netwerktools. Hier vind je een overzicht. Het gedownloade zip-bestand pak je uit.

Andere tools die we op onze stick willen zijn nog de recentste versie van Memtest86+ en van de populaire collectie Ultimate Boot CD (UBCD). Mochten de YUMI-links niet werken, dan kun je alsnog terecht op www.memtest.org, waar je Download - Pre-Compiled Bootable ISO (.zip) kiest.

 

© PXimport

03 Manueel op sticks

Mocht je deze tools absoluut zelf op opstartbare sticks willen plaatsen zonder de hulp van YUMI, dan kan dat ook. Voor Memtest86+ gaat dat zelfs erg makkelijk: je vindt hier het programma Auto-installer for USB Key, dat je slechts hoeft uit te voeren waarna je de stationsletter van je stick aanduidt.

De procedure om de andere software op een opstartbare stick te krijgen, is wel wat complexer. Voor UBCD vind je bruikbare instructies hier en voor HBCD kun je hier en hier terecht.

 

© PXimport

04 YUMI: selecties

Zoals gezegd kiezen wij voor de meest comfortabele weg: YUMI (Your Universal Multiboot Installer). Zorg alvast dat je een geschikte usb-stick in je pc hebt geplaatst, bij voorkeur van 2 GB of meer. Bevat de stick belangrijke gegevens, sla die dan eerst ergens anders op, want door de YUMI-operaties gaan die onherroepelijk verloren.

Met een dubbelklik op het gedownloade exe-bestand start je YUMI op. Klik op I agree en duid de stationsletter van je stick in het uitklapmenu aan. In het middelste paneel komt nu een hele reeks tools en distributies tevoorschijn.

 

© PXimport

05 Eerste installatie

Het is dus de bedoeling (minstens) drie onderdelen op deze stick te plaatsen: Memtest86+, UBCD en HBCD. De volgorde waarin je deze software op de stick installeert, is niet zo belangrijk.

Je kiest bijvoorbeeld eerst voor Memtest86+. Dit item vind je in het overzicht bij de rubriek System Tools. Selecteer dit onderdeel, plaats een vinkje bij Format Drive (Erase Content) en bij Download the zip (Optional). Bevestig met Ja, sla het zip-bestand op, klik op Browse, verwijs naar de locatie van het zonet gedownloade zip-bestand en druk op de knop Create.

 

© PXimport

06 Voorbereiding volgende installatie

Er verschijnt een venster met een overzicht van de uit te voeren stappen. Bevestig met Ja. Meer informatie hierover vind je in het eerste deel van deze reeks. Druk na afloop op de knop Next en geef via Ja aan dat je nog een tweede iso of distro op die stick wil.

Heb je per abuis op Nee gedrukt, geen probleem: start YUMI dan gewoon opnieuw op. Belangrijk is wel dat je deze en volgende keren geen vinkje meer plaatst bij Format x: Drive.

 

© PXimport

07 Volgende installatie

Ook UBCD vind je bij System Tools terug. Net als bij MemTest86+ kun je YUMI het bestand zelf laten downloaden. Vervolgens verwijs je via Browse naar de locatie van het gedownloade iso-bestand. Op het moment van schrijven bleek YUMI echter versie 5.2.1 op te halen, terwijl 5.2.6 al beschikbaar was.

Wij hadden deze laatste echter zelf al gedownload en reikten YUMI de nieuwste versie aan. Nog even Create aanklikken, wat geduld uitoefenen en klaar! In stap 8 lees je wat je te doen staat, mocht YUMI die alternatieve versie onverhoopt weigeren te installeren.

 

© PXimport

08 Laatste installatie

Nu de laatste installatie voor onze diagnose-stick. Hiren's Boot CD vind je in de rubriek Other OS/Tools. Omdat een downloadknop ontbreekt, kies je via Browse zelf het (eerder gedownloade) iso-bestand. De installatieprocedure ken je inmiddels. Maar wat als je een iso of een distributie wil installeren die YUMI niet aanbiedt? Dan gaat nu naar de rubriek Bootable ISOs / Try an Unlisted ISO.

Is de tool erg klein en vind je uitvoeringssnelheid belangrijk, dan kun je het ook met Try an Unlisted ISO (Run from RAM) proberen. De tool zal zich bij het opstarten dan geheel in het geheugen nestelen.

 

© PXimport

09 Opstartmenu

De diagnose-stick is wat ons betreft klaar. Het is uiteraard de bedoeling dat je de (probleem)pc met deze stick opstart. In de vorige workshop vind je tips mocht het opstarten van usb-stick niet lukken. Als alles goed gaat, toont YUMI je dan een grafisch opstartmenu. Mocht de indeling van dit menu je niet bekoren, dan kun je deze wijzigen door specifieke bestanden met een tekstverwerker (zoals Kladblok) aan te passen.

Het gaat met name om bestanden met extensie .cfg (in de mappen \multiboot en \multiboot\menu) en met extensie .lst (in \multiboot\menu). Dat is echter een complex karwei!

 

© PXimport

Een image van je stick

01

Het zou zonde zijn wanneer je je zorgvuldig samengestelde 'diagnose-stick' verliest of als de data corrupt raakt. Daarom doe je er goed aan een image van de complete stick te maken. Dat bestand kun je dan snel weer naar die stick (of zelfs naar meerdere sticks) terugzetten. We gebruiken daarvoor ImageUSB.

 

© PXimport

02

Pak het gedownloade zipbestand uit en dubbelklik op het uitgepakte exe-bestand om ImageUSB op te starten. Een installatie is niet nodig. Koppel je diagnose-stick aan je pc en klik op Refresh Drives. Plaats een vinkje bij de juiste stationsletter en stip Create from UFD aan.

Via de Browse selecteer je een geschikte locatie voor het beeldbestand (.bin). Bevestig met Create image en Yes.

 

© PXimport

03

Wil je dit image overzetten naar een usb-stick, dan koppel je de stick dan aan je pc, klik je op Refresh Drives en selecteer je de stationsletter. Kies Write to UFD en verwijs met Browse naar het imagebestand.

Let wel, is de opslagcapaciteit van de stick groter dan het beeldbestand, dan verlies je die extra capaciteit (tot je de stick formatteert). Bevestig met Write to UFD. De bestaande inhoud van de stick gaat hiermee verloren.

 

© PXimport

10 Memtest86+ opstart

Tijd voor een eerste diagnose. Stel dat je pc zomaar is vastgelopen, of dat hij plots herstart. Defect geheugen is dan een van de mogelijke oorzaken en dus is een grondige geheugencontrole gewenst. Memtest86+ is daarvoor een uitstekende tool. Idealiter laat je bij elke test slechts één geheugenmodule in de slots zitten, zodat het meteen duidelijk is welke module onbetrouwbaar is.

In feite hoef je niet meer te doen dan Memtest86+ op te starten en dit programma een tijdlang te laten draaien. Met Esc onderbreek je de tests.

 

© PXimport

11 Memtest86+ werking

Je kunt de voortgang van Memtest86+ volgen via het percentage bij Pass. 100% betekent dat één testcyclus is afgewerkt. Zo'n cyclus bestaat uit diverse tests: het testnummer lees je af bij Test #. Test % geeft de vordering van die specifieke test aan. In het midden lees je bij Pass het aantal afgewerkte cycli af.

We raden je aan minimaal twee cycli te laten voltooien. Het item Errors geeft het aantal vastgestelde fouten aan. Let wel, genereren meerdere geheugenmodules fouten, dan kan het probleem bij de cpu of het moederbord liggen. Test de modules dan in een andere sleuf of op een andere pc.

 

© PXimport

12 UBCD toolcollectie

UBCD en HBCD zijn complete gereedschapskisten. We focussen ons eerst op een aantal interessante programma's van UBCD. Op www.ultimatebootcd.com vind je een overzicht van de meer dan honderd tools, verdeeld over rubrieken als BIOS, CPU, Memory, Peripherals, System en HDD (vooral deze laatste is uitgebreid). Handig is dat alle items aan te klikken zijn, zodat je snel meer info kunt opvragen.

Een nuttig programma is CPUstress, dat je in het opstartmenu bij CPU terugvindt. Dat blijkt zelf weer een collectie van complementaire CPU-tools die je in een submenu selecteert.

 

© PXimport

13 UBCD stresstests

Om uit te vissen of je CPU wel stabiel en betrouwbaar is (na overklokken bijvoorbeeld) kun je deze aan een stresstest onderwerpen. CPUstress bevat daarvoor specifieke onderdelen, zoals CPU stress tester. Die blijft je processor belasten tot je zelf de test onderbreekt met de toetscombinatie Ctrl+C. De GPU (graphics processing unit) kun je eveneens een stresstest opleggen.

Zo'n tool vind je bij de categorie Peripherals, onder de naam Video Memory Stress Test. Deze test gaat door tot je die onderbreekt met Esc. Detecteert de tool fouten, dan lees je dat af bij Errors found.

 

© PXimport

14 UBCD harde schijf

De rubriek HDD is in thema's opgedeeld, waaronder Boot Management, Device Info and Management, Partition Management Editing, en Diagnosis. Deze indeling blijkt niet altijd even logisch, want bij Device Info and Management vind je ook diagnostische tools, waaronder GSmartControl en SMARTUDM. Dat zijn twee tools die de S.M.A.R.T-data (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je harde schijf uitlezen.

De rubriek Diagnosis bevat onder meer ViVARD om het schijfoppervlak te inspecteren. Pas wel op, want sommige functies van bepaalde tools kunnen je data overschrijven!

 

© PXimport

15 HBCD opstart

Op je diagnose-stick vind je ook het item Hiren's BootCD terug. Start je dit item op, dan beland je in een menu waar je Mini Windows Xp aanklikt. Je belandt even later in een wat uitgeklede Windows XP-omgeving.

Om de programma's te bereiken, klik je op het bureaublad de snelkoppeling HBCD Menu aan, waarna je Programs selecteert. Je krijgt nu toegang tot maar liefst 22 verschillende rubrieken, met in totaal meer dan 200 tools. Op de vermelde webpagina geeft een Windows-icoon aan welke tools het binnen deze omgeving horen te doen.

 

© PXimport

16 HBCD instellingen

Blijkt de schermresolutie van Mini Windows XP niet optimaal, klik dan op een lege plaats in het bureaublad, kies Properties, ga naar het tabblad Settings en selecteer de gewenste resolutie. Ook de toetsenbordindeling kun je aanpassen: klik op EN in het systeemvak van de Windows-taakbalk en duid de gewenste indeling aan (zoals Netherlands Dutch).

Tot slot: Mini Windows XP draait maximaal 24 uur non-stop, waarna het systeem bevriest. Via Start / Programs is een optie beschikbaar die deze beperking uitschakelt.

 

© PXimport

17 HBCD harde schijf

Ook HBCD bevat een harde schijf-rubriek, genaamd Hard Disk / Storage. Een interessante tool in deze rubriek is alvast Check Disk, waarmee je specifieke schijven op bestandsintegriteit kunt laten controleren en repareren (net zoals het Windows-commando chkdsk /f doet). Met DiskView krijg je overzicht van de fragmentatie van de bestanden op schijf.

De tool Victoria biedt een grafische interface van waaruit je S.M.A.R.T-gegevens opvraagt (selecteer de schijf, ga naar het tabblad SMART en klik op Get SMART) of een schijfscan uitvoert (tabblad Tests). Let op, ook deze tool bevat destructieve tests.

 

© PXimport

18 HBCD netwerk

HBCD heeft ook een reeks netwerktools aan boord. Die kun je uiteraard alleen inzetten wanneer je over een netwerk- en/of internetverbinding beschikt. Wanneer je pc met een DHCP-server is verbonden, volstaat het normaliter de snelkoppeling Network Setup aan te klikken. Die installeert dan automatisch alle nodige services.

Lukt het niet, klik die snelkoppeling dan nogmaals aan. Er verschijnt dan een dialoogvenster waarin je de gewenste netwerkadapter selecteert en de correcte IP-instellingen handmatig invoert, waaronder een (statisch) IP-adres, subnetmasker, gateway en DNS-server.

 

© PXimport

19 HBCD IP-scanner

Een erg handig netwerktooltje is Angry IP Scanner. Hiermee kom je snel te weten welke apparaten binnen een specifiek IP-bereik actief zijn. Geef dit bereik aan bij IP range (bijvoorbeeld 192.168.0.1 to 192.168.0.254) en druk op Start. Het programma 'pingt' alle apparaten binnen dit bereik. De actieve apparaten krijgen een blauwe cirkel.

Wanneer je zo'n item met de rechtermuisknop aanklikt, krijg je meer details. Nog iets meer mogelijkheden biedt het programma SoftPerfect Network Scanner. Hiermee kun je onder meer ook Wake-on-LAN of een Remote Shutdown starten.

 

© PXimport

20 HBCD connecties

Binnen de collectie van netwerktools tref je ook TCPView aan. Deze tool geef je een overzicht van alle binnenkomende en uitgaande netwerkverbindingen. De afgebeelde gegevens worden automatisch elke seconde ververst, maar via View / Update Speed kun je dat aanpassen.

Vanuit het contextmenu is het tevens mogelijk een verbinding te sluiten of het achterliggende proces te beëindigen. Standaard krijg je ook connecties te zien die op dat moment geen activiteit ontplooien, maar die filter je snel weg door in het menu Options het vinkje te verwijderen bij Show unconnected endpoints.

 

© PXimport

21 HBCD pakketanalyse

Voldoet TCPView niet en wil je effectief nagaan wat er achter al dat netwerkverkeer schuilt? Dan hebt een tool als SmartSniff nodig. Zodra je Start Capture aanklikt, legt SmartSniff al het netwerkverkeer vast. De pakketjes worden chronologisch weergegeven. Selecteer je een van deze pakketjes, dan krijg je onderaan de inhoud te zien.

Een nog handiger weergave krijg je wanneer je in het contextmenu HTML Report - TCP/IP Streams aanklikt. Ben je in specifieke protocollen geïnteresseerd, open dan het menu Options en duid de gewenste protocollen aan bij Display Protocols.

 

© PXimport

22 HBCD divers

HBCD bevat natuurlijk nog meer tools die goed van pas kunnen komen bij het vaststellen van problemen. Zo bevat de rubriek Testing een eenvoudige benchmarkingtool voor zowel cpu, ram als schijf (S & M Stress Tests), een programma dat de snelheid van je schijf test (Disk Speed), een tool die het videogeheugen aan een stresstest onderwerpt (Video Memory Stress Test) en een die de goede werking van je LCD-monitor checkt (Monitor Tester).

In de rubriek System Information vind je informatieve programma's, zoals SIW (diverse systeemcomponenten), en GPU-Z (grafische processor).

 

© PXimport

YUMI virtueel

Wil je je YUMI-stick graag eerst in een virtuele omgeving proberen? Dat kan met VirtualBox. Start na de installatie eerst het Windows Schijfbeheer op (via het commando diskmgmt.msc). Ga na welke schijfletter je usb-stick heeft. Open de opdrachtprompt en navigeer via het cd-commando naar VirtualBox-map (standaard cd C:\Program Files\Oracle\VirtualBox). Daarna voer je het volgende commando uit: VBoxManage internalcommands createrawvmdk -filename C:\usb.vmdk -rawdisk \\.\PhysicalDrive# (vervang # door de schijfletter).

Start nu VirtualBox en creëer een nieuwe virtuele machine. Zorg ervoor dat je Gebruik een bestaand virtuele harde schijf bestand aanstipt en verwijs naar C:\usb.vmdk. De virtuele machine start nu van de stick op.

 

© PXimport

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten