Hard- en software-mislukkingen: heb jij ze gebruikt?
De afgelopen decennia is er natuurlijk heel wat hard- en software op de markt verschenen. Een deel daarvan is als faliekante mislukking te beschouwen. We zetten een paar van deze gefaalde hard- en software voor je op een rijtje.
iOmega ZIP-drive
Hij leek zo mooi: de iOmega ZIP-drive. Maar liefst 100 Megabyte paste er op een schijfje, een oceaan in vergelijking met een diskette. Latere modellen konden ook schrijven naar schijfjes met een capaciteit van 250 MB en tot slot 750 MB. Er waren zowel interne als externe drives beschikbaar, waarbij de interne exemplaren ’t snelst waren. Toch trad er al snel een probleem op in de drives zelf, bekend geworden als de ‘click of death’. De apparaten hadden namelijk de nare eigenschap dat de afstelling van de koppen (alignment) na een tijdje verliep. De drive probeerde dan een hercalibratie uit te voeren door de kop snel terug te slaan naar de beginpositie. Dat veroorzaakte een luide klik. Begon deze ellende, dan was het eigenlijk over en uit met je drive (en de gebruikte schijven). Hetzelfde probleem trad uiteindelijk ook op bij de Jazz-drives van iOmega. De fabrikant is de klap betreffende de slechte naam door die ellende nooit helemaal meer te boven gekomen. Een nieuw schandaal in 2012 – waarbij NASsen van het merk geen enkele wachtwoordbeveiliging ingesteld bleken te hebben en content van diverse grote bedrijven door iedereen toegankelijk bleek - betekende effectief ’t einde voor het bedrijf. Een jaar later werd het omgedoopt tot LenovoEMC en uiteindelijk stopte Lenovo in 2018 daar eveneens mee.
Cd-rom, dvd-rom
Waren de cd-rom en later de dvd-rom en Blu-ray-recordable een flop? In eerste instantie niet. Het medium bleek een absolute uitkomst voor iedereen die grote hoeveelheden data van de tijdens de introductie van ’t medium relatief bescheiden harddisks (1 GB was al heel wat…) als back-up wilde bewaren. Op een cd’s paste zomaar 650 MB aan data, op een dvd maar liefst 4,7 GB (of ’t dubbele als je koos voor een dubbelzijdig schijfje). Dat ging hartstikke goed en de optische recordable kwamen precies op tijd voor een nieuwe hobby die gloorde aan de horizon: digitale fotografie.
Maar in tegenstelling tot de in de fabriek geperste ‘echte’ cd- en dvd-roms bleek een kleine sluipmoordenaar in recordables verwerkt. Er werd namelijk een organisch substraat gebruikt waarin de gegevens met een laser werden gebrand. En dat materiaal bleek nogal instabiel. Wat betekende dat veel van die zelfgebrande schijven na een paar jaar al niet meer foutloos bleken te zijn, of in sommige gevallen helemaal niet meer leesbaar. Het fenomeen cd-rot deed deed z’n intrede, in tegenstelling tot de belofte van fabrikanten bleken de gebrande schijfjes helemaal geen eeuw (of tenminste tientallen jaren) data vast te houden. Er zijn dan ook heel wat documenten, foto’s en andere zaken verloren gegaan in het cd/dvd-recordable-tijdperk! En in dat opzicht kun je spreken van een flop. Waarbij geldt dat zorgvuldig bewaren in de daarvoor bestemde jewel case in liefst een (dag)lichtarme omgeving het risico deels verminderd. Maar verouderen doen de schijfjes.
DRM
DRM ofwel Digital Rights Management is bedoeld om kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal tegen te gaan. Dat klinkt allemaal heel nobel, maar de methoden om dat te bewerkstelligen zijn dat beduidend minder. In veel gevallen zorgt het er zelfs voor dat de eindbeleving bij ‘consumeren’ (lees: bekijken, beluisteren of anderszins gebruiken) van DRM-beschermd materiaal beduidend gelimiteerd wordt. Meer dan een decennia geleden beleefde DRM z’n hoogtijdagen en verdiende het een slechte naam.
Sony BMG maakte het in 2005 wel heel erg bont met een kopieerbeveiliging die als rootkit – feitelijk een virus dus – werd uitgebracht. Stopte je een schijf met de Sony-malware in een pc, dan werd de ellende meteen geïnstalleerd. Waarna het niet meer mogelijk was om cd’s te kopiëren. En in sommige gevallen lukte gewoon afspelen al niet eens meer. Daarbij kwam ook nog eens dat de betreffende software zo lek als een mandje was en voor weer andere ellende gebruikt kon worden. 2005 was in ieder geval hét moment dat de consument bewust werd van de gevaren van DRM.
In diezelfde jaren verschenen ook regelmatig verzamelschijfjes met WMA – het Microsoft-alternatief voor MP3 – in de winkels. Alleraardigst, tot je erachter kwam dat al die bestanden met DRM beveiligd waren en je voor afspelen een certificaat diende te downloaden. Je raadt het al: na een tijdje verdwenen die certificaatservers en was je muziekschijf niet meer af te spelen. Dit soort ellende zorgde ervoor dat DRM uit de gratie raakte. Apple haalde het bijvoorbeeld van z’n gedownloade iTunes-muziekbestanden af zodat deze in alle apparatuur in huis te beluisteren werd. DRM is echter verre van verdwenen; streaming muziekdiensten maken er nog altijd volop gebruik van bijvoorbeeld.
Windows Phone
De Windows-smartphone was vanaf dag één een flop. Het lukte Microsoft niet om de smartphones aan de man te brengen. Ook de aankoop van Nokia bracht geen soelaas. Sterker nog: Nokia onder het bewind van Microsoft heeft het Finse bedrijf bijna de kop gekost. Waarom? Tja, daar spelen heel veel factoren mee.
Ten eerste is Microsoft veel en veel te laat in de mobiele markt gedoken. Op een moment dat Apple’s iPhones en Google Android-toestellen allang gevestigde namen waren. In een tijd ook waarin kleinere spelers – zoals Blackberry – het al moeilijk begonnen te krijgen. De consument zat niet zo heel erg op een nieuw systeem meer te wachten, waarin weer van nul af aan geld in apps geïnvesteerd moest worden.
Waarbij ook de middelmatige reputatie van Microsoft aangaande hardware en ondersteuning daarvan een rol speelde. Van nog veel grotere invloed op de fail was dat softwareontwikkelaars totaal niet warm liepen om hun software voor Windows Phone te schrijven. Het marktaandeel was veel te klein om er geld aan te verdienen. Een vicieuze cirkel die niet te doorbreken bleek. Uiteindelijk droop Microsoft met de staart tussen de benen af van de smartphone-markt, met een marktaandeel onder de 1 procent.
IBM
IBM is een notoir voorbeeld van een ‘gefaald’ bedrijf, dat gelukkig op ’t allerlaatste moment het roer nog kon omgooien. Maar het had weinig gescheeld of een van de meest iconische IT-bedrijven uit de nog korte geschiedenis van de automatiseringsrevolutie had ’t loodje gelegd. Ironisch genoeg was een van de oorzaken de zelf bedachte PC. Die verscheen in 1981 op de markt, en leek in eerste instantie weliswaar een interessant concept maar niet direct baanbrekend. Dat werd het ding uiteindelijk wel, omdat IBM het anderen toestand het apparaat na te bouwen. Die ‘klonen’ bleken technisch vaak vooruit te lopen op de pc’s van IBM zelf.
Toen het kloonfestijn volledig uit de hand was gelopen, probeerde IBM z’n eigen producten nog te redden door systemen met een gepatenteerde eigen busstructuur uit te brengen. Waar vanzelfsprekend niemand meer op zat te wachten, want alles was – in die dagen – allang in ISA-vorm verkrijgbaar. Uiteindelijk verkocht IBM de hele inmiddels tot last verworden pc- en notebooktak aan het Chinese Lenovo. De redding voor IBM bleek in fors afgeslankte vorm weer terug te keren naar dat waarmee het ooit groot geworden was: mainframes. Daar is nog altijd een – heel specifieke – markt voor. Net als supercomputers, waarmee ze zich ook bezighouden.
PalmOS Cobalt
Ooit was Palm heer en meester op het gebied van handhelds. Feitelijk waren dat de voorlopers van smartphones, maar dan in eerste instantie nog zonder telefoonmogelijkheden. Een handheld voorzag je van gegevens door het apparaat te syncen met een pc, via meestal een kabeltje. Zo kon je onderweg je agenda bij je houden en ook nieuwe afspraken plannen die je dan vervolgens bij thuiskomst (of op kantoor) weer synchroniseerde met je pc. Ook documenten en dergelijke waren op die manier in zakformaat mee te nemen. Palm was de grootste speler op de markt van handhelds. Maar zag ook veel te laat in dat de langzaam aan opkomende feature phone en later smartphone klaarstonden om het stokje over te nemen. Bij PalmOS Cobalt ging het faliekant mis. Het was simpelweg te laat om het langzaam aan bejaarde PalmOS te vervangen. Gebruikers trokken weg naar alternatieven. Cobalt was bedoeld om dat tij te keren, maar dat lukte niet meer. Uiteindelijk leidde het tot een weinig glorieuze ondergang van een eens zo toonaangevend bedrijf. Het had heel anders kunnen lopen…
Hyves
Tot slot nog een (uiteindelijke) mislukking van Nederlandse bodem: Hyves. Wereldwijd zo ongeveer het eerste echt succesvolle social media platform. Ten minste dan toch in Nederland. Wie kent ‘m nog: de dansende banaan? Hyves was een absolute hit en kende grote hoeveelheid trouwe gebruikers. En let wel: we hebben het hier over 2004, de tijd dat eigenlijk niemand nog van het begrip social media had gehoord. De tijd ook dat we relatief weinig last hadden van fishing, spam en andere ellende. Kortom: de onbezorgde online tijd van weleer, waarin velen voor het eerst kennismaakten met Internet. En dus ook Hyves. Helaas bleek het geen blijvertje. En in 2013 werd de stekker er – tot groot verdriet van velen – na diverse overnames nagenoeg uitgetrokken. Het bedrijf kon niet meer op tegen een agressieve nieuweling in de vorm van Facebook. Het geheel ging nog een tijdje verder als Hyves Games, maar dat had weinig meer van doen met het oorspronkelijke platform. Dalende advertentie-inkomsten, mismanagement en het genoemde Facebook zorgden voor de ondergang. Jammer, want juist nu zou een social media-platform binnen EU-grenzen een verademing zijn als alternatief voor het datahongerige Facebook dat zich niks lijkt aan te trekken van welke privacywet ook.
Het zijn zomaar wat mislukkingen van de afgelopen decennia die ons zijn bijgebleven. Wellicht heb je zelf zo je eigen lijstje. Plek genoeg hieronder om de wereld daar deelgenoot van te maken!